Sidsudan

Es Land stousst af n Oustn mid Etiopia, af n Noadn min Sudan, af n Westn mid da Zentrolafrikanischa Repablik, af n Sidwestn mid da Demokratischn Repablik von n Kongo, af n Siḏn mid Uganda un af n Sidoustn mid Kenya zamma.

Da Sidsudan houd 2011 d Unohangekait vo da Repablik von n Sudan daglengt un is doudamid da am nejchan u letztingan suweren gwoanane Stoot, en wou ma intanazionol aa dakennt. D Hapstod u gressta Metropoln is Juba. Es umfasst es trum Moos- oda Sumpfgengt von n Sudd, d wou ma aa Bahr al-Dschabal hoisst u duach n Weissn Nil gfuamt wiad.

Da Sudan is vo Egiptn unta da Dynasti von n Muhammad Ali bsetzt gweng un is von n Anglo-Egiptischn Gmoaheaschaft (Kondominat) bis za Unohangekait 1956 reḡiad waon. Nou en Ejaschtn Sudanesischn Birḡakrejḡ is 1972 d Autonoma Reḡion Sidsudan grindt woan u houd bis 1983 dauat. A zwoata sudanesischa Birḡakrejḡ is asbrochn u houd 2005 min Naivasha-Okumma gendigt. Spaada in n gleichn Joua is d sidlinga Autonomi widaheagstellt u d Autonoma Reḡiring von n Sidsudan gfuamt woan. Nou an Referendum in Jenna 2011 hod da Sidsudan en 9. Jule 2011 d Unohangekait daglengt. Es Land houd vill intaethnischa resp. zwischnvelklata Brutalitejt dalittn un an Birḡakrejḡ duachgmacht, da wou vo d ganzn Seitn von an exzessivn Nikswissn vo d Menschnrechtt kennzoachnad gweng is, mid mejranan velklatn Bloutopan, Gruppnleichtn u Schurnalistnjoḡatn von Joua 2013 bis zen 22. Fewa 2020, wou d sidsudanesischn Riwalna da Salva Kiir Mayardit u da Riek Machar an Oahaitsdeal gfunna un a Reḡiringskoalezion gfurmt hom, wos en Weḡ fia d Widakeja vo Flichtling nou giamt houd.

Da Sidsudan houd a Bvelkaring vo umma 12 Millionna Leit, am mejran Nilotischa Velkl, un is demografisch oina vo de jingastn Stootn mid umma 50% unta 18 Jouana. D Iwazol vo d Eiwoana fulgt en Kristntum un indigena Releḡiona. Es Land is a Middabei oda Midglid vo da UN, da Afrikanischn Union, da Oustafrikanischn Gmoischaft, da Intergovernmental Authority on Development (IGAD) u ba de Genfa Konwenzionna. In Joua 2019 is da Sidsudan af n fuafualetztn Plotz in n World Happiness Report, af n fualetztn Plotz in n Global Peace Index un af n fuafualetztn Plotz in n Fragile States Index ghaucht.

•  
  D Glidarung seit 2015 mid 28 Bundesstootn.
•  
  D Glidarung seit 2017 mid 32 Bundesstootn.
•  
  Schutzgebejtt in n Sidsudan.
•  
  D Haptstod Juba.
•  
  D Kiach vo Yirol.
•  
  Ial- u Gas-Konzessiona in n Sudan u Sidsudan.
•  
  A Lufdbild vo Juba.
•  
  A Strouss i Juba.
•  
  A Zoufluß von n Weissn Nil, da Sobat.
•  
  A Transpoatschif.
•  
  Fischfang in n Sudd.
•  
  A Zuḡ.
•  
  A Stroussn z Malakal.
•  
  A Deaffal.