Fierro

O fierro (en aragonés ribagorzano ferri)(d'o latín < FERRUM) ye un elemento quimico de numero atomico 26 situato en o grupo 8 d'a tabla periodica.

Fierro Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Fierro
ManganesoFierroCobol
-

Fe

Ru
Fierro
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero Fierro, Fe, 26
Serie quimicaMetals de transición
Grupo, periodo, bloque 84, d
Colormetalica
Fierro
Peso atomico 55.845(2) g·mol−1
Configuración electronica [Ar] 3d6 4s2
Electrons por capa 2, 8, 14, 2
Propiedaz fisicas
Fasesolido
Densidat (a t.a.)7.874 g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.6.98 g·cm−3
Punto de fusión1811 K
(1538 °C, 2800 °F)
Punto d'ebullición3134 K
(2862 °C, 5182 °F)
Entalpía de fusión13.81 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización340 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) 25.10 J·mol−1·K−1
Presión de vapor
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K 1728 1890 2091 2346 2679 3132
Propiedaz atomicas
Estructura cristalinaCubica centrata en as caras
a=286.65 pm;
Cubica centrata en as caras
entre 1185–1667 K
Estatos d'oxidación6, 5 [1], 4, 3, 2, 1 [2]
(Oxido anfoterico)
Electronegatividat1.83 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización
(mas)
1ª: 762.5 kJ·mol−1
2ª: 1561.9 kJ·mol−1
3ª: 2957 kJ·mol−1
Radio atomico140 pm
Radio atomico (calc.)156 pm
Radio covalent125 pm
Atra información
Ordenación magneticaFerromagnetico
1043 K
Resistividat electrica(20 °C) 96.1 nΩ·m
Conductividat termal(300 K) 80.4 W·m−1·K−1
Dilatación(25 °C) 11.8 µm·m−1·K−1
Velocidat d'o sonito(t.a.) (electrolitico)
5120 m·s−1
Modulo d'elasticidat211 GPa
Mod. elast. transversal82 GPa
Modulo de compresión170 GPa
Coeficient de Poisson0.29
Dureza Mohs4.0
Dureza Vickers608 MPa
Dureza Brinell490 MPa
Numero CAS7439-89-6
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD
54Fe 5.8% >3.1×1022a 2ε captura ? 54Cr
55Fe sint. 2.73 a ε captura 0.231 55Mn
56Fe 91.72% 56Fe ye estable con 30 neutrons
57Fe 2.2% 57Fe ye estable con 31 neutrons
58Fe 0.28% 58Fe ye estable con 32 neutrons
59Fe sint. 44.503 d β- 1.565 59Co
60Fe sint. 1.5×106 y β- 3.978 60Co

Se simboliza como Fe.

Historicament ha estau muit important ta la Humanidat, y un periodo d'a prehistoria recibe o suyo nombre, a Edat de Fierro que estió o perido cuan os hombres prencipioron o suyo proceso y a suya utilizacion. O tractamiento y proceso ta obtener-ne atros tipos de fierro u aliacions ye denominato siderurchia (d'o griego σίδερος, síderos, "fierro").

Aplicacions

O fierro ye o metal mes utilizato, ye muito popular por a suya dureza y o suyo baixo precio. Ye muit utilizato en a contrucción d'automobils, barcos y estructuras d'edificios. O fierro obtenito a traviés d'o tractamiento d'hematites (oxidos de fierro), en os altos furnos, tiende a tornar a o estau oxido cuan se expone a l'aire u l'augua froman-se hi una substancia de color marrón-royenca que ye conoixita como robín u ronya. Ta protechir o fierro d'o robín cheneralment se aplica pintura, cimento o grasa neutra, tamién puet protechir-se aplican tractamientos y atros metals como a galvanización, l'electrolisi o metalización, as armas ye usual protechirlas con vaselina.

Ditos y mazadas

  • «a o desgraciau, fierro y clau»

Se veiga tamién

Referencias

Vinclos externos

Tags:

Fierro AplicacionsFierro Ditos y mazadasFierro Se veiga tamiénFierro ReferenciasFierro Vinclos externosFierroAragonés ribagorzanoElemento quimicoLatínNumero atomicoTabla periodica

🔥 Trending searches on Wiki Aragonés:

Lista de municipios d'a provincia de BarcelonaOrichenEchaculaciónChabolismoVillamorontaFilosofíaProvincia de ZaragozaVillamedianaVillaturdeUSelachimorphaAcademia Aragonesa d'a LuengaMozilla FirefoxMehmet Murat İldan15 de marzoWordPressAlifonso I d'Aragón11 de marzoVeneciaIdioma catalánPornografíaArteCMNFCorea d'o SudLatínPronombres adverbials en aragonésDinamarcaVillamuera de la CuezaPortaladaPlantaePapaLista de municipios d'a provincia de Badajoz1263Griego antigoTurquíaLista de municipios d'a provincia de CáceresBiquizionarioFernando AlonsoLista de municipios d'a provincia de SoriaSexo oralFlor labiadaKu Klux KlanWashington, DCBelchicaSant Feliu d'AmuntYogaMayoLista de países por poblaciónColombiaComunidat de CalatayúSexoO CascabilloCanadáToronto4 d'abrilChang'e 5🡆 More