A Republica de Gambia ye un estato d'Africa occidental.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Ye rodiata por Senegal menos en a desembocadura d'o río Gambia en l'Oceano Atlantico. A suya capital ye Banjul.
Republica de Gambia Republic of The Gambia | |||
| |||
Himno nacional: For The Gambia Our Homeland | |||
Capital • Población • Coordenatas | Banjul 34.828 (2003) 13°28' N 16° 36' O
| ||
Forma de gubierno | Republica presidencialista Adama Barrow | ||
Independencia • Calendata | D'o Reino Uniu 18 de febrero de 1965 | ||
Superficie • Total • % augua Mugas Costas | Posición 157º 11.295 km² 11.5 740 km 80 km | ||
Población • Total • Densidat | Posición 144º 1.593.256 (2005) 132 hab/km² |
A suya población ye de 1.593.256 habitants (2005), en una superficie de 11.295 km², con una densidat de población de 132 hab./km².
Gambia ye un país chiquet y estreito (tien menos de 48 km d'amplaria) con a buega basada en o río Gambia. Ista buega se definió en 1889 seguntes un alcuerdo entre Reino Uniu y Francia. Ye cuasi un enclau en Senegal, y ye o país mas chicot de l'Africa continental.
Antiga colonia britanica, se declaró independient o 18 de febrero de 1965 como monarquía adintro d'a Mancomunidat de Nacions. Se convirtió en una republica en 1970 y, entre 1982 y 1989, formó una confederación con Senegal, que clamoron Senegambia.
Gambia se troba en a costa occidental d'o continent africano y ye lo suyo país mas chicot con una superficie de 11.295 km². A buega, que tien arredol de 740 kilometros de luengo, sigue o curso d'o río Gambia per una longaria de 480 kilometros y una amplaria de diez a 50 kilometros. Antiparte d'a costa, Gambia ye rodiada per Senegal, que ye vinte vegadas mas gran. A ormino se fa referencia a lo país como un enclau, pero isto no tien en conta l'acceso a l'Oceano Atlantico. Lo curso inusual d'a buega de Gambia s'explica per l'historia cheneralizada que os barcos britanicos disparoron dende a parti navegable d'o río con canyons a toz costaus pa definir una linea fronteriza contra os franceses con l'alcanz d' istos canyons. Gambia ye un país plano, que la suya altaria ye entre 0 my 53 m sobre o livel d'a mar.
Lo clima ye tropical con una estación pleviosa y una estación ixuta pronunciadas. A estación ixuta dura dende noviembre dica mayo. Ye influenciau per l'aire ixuto d'o nord-este d'o Sahara, clamau Harmattan. As temperaturas meyas s'elevan a valors entre 21 y 27 graus centigraus, aconseguindo valors maximas superiors a los 40 °C. A humedat relativa remaneix en o rango entre o 30 y o 60 per ciento.
Gambia manca de chacimientos minerals d'importancia ni atros recursos naturals. A suya economía se basa en os productos agricolas y a ganadería pa lo consumo interno d'o que depende o 75 % d'a población.
A industria se centra en a transformación de productos agricolas (cascagüet) y de peix. Lo turismo estió una important fuent d'ingresos dica 2000, cuan se produció una reducción. A suya actividat depende fundamentalment d'as aduyas a lo desembolique d'o Fundo Monetario Internacional y d'emerchencia d'os países desembolicaus. As futuras expectativas d'o Banco Mundial, dimpués a condonación parcial d'a deuda externa en 2005, son positivas.
Articlo principal Demografía de Gambia.
Gambia ye un país son muita densidat de población (132 hab./km² en 2005) y con alta tasa de creiximiento d'a suya población.
O 63% d'a población total d'o país vive en o medio rural, y nomás o 37% vive en o medio urbán.
A etnia mes lumerosa son os mandingos con un 45 % d'alto u baixo, seguitos por os fulbe con talment o 18 %, os wólof con un 12 % y os diola con un 7 %.
Gambia ye trestallada en ueito arias de gubierno local, incluyida a capital nacional, Banjul, que ye clasificada como ciudat. As divisions de Gambia estioron creyadas per a Comisión Electoral Independient de conformidat con l'articlo 192 d'a Constitución Nacional.
Nombre | Aria (km2) | Habitants (2003) | Habitants (2013) (provisional) | Capital | Numero de Districtos |
---|---|---|---|---|---|
Banjul | 12.2 | 35,061 | 31,301 | Banjul | 3 |
Kanifing | 75.6 | 322,735 | 382,096 | Kanifing | 1 |
Brikama | 1,764.3 | 389,594 | 699,704 | Brikama | 9 |
Mansa Konko | 1,628.0 | 72,167 | 82,381 | Mansakonko | 6 |
Kerewan | 2,255.5 | 172,835 | 221,054 | Kerewan | 7 |
Kuntaur | 1,466.5 | 78,491 | 99,108 | Kuntaur | 5 |
Janjanbureh | 1,427.8 | 107,212 | 126,910 | Janjanbureh | 5 |
Basse | 2,069.5 | 182,586 | 239,916 | Basse Santa Su | 7 |
Total Gambia | 10,689 | 1,360,681 | 1,882,450 | Banjul | 43 |
Puesto | Ciudat | Habitants | |
Cens. 1993 | Cal. 2008 | ||
1. | Serrekunda | 194 987 | 368 110 |
2. | Brikama | 41 761 | 90 140 |
3. | Bakau | 28 882 | 39 685 |
4. | Banjul | 42 326 | 33 820 |
5. | Farafenni | 20 956 | 33 180 |
6. | Lamin | 10 668 | 31 133 |
7. | Nema Kunku | 9838 | 28 711 |
8. | Brufut | 8644 | 25 227 |
9. | Basse Santa Su | 9265 | 17 795 |
10. | Gunjur | 9983 | 17 077 |
A gastronomía gambiana incluye entre os ingredients mas comuns o peix, o roz, o maní, o tomate, o fresol puntiau, o limón, a mandioca, a col, o bruno, o chili y cuantas hierbas. As ostras son una birolla muit popular y son tradicionalment replegadas en o río Gambia. Beluns platos tipicos son: Benachin, Domoda, Yassa, Maafe y Thiakry.
Estatos d'Africa |
Alcheria | Angola | Benín | Botsuana | Burkina Faso | Burundi | Cabo Verde | Camerún | Chad | Chibuti | Comoras | Costa de Vori | Echipto1 | Eritrea | Eswatini | Etiopia | Gabón | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea-Bissau | Guinea Equatorial | Kenya | Lesoto | Liberia | Libia | Madagascar | Malawi | Mali | Marruecos | Mauricio | Mauritania | Mozambique | Namibia | Nícher | Nicheria | Republica Centroafricana | Republica d'o Congo | Republica Democratica d'o Congo | Ruanda | Sahara Occidental2 | Sant Tomé y Prencipe | Senegal | Seychelles | Sierra Leone | Somalia | Somalilandia2 | Sudafrica | Sudán | Sudán d'o Sud | Tanzania | Togo | Tunicia | Uganda | Zambia | Zimbabwe |
Dependencias: Ascensión | Canarias | Ceuta | Madeira | Mayotte | Melilla | Pantelleria | Reunión | Santa Helena | Socotra | Tristán da Cunha |
1 Parcialment en Asia. 2 Parcialment reconoixito u en disputa |
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Gambia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.