Must Reig

Kendan vedand om mugoi luja, miše eskai likujad objektad vauktusen pigutte da vauktusen kvantad ei voigoi lähtta neciš agjaspäi. Kosmižen objektan evolücijan toižed ted oma poukahtuz i vitk hajenend avarudes sädegoičendoiden tagut.

Reigun röun nimitase aigtegoiden gorizontaks. Ku otta järgelišt statjad — simmetrine sferižikš must reig, ka se om sfer Švarcšil'dan raduisanke. Se radius rippub objektan massaspäi, oz., Maidte-galaktikan keskusen mustan reigun radius om 16 mln km, Päiväižen gravitacine radius om 2,9 km, Man 8 mm. Lugetas sidä radiusad mustan reigun harakterižeks surudeks.

Mustad reigud voidas ühtištuda, sen aigan gravitacižed lainhed sädasoiš.

Tetas nell' scenarijad mustan reigun sündundan täht:

Kaks' oma realistižed:

• jüžmakon tähthan gravitacine kollaps (ahtištand);
• galaktikan keskuzpalan vai protogalaktižen gazan kollaps.

Kaks' tošt oma gipotetižed:

• mustoiden reiguiden formiruind ani Suren Poukahtusen jäl'ghe (eziauguižed mustad reigud);
• sündund korktoiden energijoiden südäitukreakcijoiš.