ଫୋବିଆ ଏକ ପ୍ରକାର ଉତ୍କଣ୍ଠା ବେମାରୀ (anxiety disorder) ଯେଉଁଥିରେ କୌଣସି ବସ୍ତୁ ବା ଅବସ୍ଥା ପ୍ରତି ନିରନ୍ତର ଭୀତି ଥାଏ । ଏହି ରୋଗରେ ଶୀଘ୍ର ଭୀତି ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଓ ୬ ମାସରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ । ପ୍ରଭାବିତ ରୋଗୀ ସେହି ବସ୍ତୁ ବା ଅବସ୍ଥାକୁ ଟାଳିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରକୃତ ଭୀତିପ୍ରଦ ଅବସ୍ଥାଠାରୁ ବହୁଦୂରକୁ ଯାଇପାରେ । ଟାଳିବା ଅସମ୍ଭବ ହେଲେ ଲୋକ ବିବ୍ରତ ହୁଏ । ରକ୍ତ ଫୋବିଆ ବା ଆଘାତ ଫୋବିଆ ଥିଲେ ମୂର୍ଚ୍ଛା ହୋଇପାରେ । ଆଗୋରା ଫୋବିଆରେ ଆତଙ୍କ (panic attacks) ଜାତ ହୁଏ । ସାଧାରଣତଃ ଜଣେ ଲୋକ ଅନେକ ସଂଖ୍ୟକ ବସ୍ତୁ ବା ଅବସ୍ଥା ପ୍ରତି ଫୋବିଆଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପାରେ ।
ଫୋବିଆ | |
---|---|
ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ | |
ସ୍ପେଶାଲିଟି | ମାନସିକ ବେମାରୀ |
ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | F40.9{{{2}}}.{{{3}}} |
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 300.20 |
ଓଏମ୍ଆଇଏମ୍ | 608251 |
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000956 |
ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | article/288016 |
MeSH | D010698 |
ଫୋବିଆକୁ ୩ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ଯଥା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଫୋବିଆ (specific phobias) , ସାମାଜିକ ଫୋବିଆ (social phobia) ଓ ଆଗୋରାଫୋବିଆ (agoraphobia) । ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଫୋବିଆରେ କେତେକ ପଶୁ, ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ ଅବସ୍ଥା, ରକ୍ତ ବା ଆଘାତ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିସ୍ଥିତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ସର୍ବାଧିକ ସାଧାରଣ ଫୋବିଆମାନଙ୍କ ନାମ: ବୁଢ଼ୀଆଣି ଫୋବିଆ (fear of spiders), ସାପ ଫୋବିଆ (fear of snakes) ଓ ଉଚ୍ଚସ୍ଥାନ ଫୋବିଆ (fear of heights) । ସ୍ଥଳ ବିଶେଷରେ କୌଣସି ବସ୍ତୁ ବା ପରିସ୍ଥିତିର ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଅନୁଭୂତି ଫୋବିଆ ଟ୍ରିଗର ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ସାମାଜିକ ଫୋବିଆରେ ଜଣେ ଲୋକ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ତା ପ୍ରତି ବିଚାର ଭାବନାକୁ ଚିନ୍ତା କରି ଫୋବିଆ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । କୌଣସି ମୁକ୍ତି ପଥର ସମ୍ଭାବନା ନ ଥିବା ଅନୁଭବ ହେଲେ ଯେଉଁ ଫୋବିଆ ଜାତ ହୁଏ ତାହାକୁ ଆଗାରୋଫୋବିଆ କୁହାଯାଏ ।
ଏକ୍ସପୋଜର ଥେରାପି (exposure therapy) ସାହାଯ୍ୟରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଫୋବିଆମାନଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ, ବସ୍ତୁ ବା ଅବସ୍ଥା ସହ ତାକୁ ପରିଚିତ କରି ଭୀତି ଯିବାଯାଏ ରଖାଯାଏ । ଏଥି ନିମନ୍ତେ ଔଷଧ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏନାହିଁ । ସାମାଜିକ ଫୋବିଆ ଓ ଆଗାରୋଫୋବିଆ ନିମନ୍ତେ ଉଭୟ କାଉନସେଲିଙ୍ଗ ଓ ଔଷଧ ଦେଇ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । ଔଷଧ ମଧ୍ୟରେ ଅବସାଦରୋଧୀ (antidepressant), ବେଞ୍ଜୋଡାଏଜେପିନ (benzodiazepine) ବା ବିଟାବ୍ଲକର (beta-blockers) ଦିଆଯାଏ ।
ପଶ୍ଚିମ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଫୋବିଆ ପ୍ରାୟ ୬-୮% ଲୋକଙ୍କୁ ଓ ଏସିଆ, ଆଫ୍ରକା, ଲାଟିନ ଆମେରିକାର ୨-୪% ଲୋକଙ୍କୁ ହୁଏ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ପ୍ରାୟ ୭% ଲୋକଙ୍କୁ ଓ ବାକି ପୃଥିବୀର ୦.୫-୨.୫% ଲୋକଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ଫୋବିଆ ହୁଏ । ପ୍ରାୟ ୧.୭% ଲୋକଙ୍କୁ ଆଗାରୋଫୋବିଆ ହୁଏ । ପୁରୁଷଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ମହିଳାମାନଙ୍କର ୨ ଗୁଣ ଅଧିକ ରୋଗ ହୁଏ । ପ୍ରାୟ ୧୦ରୁ ୧୭ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ । ବୟସ ବଢ଼ିବା ସାଥେ ସାଥେ ରୋଗ ହାର କମିଯାଏ । ଏହି ରୋଗରେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ସଙ୍କଟ ବଢ଼ିଯାଏ ।
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article ଫୋବିଆ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.