Yiarn: Bunstoo lesh y chowrey kemmigagh Fe as yn earroo breneenagh 26

She bunstoo meainagh eh yiarn, as cowrey Fe er.

    She meain bun-chooish y duillag shoh. My ta sym ayd ayns keeall elley yn 'ockle shoh, lhaih yiarn (reddaghey).

Ta trimmid breneenagh 55.845 g·mol as earroo breneenagh 26 echey. T'eh ayns possan 8 as çhymcheayrt bunstoo 4, as myr shen, she meain ceaghlid t'ayn. Ta yiarn as staillin ny meainyn smoo cadjin. Ta eaghtyr soilsheanagh as lheeah-argid oc, agh t'ad ocsaidaghey ayns aer as gaase coodagh dy smooirane ruy. Ta crystal glen dy yiarn feer vog, ny s'buiggey na ollymin, agh lesh goaill stiagh myn-neughlennidyn (myr sampleyr, carboan) t'ad niartaghey. Liorish jannoo co-veain lesh meainyn elley as carboan, t'ad jannoo staillin, as shen ymmodee keartyn ny s'niartey na yiarn.

Yiarn
Yiarn: Troyn, Obbyr vea-oaylleeagh, Imraaghyn
Edit the value on Wikidata
Stoo kemmigaghbunstoo kemmigagh as meain
Yiarn ayns taabyl ny bunstooghyn
Cowrey kemmigaghFe
Earroo breneenagh26
Glout breneenagh55.845
Cummey lectraneyn[Ar] 3d⁶ 4s²
Possan as çhymcheayrtçhymcheayrt 4
possan 8
Troyn fishigagh
Glooid7.874 g/cm³
Y point-lheie1,811 as 1,538
Y point-broie2,861
Lectro-yiooldaght1.83
Goull eeaneagh0.63, 0.61, 0.92, 0.49, 0.55 as 0.78
Shennaghys
Feddynit magh ecgyn fys
Feddynysvoish y çhenndaght
Yiarn: Troyn, Obbyr vea-oaylleeagh, Imraaghyn
Yiarn: Troyn, Obbyr vea-oaylleeagh, Imraaghyn
Yiarn

Troyn

She meain eh yiarn glen, agh s'goan ry-gheddyn er y chruinney eh, er y fa dy vel eh ocsaidaghey dy jeean my ta ocsygien as ushtey ry-gheddyn. Son dy gheddyn yiarn meainagh, shegin dhyt ocsygien y scughey jeh meain najooragh, liorish jee-ocseedaghey kemmigagh. T'ad jannoo ymmyd jeh meain yiarn haematite son y chooid smoo (Fe2O3), as jee-ocseedaghey eh lesh carboan ec çhiassid ard.

She bunstoo lorgagh eh yiarn son dagh ooilley organe bioag, faggys. Cha nel agh beggan lhimmey ayn; organeyn bioag ta cummal ayns çhymbyllaghtyn er beggan yiarn, as adsyn er naafilley dy yannoo ymmyd jeh bunstooghyn elley, myr sampleyr, manganaish ayns ynnyd yiarn son catalysys, ny haemocyanin ayns ynnyd haemoglobin.

Obbyr vea-oaylleeagh

Yiarn: Troyn, Obbyr vea-oaylleeagh, Imraaghyn 
Strughtoor haem B
    Ard-art: Soe yiarn deiney

Ta feme er yiarn ec dagh ooilley organe bioag, bunnys. Ayns killaghyn, t'eh goll er tashtey ayns proteenyn meainagh, er y fa dy nod yiarn "seyr" catalysaghey troarey fraueyn seyr nieunagh. Foddee laccal yiarn gientyn neufollaght laccal yiarn.

Ayns baaghyn, lossreeyn as fungyssyn, she yiarn eh yn eeane ta goit stiagh 'sy troggal haem. She co-olt slane femoil phroteenyn cytochrome, phroteenyn ymmyrkey oscygien (myr sampleyr, haemoglobin as myoglobin). Ta laue ec yiarn neuorgaanagh ayns ym-obbraghey ocsjee ymmodee ensymeyn (myr sampleyr, nitrogenase as hydrogenase). Ta proteenyn ayn as yiarn oc ga nagh vel ad nyn haemyn; t'adsyn goaill stiagh un-ocsygienase meetane, jee-ocseedase ribbonucleotaid as haemerythinyn.

