Togʻli Qorabogʻdagi qurolli toʻqnashuv — Ozarbayjon qurolli kuchlari va tan olinmagan Togʻli Qorabogʻ Respublikasining (TQR) qurolli tuzilmalari oʻrtasidagi keng koʻlamli, yuqori darajadagi toʻqnashuv boʻlib, bu 1994-yilda Qorabogʻ urushi tugagandan beri mintaqadagi eng yirik, eng uzun va qonli urush hisoblanadi.
Oktyabr oyining oʻrtalaridan boshlab kuchli jangovar harakatlar Hadrut-Jebrayil yoʻnalishida, Ozarbayjon va Eron oʻrtasida tabiiy chegara vazifasini oʻtaydigan Araks daryosi vodiysida olib borildi.
Togʻli Qorabogʻdagi qurolli toʻqnashuv | |||||
---|---|---|---|---|---|
Qorabogʻ mojarosining bir qismi | |||||
| |||||
Raqiblar | |||||
Togʻli Qorabogʻ Respublikasi | Ozarbayjon | ||||
Qoʻmondonlar | |||||
Arayik Harutyunyan (Tan olinmagan Togʻli Qorabogʻ Respublikasi Prezidenti, Oliy Bosh qoʻmondon) Jalal Harutyunyan (Togʻli Qorabogʻ Respublikasining 27-oktabrgacha mudofaa vaziri) Mikayel Arzumanyan (Togʻli Qorabogʻ Respublikasining 27-oktabrdan mudofaa vaziri) | Ilhom Aliyev (Ozarbayjon Prezidenti, Oliy Bosh qoʻmondon) Zokir Hasanov (Ozarbayjon mudofaa vaziri) Mais Barxudarov (harbiy birlashma qoʻmondoni) Hikmat Mirzayev (Maxsus kuchlar qoʻmondoni; qism komandiri) Hikmat Hasanov (1-armiya korpusi qoʻmondoni) Elchin Guliyev (Davlat chegara xizmati boshligʻi) | ||||
Kuchlar | |||||
TQR mudofaa armiyasi | Ozarbayjon qurolli kuchlari | ||||
Yoʻqotishlar | |||||
Armaniston va TQR maʼlumotlariga koʻra: • 1166 ta oʻlgan Ozarbayjon maʼlumotlariga koʻra: Texnikalar roʻyxati:
• Tinch aholidan 39 tasi oʻldirilgan va 118 tasi yaralangan | Ozarbayjon maʼlumotlariga koʻra: • eʼlon qilinmagan Armaniston va TQR maʼlumotlariga koʻra: Texnikalar roʻyxati:
• Tinch aholidan 91 tasi oʻldirilgan va 404 tasi yaralangan | ||||
Umumiy yoʻqotishlar | |||||
130 dan ortiq tinch fuqarolar oʻldirilgan 500 dan ortiq kishi yaralangan |
27-sentabr kuni ertalab Ozarbayjon qoʻshinlarining aviatsiya, zirhli texnika, artilleriya va zarba beruvchi pnevmatik samolyotlardan keng koʻlamda hujumi boshlandi. Ozarbayjon Respublikasi Mudofaa vazirligining xabar berishicha, ushbu jang Armaniston tomoni Ozarbayjonning bir nechta aholi punktlarini oʻqqa tutishiga javoban boshlangan qarshi hujum operatsiyasi boʻlgan.
Ikkala tomon ham harbiylar va tinch aholi orasida koʻplab qurbonlar boʻlganligi haqida xabar qilmoqda. Armaniston va Togʻli Qorabogʻ Respublikasida harbiy holat va umumiy safarbarlik eʼlon qilindi. Shuningdek, butun Ozarbayjonda harbiy holat eʼlon qilindi va bir qator viloyatlarda komendantlik soati joriy etildi. 28-sentabrda Armaniston 18 yoshdan oshgan safarbarlik zaxirasidagi barcha erkaklarning mamlakatni tark etishini taqiqladi va Ozarbayjon qisman safarbarlik eʼlon qildi.
Turkiya Ozarbayjonga siyosiy va harbiy yordam bermoqda, uni harbiy texnika, maslahatchilar va malakali harbiy oʻqituvchilar bilan taʼminlamoqda. Bir qator manbalarga koʻra, Turkiyaning koʻmagi bilan Turkiyani qoʻllab-quvvatlovchi qurolli birlashmalarning suriyalik yollanma askarlari jangovar harakatlar boshlanishidan oldin darhol Qorabogʻga yuborilgan. Bi-bi-si taʼkidlaganidek, Armaniston urushda rasmiy ravishda qatnashmasa ham, Armaniston va Togʻli Qorabogʻ, hech boʻlmaganda harbiy jihatdan, aslida bir butunlikni tashkil qiladi. Shuningdek, TQR tomoni Livan, Suriya va Lotin Amerikasidan kelgan koʻngillilarning ishtirokini qayd etdi.
Koʻpgina jahon kuchlari va xalqaro tashkilotlar mojaroni qattiq qoralab, ikkala tomonni ham keskinlikni pasaytirishga va darhol konstruktiv muzokaralarni boshlashga chaqirishdi. OBCE Minsk guruhiga hamraislik qilayotgan davlatlarning yordami bilan mojaro zonasida harbiy asirlar va oʻliklarning jasadlarini almashish uchun uch marotaba sulh eʼlon qilindi, ammo har safar tomonlar bir-birini sulhni buzganlikda aybladilar va harbiy harakatlar qayta tiklandi.
Ozarbayjon va Armaniston qurolli kuchlari oʻrtasidagi jangovar harakatlar asosan muzlatilgan „Ozarbayjonning xalqaro tan olingan hududi boʻlgan Togʻli Qorabogʻ holati boʻyicha“" muzlatilgan mojaroni keskin avj oldirish sifatida qaralmoqda.
1980-yillarning oxirlarida mintaqadagi etnik zoʻravonliklar Togʻli Qorabogʻ Respublikasining eʼlon qilinishiga olib keldi va SSSR qulaganidan soʻng keng miqyosli urushga aylanib, 1994-yilda sulh imzolanishi bilan tugadi. Oʻsha vaqtdan beri mintaqa Armaniston tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan TQR nazorati ostida boʻlib, TQR tuzilmalari nafaqat mustaqillik eʼlon qilinganidagi hududlarni, balki urushgacha aksariyat ozarbayjon aholisi boʻlgan „Togʻli Qorabogʻning xavfsizlik kamari“ deb nomlangan qoʻshni hududlarni ham nazorat qiladi - Agdam, Jabroil, Fizuli, Kelbajar, Kubatli, Lachin va Zangelan viloyatlari. Ushbu hududlar aholisining aksariyati janglar natijasida oʻz uylarini tark etishga majbur boʻldilar.
Sputnik Azərbaycan xəbər verir ki, bu sözləri Müdafiə Nazirliyinin mətbuat katibi, polkovnik-leytenant Anar Eyvazov deyib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin cəbhənin Tərtər istiqamətində bir döyüş helikopteri zədələnib, ekipaj üzvləri xüsusi peşəkarlıqla öz ərazimizə endirilib, canlı itki yoxdur.
This article uses material from the Wikipedia O‘zbek article Togʻli Qorabogʻdagi qurolli toʻqnashuv (2020), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Matndan CC BY-SA 4.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki O‘zbek (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.