Өмнөд Судан
Өмнөд Судан Улс (Англи: South Sudan, албан ёсоор Англи: Republic of South Sudan (RoSS); Монгол: 'Бүгд Найрамдах Өмнөд Судан Улс') нь Африк тивд орших улс юм.
Tус улс нь 2010 оны долоодугаар сарын 9-нд Суданаас тусгаар тогтносон юм. Үүний өмнө Өмнөд Судан Улс нь 1972 оноос 1983 он хүртэл мөн 2005 оноос 2011 оныг хүртэл Судан улсын өөртөө засах муж байлаа. Өмнөд Судан Улс нь умард талаараа Судантай, зүүн талаараа Этиоптой, зүүн өмнөд талаараа Кенитэй, өмнө талаараа Угандатай, баруун урд талаараа Ардчилсан Конго Улстай, баруун талаараа Төв Африкийн Бүгд Найрамдах Улстай хиллэдэг. 2013 оноос 2018 оныг хүртэлх иргэний дайнаас шалтгаалан тус улсыг дампуурсан улс хэмээн үздэг. Нэг хүнд ногдох нэрлэсэн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний нийлбэр нь 2017 онд 228 Америк доллар байсан ба үүгээрээ дэлхийн улсуудын хамгийн сүүлд жагсдаг.
Бүгд Найрамдах Өмнөд Судан Улс Republic of South Sudan (Англи) | |
|---|---|
 Төрийн далбаа  Сүлд | |
Уриа: "Justice, Liberty, Prosperity" "Шударга ёс, Эрх чөлөө, Чинээлэг амьдрал" | |
| Төрийн дуулал: "South Sudan Oyee!" "Өмнөд Судан уухай!" | |
_highlighted.svg) | |
| Нийслэл ба томоохон хот | Жуба 04°51′N 31°36′E / 4.850°N 31.600°E |
| Албан ёсны хэл | Англи хэл |
| Хүлээн зөвшөөрөгдсөн үндэсний хэл |
|
| Ярианы хэл |
|
| Шашин (2023) | |
| Ард түмний нэршил | Өмнөд Суданчууд |
| Төр засаг | Холбооны шилжилтийн ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах улс |
• Ерөнхийлөгч | Сальва Кийр Маярдит |
• 1-р дэд ерөнхийлөгч | Риек Мачар |
• Парламентын дарга | Жемма Нуну Кумба |
• Ерөнхий шүүгч | Чан Рик Мадут |
| Хууль тогтоох байгууллага | Үндэсний Шилжилтийн Хууль Тогтоох Байгууллага |
• Дээд танхим | Мужын Зөвлөл |
• Доод танхим | Үндэсний Шилжилтийн Хууль Тогтоох Ассамблей |
| Тусгаар тогтнол (Суданаас) | |
• Автономи | 7 сарын 9, 2005 |
• Тунхаглаж, хүлээн зөвшөөрөгдсөн | 7 сарын 9, 2011 |
| Газар нутаг | |
• Нийт | 644329 км2 (41) |
| Хүн ам | |
• 2023 тооцоо | 12,118,379 (80) |
• Нягтаршил | 13.33/км2 (214) |
| ДНБ (ХАЧТ) | 2022 тооцоо |
• Нийт | ▼$13.6 тэрбум (157) |
• Нэг хүнд ноогдох | ▼$934 (191) |
| ДНБ (нэрлэсэн) | 2022 тооцоо |
• Нийт | ▼$4.7 тэрбум (164) |
• Нэг хүнд ноогдох | ▼ $326 (194) |
| ОТББИ (2016) | 44.1 дундаж |
| ХХИ (2023) | ▼ 0.379 бага · 191 |
| Мөнгөний нэгж | Өмнөд Суданы фунт (SSP) |
| Цагийн бүс | UTC+2 (Төв Африкийн Цаг) |
| Огнооны формат | өө/сс/жжжж |
| Жолооны тал | баруун |
| Утасны томьёо | +211 |
| ISO 3166 код | SS |
| Домэйн нэр | .ssa |
| |
Газар зүй
Улсын нутаг дэвсгэрийн хойд хэсгээр халуун орны ойт хээрийн бүс болон хуурай ойн бүс зонхилох бол өмнөд хэсэгт халуун орны чийглэг ой зонхилно. Хамгийн өндөр уул нь Иматонгийн нурууны Киньети уул (3187 м) юм. Цагаан Нил мөрөн тус бүс нутгаар урсан өнгөрөх ба улирлын онцлогоос хамааран Суддыг үүсгэх ба энэ нь дэлхийн хамгийн том намгархаг газруудын нэг болдог. Нил мөрний хажуугийн цутгал Бахр эл-Араб гол нь улсын Судантай хиллэх баруун хойд хилийг ерөнхийд нь бүрдүүлнэ. Гэвч хилийн тогтоосон тэмдэглэгээ байхгүй учраас Абьей мужаас гадна хил орчмын бэлчээрийн газар нутаг болон ашигт малтмал бүхий орд газрууд аль улсад харьяалагдах нь тодорхойгүй байгаа бөгөөд үүний жишээнд Кафиа Кинги анклавыг нэрлэж болно.
Тэмдэглэл
Цахим холбоос
Commons: Өмнөд Судан – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан | Wiktionary: Өмнөд Судан – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Wikivoyage: Өмнөд Судан – Аяллын хөтөч - Gurtong Peace Project
- Mareike Schomerus, Tim Allen: Southern Sudan at odds with itself. Dynamics of conflict and predicaments of peace
Эшлэл
This article uses material from the Wikipedia Монгол article Өмнөд Судан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Тусгай тайлбар байхгүй бол энэ агуулгыг CC BY-SA 4.0 лицензийн дагуу хэрэглэх боломжтой. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Монгол (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.