ଧର୍ମପଦ

ପୂର୍ବୋତ୍ତର  ଗଙ୍ଗା ବଂଶୀୟ ରାଜା ନରସିଂହ ଦେବ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ତଟରେ ଥିବା କୋଣାର୍କଠାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉପାସନା ପାଇଁ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଥପତି ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୧୨୦୦ କାରିଗରଙ୍କୁ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ୫ ବର୍ଷ ଧରି ଏହି ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାଣ ଚାଲିଥିଲା । ତେବେ ଏହା ସମାପ୍ତ ହେବା ଆଗରୁ କିନ୍ତୁ ସମସ୍ତେ ଏହାର ମୁଣ୍ଡି ମାରିବାରେ ବିଫଳ ହେଲେ । ଯେତେ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ବି ମନ୍ଦିର ମୁଣ୍ଡିରେ ଯୋଡା ଯାଉଥିବା ପ୍ରସ୍ତର ଖସିଗଲା । ରାଜା ଶେଷକୁ ବିରକ୍ତ ହେଇ ଆସନ୍ତା ଦିନ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ପୂର୍ବରୁ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଶେଷ ନ ହେଲେ ୧୨୦୦ ଜଣ କାକ କାରିଗରଙ୍କୁ ଶିରଚ୍ଛେଦ କରିବାକୁ ଚରମ ବାଣୀ ଶୁଣେଇଲେ । 

ଯେତେବେଳେ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ବିଶୁ ମହାରଣାଙ୍କ ୧୨ ବର୍ଷୀୟ ପୁତ୍ର ଧର୍ମପଦ ପିତାଙ୍କୁ ବିଷାଦ ଗ୍ରସ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ବସିଥିବାର ଦେଖି ପଚାରିଲେ ବିଶୁ ସେକଥା କହିଲେ । ଧର୍ମପଦ ଅଲୌକିକ ଭାବରେ ମନ୍ଦିର ଉପରକୁ ଯାଇ ମୁଣ୍ଡି ମାରିଦେବାରେ ସଫଳ ହେଲେ । ତତ୍ ପରେ ୧୨୦୦ କାରିଗର ପୁନଶ୍ଚ ଚିନ୍ତାରେ ପଡିଲେ ଯେ ଯଦି ରାଜା ଜାଣିବେ ୧୨ ବର୍ଷର ପିଲା ହିଁ କରିଦେଲା ଯାହା ୧୨୦୦ କାରିଗର କରି ପାରିଲେନି , ତେବେ ରାଜା ହୁଏତ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ ଦେଇ ପାରନ୍ତି । ଧର୍ମପଦ ଏହା ଶୁଣି ନିଜେ ମନ୍ଦିର ଉପରକୁ ଯାଇ ସାଗରକୁ ଲମ୍ଫ ପ୍ରଦାନ କରି ପ୍ରାଣବଳି ଦେଲେ ଏହି କଥା ଯେପରି ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଗୋପନ ରହେ । 

ପ୍ରବାଦ ରହିଲା "୧୨୦୦ କାରିଗରରେ ଦାୟ ନା ଧର୍ମପଦରେ ଦାୟ" ଧର୍ମପଦ ଓଡ଼ିଆ ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ ସହିଦର ମାନ୍ୟତା ପାଇଥାଆନ୍ତି। ସେ ୧୨୦୦ କାରିଗରଙ୍କ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇବାକୁ ନିଜର ପ୍ରାଣବଳି ଦେଇ ଇତିହାସରେ ଅମର ହେଇ ରହିଲେ ।