Gámbia
Gámbia (ingleñe'ẽme: The Gambia), héra tee hína Tavakuairetã Gámbia ha ymaguare Tavakuairetã Islã rapépe Gámbia, ha'e peteĩ tetã hekosãsóva Áfrika kuarahyreike pegua.
Ijerepáre oĩ ku tetã Senegal, ipehẽnguemi paraguasu Atlántiko rehe noĩri Senegal ykére, osẽhápe ku ysyry Gámbia.
| Tavakuairetã Gámbia | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gámbia | ||||
| ||||
| Tetã ñe'ẽ akã: Progress, Peace, Prosperity (ingleñe'ẽme: «Tenonderã, Py'agua, Mba'eheta») | ||||
| Tetã Momorãhéi: For The Gambia Our Homeland (ingleñe'ẽme: «Gámbia rehe, ore retã») | ||||
.svg) | ||||
| Tavusu | Banjul | |||
| Táva tuichavéva | Serekunda | |||
| Ñe'ẽnguéra | Ingleñe'ẽ, áraveñe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Gámbiagua | |||
| Tekuái reko | Tavakuairetã mburuvicharapépe | |||
| • Tendota | Adama Barrow | |||
| • Tendota mbuekoviáva | Fatoumata Tambajang | |||
| Tetã Amandaje | Asamblea Nacional de Gambia | |||
| sãso • Tavetã Joaju ipoguýpe • Tavakuairetã • Tetã Islã rapépe | Tavetã Joaju pegua 18 jasykõi ary 1965 24 jasyrundy ary 1970 11 jasypakõi ary 2015 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 157.º | |||
| • Opaite | 10 300 km² | |||
| • Y (%) | 11,5 | |||
| Tembe'y | 749 km | |||
| Y rembe'y | 80 km | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 144.º | |||
| • Hetakue | 1 825 000 (2012) hab. | |||
| • Typy'ũ | 132 hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 156.º | |||
| • Opaite (2016) | US$ 3.387 sua | |||
| • Per cápita | US$ 1.664 | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 163.º | |||
| • Opaite (2016) | US$ 886 millones | |||
| • Per cápita | US$ 435 | |||
| IDH (2015) |  0,452 (173.º) – Ivai | |||
| Viru | Dalasi (GMD)= 100 butut | |||
| Ára | CEST (UTC+0) | |||
| • Arahakúpe | CEST (UTC+0) | |||
| ISO Jehero | 270 / GMB / GM | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme | .gm | |||
| Tetã pumbyry papapy | +220 | |||
| Tetã puhoe papapy | C5A-C5Z | |||
| COI Jehero | GAM | |||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Itavusu ha'e ku táva Banjul, itavusu tuichavéva ha'éramo jepe ku táva Serekunda, paraguasu Atlántiko rembe'ýre. Ku tetã oĩmbaite pe ysyry Gámbia rembe'ýre, ku ysyrýgui ou tetã réra, ha ohasa imbytére osẽ hag̃ua paraguasu Atlántikope. Gámbia ijapekue ha'e amo 10 300 km² ha oguereko amo 1 700 000 tapichakuéra oikovéva ipype.
Gámbia hembiasakue ojogua Áfrika Kuarahyreike retãnguéra rembiasakue, hetaite Gámbia retãygua ojeguerehágui ymaguare omomba'apo hag̃ua tetãnguéra ambuévape, tembiguairamóicha, ha Gámbia ysyry iporãgui ojejapo avei upépe kolónia, umi Poytuga retãygua peteĩháme ha upéi ou Tavetã Joaju avakuéra. Ára 18 jasykõi ary 1965-pe, Gámbia ohupyty isãso Tavetã Joajúgui ha, upe ára 24 jasyrundy ary 1970-pe, oiko tavakuairetã ramo Tetãnguéra Ñembojoajúpe.
Gámbia isãso guive, amo 30 ary jave, karai Dawda Jawara oporokuái Gámbia rehe, peteĩ tekuái ohóva jekopytyjoja ykére ha orekóvante peteĩ aty ojokuaikuaáva, oñemosẽ meve Jawara-pe oiko rire gólpe milíko ary 1994-pe. Gólpe rire, ojupi karai Yahya Jammeh, oporokuái año ha mbaretehápe Gámbia rehe, oiko peve jeporavo mburuvicharã ary 2016-pe ha oñemosẽ chupe, hákatu ha'e nosẽséi, upévare milíko kuéra ha aty ñorairõhára ambuéva omosẽ chupe ary 2017-pe. Upe rire, jasyteĩme 2017-pe, karai Adama Barrow ojupi oisãmbyhy hag̃ua, ipu'akágui jeporavo mburuvicharãme.
Mandu’apykuéra
Joaju
| Áfrika |
| Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |
This article uses material from the Wikipedia Avañe'ẽ article Gámbia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Kuatia retepy ojeguereko CC BY-SA 4.0 guýpe, ndaha'éiramo oje'éva ambue mba'e. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Avañe'ẽ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.