Pashk Gjeçi

U shqua për përkthimet e veprave të autorëve klasikë, si Komedinë Hyjnore të Dantes, Odisenë e Homerit, pjesën e parë të Faustit të Gëtes si dhe Andromakën e Atalinë e Rasinit.

U lind në mëhallën Arra e Madhe në gjirin e një familjeje tregtarësh të vegjël, i biri i Gasprit dhe i Nines (Antonjetës). Pas vdekjes së të atit, Pashku mbeti me të ëmën dhe dy motrat, Nikoletën dhe Margaritën. Pas mbarimit të shkollimit fillor, nisi Kolegjin Saverian gjatë viteve 1930-34.

Me ligjin Ivanaj, shkollat fetare u mbyllën dhe nxënësit kaluan në gjimnazin shtetëror të Shkodrës, 1934-'38. Kishte në klasë nxënës si Arshi Pipa, Lazër Radi, Xhemal Broja, Kolë Ashta dhe në bankë qe me Qemal Stafën - disa prej të cilëve i njihte që nga kolegji i jezuitëve. Nga mësuesit çmonte më shumë Çabejn dhe Pashko Gecin, ky i fundit i jepte mësim greqishten e lashtë dhe latinishten. Gjatë gjimnazit nisi të sprovohej edhe në përkthime, duke filluar me poezitë e Dantes, Petrarkës, Leopardit; por edhe shkruante vetë, krijimet dhe përkthimet e veta i botonte tek "Cirka" me pseudonimin Surgens.

Në sajë të rezultateve në gjimnaz, ministria e Arsimit i akordoi një gjysëm burse, përmes së cilës nisi Fakultetin e Letërsisë dhe Filozofisë në Romë më 1938, ku do të gjendeshin edhe miqtë e gjimnazit L. Ljarja, Ashta dhe Radi. Vazhdoi përkthimet, poezitë dhe kritikat, të cilat botoheshin në Shqipëri tek të përkohshmet "Cirka", "Shkëndija", "Hylli i Dritës" (ku iu botua edhe një shkrim për Lahutën e Malcís). Më 15 korrik 1942 u diplomua në atë fakultet me rezultate të shkëlqyera, me tezë diplome "Jeta dhe vepra e Dom Ndre Mjedës". I grishur për të punuar asistent-pedagog Gjeçi nuk pranon dhe i nxitur nga Koliqi për të dhënë kontributin e vet në atdhe, u kthye po atë vit.

Ministria e Arsimit e asaj kohe e caktoi në Shkollën e Mesme Femnore në Shkodër, si profesor të letërsisë dhe latinishtes, duke mos i ndërprerë përkthimet që ia niste "Shkëndijës". Pas Çlirimit u transferua në Durrës, ku mori edhe familjen, dhe nisi të jepte mësim në shkollën e qytetit. Zuri shoqëri me Jusuf Vrionin, dhe ishte zgjedhur të kryente funksionin e Kryetarit të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve për degën e Durrësit.

Më 4 shtator 1947 u ndalua me akuzën "Pjesëmarrje në grup kundër pushtetit" dhe u dënua me pesë vjet heqje lirie, ky dënim vinte si lehtësim për shkak të deponimeve. Dënimin e kaloi në Durrës, Vloçisht dhe në kënetën e Maliqit gjatë verës - i përmendur nga Ejëll Çoba që s'e linin të punonte ngase qe shumë i hajthëm. U lirua më 1952, vit kur u vendos edhe njëherë familjarisht në Shkodër, ku për të jetuar nisi të bënte punë krahu. Më 1953-'54, TOB-i i kërkoi që të përkthente Traviatën e Giuseppe Verdit.

Më 1954-'58 u caktua si mësues në shkollën tetëvjeçare të Fushë-Krujës, kohë kur ia nisi përkthimit të Komedisë Hyjnore. Pasi ia tregoi sprovat e para mikut të tij Llazar Siliqi dhe duke ia shtjelluar nevojat, ky e këshilloi që t'i niste një letër Enver Hoxhës për kushtet që lypeshin për kryerjen e punës: biblioteka, konsultime. U lejua që të vendosej në Tiranë familjarisht, ku më 1959 nisi punë në gjimnazin "Qemal Stafa" në kryeqytet, si dhe me ndihmën e Siliqit iu botuan në revistën "Nëntori" fragmente të përkthyera nga Ferri i Komedisë, ndërkaq pas një viti Ferri u botua i plotë. Prej bujës së përkthimit që i ishte bërë në gjuhën ruse nga Mikhail Lozinsky (Çmimi "Stalin", 1946) dhe pragut të 700 vjetorit të lindjes së poetit italian, drejtori i shtëpisë botuese Nasho Jorgaqi pasi Noli nuk e kishte pranuar që ta merrte përsipër përkthimin e veprës, iu drejtua Gjeçit. Më 1962 Komedia Hyjnore u botua e plotë në gjuhën shqipe, me parathënie nga Siliqi, përkthim për të cilin iu dha një shpërblim prej 300 mijë lekësh të vjetra. Më 1963 ia nisi përkthimit të Odisesë nga greqishtja e lashtë, duke pasë variantet italisht dhe frëngjisht të veprës, për ta bërë më të gjallë shpenzon gati krejt honoraret e Komedisë për të shkuar në Durrës të kundrojë detin.

Më 1964 u martua me Gjystina Kapedanin dhe së bashku u trashëguan me një vajzë, Antonjetën. Mirëpo kushtet e vështira e shtynë çiftin që të ndahej. Më 1965 vazhdoi si mësues në shkollën e natës në Kombinat si dhe në shkollën e gjuhëve të huaja, më pas e quajtur "Asim Vokshi"; 1968-1972 dha gjuhë latine në Fakultetin e Mjeksisë. Ndërkohë, më 1969 Komedia botohet në Kosovë. Me ndërmjetësinë e mikut Mark Dema, martohet me Nezaqet Gaganin. Me heqjen e latinishtes nga programi mësimor më 1972, nisi punë si korrektor tek shtëpia e librit shkollor deri në daljen në pension në shtator 1978. Më 1976 iu botua përkthimi i Odisesë me parathënie të Myzafer Xhaxhiut.

Me rënien e regjimit komunist dhe ardhjen e viteve 2000' përkthimet e klasikëve që kishte bërë u ribotuan, ndërsa disa përkthime të tjera që i kishin ngelur në dorëshkrim u botuan së pari, vepra si Fausti i Gëtes (pjesa e parë, 2008), Andromaka dhe Atalia e Rasinit (2010). Ndërroi jetë më 21 janar 2010 në apartamentin e tij tek Shallvaret, në Tiranë.

Shoqata italiane "Dante Alighieri" në vitet e '70 vlerësoi ndërkombëtarisht shqipërimin e Gjeçit si njërin ndër tre përkthimet më të mira në botë të "Komedisë Hyjnore". Gjeçi u dekorua nga Presidenti Italian Çampi më 2004 me "Ordine della stella, della solidarietà italiana" për përkthimin e Dantes. Laureat edhe i disa çmimeve të tjera kombëtare dhe ndërkombëtare. Për 90-vjetorin e lindjes, Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve e Shqipërisë i akordon Çmimin Kombëtar të përkthimit "Fan Noli", për përkthimin e veprës "Fausti" (Pjesa 1.) të Gëtes.