କାରାକୁମ ମରୁଭୂମି: ଏସିଆ ମହାଦେଶର ଏକ ମରୁଭୂମି

ସବୁ ମିଶାଇ କାରାକୁମର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୩,୫୦,୦୦୦ ବର୍ଗ କିମି ଅଟେ । ତୁର୍କମେନିସ୍ତାନର ଅଧିକତର କ୍ଷେତ୍ର ଏହି ମରୁଭୂମିରେ ଆସିଥାଏ । କାରାକୁମ (କୌସ୍ପିୟନ ସାଗର)ର ପୂର୍ବରେ ଏବଂ (ଅରଳ ସାଗର)ର ଦକ୍ଷିଣରେ ରହିଥାଏ । ଉତ୍ତର - ପୂର୍ବରେ ଆମୂ ଦରିୟା ଏବଂ (କିଜିଲ କୁମ ମରୁଭୂମି) ରହିଛି । ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଅରଳ ସାଗରର ମୂଳରୁ ସେହି ଝରଣାର ବହୁତ ଅଂଶ ଏହି ମରୁଭୂମିର କବଳରେ ଆସିଗଲାଣି , ଏବଂ କିଛି ଲୋକ ଏହି ଭାଗକୁ "ଅରଳ କାରାକୁମ" କହିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଏହା ପାଖାପାଖି ୪୦,୦୦୦ ବର୍ଗ କିମି (୧୫,୪୪୦ ବର୍ଗ ମିଲି)ରେ ବିସ୍ତୃତ ହୋଇଛି । ଅରଳର ସୁଖି ଯାଇଥିବା ଚଟାଣ ଉପରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହୃତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୀଟନାଶକ ପଦାର୍ଥ ମିଶା ଯାଇଥିଲା, ଯାହା ନହରରୁ ବୋହି ହୋଇ ଏଠାକୁ ଆସି ଯାଇଥିଲା । ଏବେ ଏହା ଏକ ମାସ ଧୂଳିରେ ମିଶି ଯାଇଛି ଏବଂ ପବନ ସହିତ ଉଡି ହଜାର ମାଇଲ ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଦୂଷଣ ନେଇଯାଇ ଥାଏ । ଅରଳ କାରାକୁମରୁ ଉଡୁ ଥିବା କୀଟମରା ପଦାର୍ଥ "ଆଣ୍ଟାର୍କାଟିକା"ରେ "ପେଙ୍ଗୁଇନ" ମାନଙ୍କ ରକ୍ତରେ ମିଳି ସାରିଛି । ଏଠାର ଧୂଳି ଗ୍ରୀନଲ୍ୟାଣ୍ଡର "ହିମାନିୟୋ(ଗ୍ଲୋଶିୟରୋ)"ରେ ଏବଂ "ବେଲାରୂସ"ର କ୍ଷେତରେ ମିଳି ସାରିଛି ।

କାରାକୁମ ଯାଗା ଭିତରେ "ବୋଲ୍ସୋଈ" ପର୍ବତ ଶୃଙ୍ଗ ଆସିଥାଏ ଯେଉଁଥିରେ ପାଷାଣ ଯୁଗ (ପ୍ରସ୍ତର ଯୁଗ) ମନୁଷ୍ୟ ମାନଙ୍କ ବସବାସର ଅବଶେଷ ମିଳିଛି । ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଏହା ଦୁନିଆର ଦ୍ୱିତୀୟ ସବୁଠାରୁ ଲମ୍ବା ନହର ଅଟେ , ଯାହାକୁ "କାରାକୁମ ନହର" କୁହାଯାଏ । ଏହା ୧,୩୭୫ କିମି ଲମ୍ବା ଅଟେ କିନ୍ତୁ ସମୟ ସହିତ ଏଥିରୁ ପାଣି ଯାଗା-ଯାଗାରୁ ବିଭାଗ ହେବାରେ ଲାଗିଲା , ଯାହାଦ୍ୱାରା ବହୁ ଛୋଟ ଝରଣା ତିଆରି ହେଲା । ଏହାର ପାଣି ମରୁଭୂମିର ତଳ ସ୍ତର ଲୁଣକୁ ଉପରକୁ ନେଇ ଆସିଥାଏ ।

• କାରାକୁମ ନହର
• ତୁର୍କମେନିସ୍ତାନ
• ମଧ୍ୟ ଏସିଆ
• ମରୁଭୂମି