Ta reiltys lajer er rheam yiarn ayns sheeintee, er y fa dy nod eh ve feer nieunagh. Chammah's shen, ta feme ec ymmodee bacteyryn er yiarn, as liorish tashtey eh ersooyl voue, ta ny sheeintee lhiettal doghanyn. Ta laue mooar ec y phroteen transferrin 'sy chooish, as eshyn kiangley yiarn ass beeal y chollane as gymmyrkey eh trooid yn 'uill dys killagyn.

Yiarn ayns bee

Ta ram yiarn ry-gheddyn ass feill aw, yeeast, eeanlee, tofu, pishyryn kirkey, poanraghyn. Ny keayrtyn, ta yiarn currit stiagh ayns arran as grine (yiarnaghey). T'eh ny smoo yiarn y smoo stiagh jeh feill, er y fa dy nee yiarn haem t'ayn. Ny yei shen, foddee yiarn haem ardjaghey kanghyr collaneagh-thoanney..

Ta LBÇ yiarn bentyn rish eash, keintys, as bun yiarn y pheiagh ("haem" ny dyn). Foddee ve feme ec lhiannooyn er yiarn tooilley my t'ad er y cheeagh. Ta gaue er lheh son toyrtyssee folley as mraane correy.

Reilley goaill yiarn

Ta rouyr yiarn nieunagh, er y fa dy vel yiarn seyr yiarnagh ym-obbraghey lesh sarocseed as jannoo fraueyn seyr. T'adsyn jeeylley GDN, proteenyn, lipaidyn, as stoo elley 'sy chillag. Myr shen, ta tomainaght yiarn taghyrt tra ta yiarn seyr 'sy chillag; shen er y fa nagh vel transferrin dy liooar eshyn y chiangley, son y chooid smoo.

Ta goaill yiarn fo reiltys lajer. Cha nel monney caa eshyn y checkey, cha nel agh liorish ceau y chrackan, as shen gyn reiltys. Myr shen, ta shin reilley eh liorish lhiettal eh y ghoaill. Ny yei shen, my vees ram yiarn er n'ee, foddee eh jeylley killagyn yn ammyr ghastrey-chollaneagh as neulhiggey daue reilley soo stiagh yiarn. Ta shen lowal co-chruinnaghey ard yiarn 'syn 'uill, as foddee eh jeylley killagyn y chree, aane as organeyn elley.

Ta ny smoo na 20mg yiarn/kg glout cur tomainaght yiarn er deiney; ta 60mg/kg ny howse marrooagh. Ta ro-ymmyd yiarn mastey binn vaase smoo cadjin da paitçhyn ny saa na shey; son y chooid smoo, t'ad er n'ee ram lhiackagyn yiarn currit da sleih aasit.

Imraaghyn

Tags:

Yiarn TroynYiarn Obbyr vea-oaylleeaghYiarn ImraaghynYiarnBunstooCarboanEarroo breneenaghOllyminTrimmid breneenagh

🔥 Trending searches on Wiki Gaelg:

Yuri GagarinYn Vassadoan HwoaieWikipediaMooir ny TasmaanDonald TrumpFar-skeealaght heanseArd-ghuillagPobblaght Hoveidjagh Hoshiallagh y LatveyCorys parlamaidaghCoigee12 MayrntYn Ghermaan HiarYn VibleEllanyn PitcairnHaitiRooshishBPolitickaghtGreagishTwitterYn Faarkeylann1715ÇhaghteraghtCo-vunstooYn VrasseelNoaskeealHunter SchaferYn ÇhimbabwePolynnish1606Zheng He22 Mean Souree1200PraagMaddaghtTraieShapaanishOssetia YiassPolitickeyrAlcoalJallooderysYn LaosYn OokraanVladimir PutinYn LivaanLogh TiticacaDoon EdinQuaiylKeintys beillUshteyShennaghys1911Yn AustrailMedallAlabamaİstanbulVeenKiaullBi-2🡆 More