Stephen Hawking

Stephen Hawking
Lucasian Professor of Mathematics (en)	; 1979 - 2009 ; ← James Lighthill (en) - Michael Green (en) →
Lucasian Professor of Mathematics (en)
Ħajja
Twelid	Oxfordu Renju Unit, 8 Jannar 1942
Nazzjonalità	Renju Unit
Residenza	Ingilterra
L-ewwel lingwa	Ingliż
Mewt	Cambridge, 14 Marzu 2018
Post tad-dfin	Abbazija ta’ Westminster
Kawża tal-mewt	kawżi naturali (sklerożi laterali amjotrofika)
Familja
Missier	Frank Hawking
Omm	Isobel Eileen Hawking
Konjuga/i	Jane Wilde Hawking (en) (14 Lulju 1965 - 1991); Elaine Mason (en) (1995 - 2006)
Ulied	uri Lucy Hawking (en) ; Robert Hawking (en) ; Timothy Hawking (en) ;
Edukazzjoni
Alma mater	Byron House School (en) ; Università ta' Cambridge ; St Albans High School for Girls (en) ; St Albans School (en) ; (Settembru 1952 - ; University College, Oxford (en) ; (Ottubru 1959 - 1962) Baċellerat tal-Arti : fiżika; Trinity Hall (en) ; (Ottubru 1962 - Marzu 1966) dottorat
Livell tal-edukazzjoni	Baċellerat tal-Arti; dottorat
Teżi	Properties of expanding universes
Direttur tat-teżi	Dennis W. Sciama (en)
Studenti dottorali	Don Page (en) ; Wu Zhongchao (en) ; Marika Taylor (en) ; Fay Dowker (en) ; Bruce Allen (en) ; Raphael Bousso (en) ; Bernard Carr (en) ; Christophe Galfard (en) ; Malcolm Perry (en) ; Raymond Laflamme (en) ; Thomas Hertog (en) ; Gary Gibbons (en) ; Jonathan Halliwell (en) ; Christopher Pope (en) ; Ian Gordon Moss (en) ; Andrew Chamblin (en) ; Peter David D'Eath (en) ; Nicholas P. Warner (en) ; Alan Yuille (en) ; James D. E. Grant (en) ; Harvey Reall (en) ; Simon Frederick Ross (en) ; Friedel Epple (en) ; James Sparks (en) ; Mike Cassidy (en) ; Paul Davis (en) ; Mike Fawcett (en) ; Justin D. Hayward (en) ; Christopher J. Hunter (en) ; Alan Lapedes (en) ; Julian Luttrell (en) ; Oisin MacConamhna (en) ; Tim Prestidge (en) ; Chris Prior (en) ; Paul Shellard (en) ; Brian Whitt (en) ; Zhong Chao Wu (en) ; Daksh Lohiya (en) ; Stephen Theodore Siklos (en) ; Ricardo Monteiro (en) ; GianPaolo Procopio (en) ; Glenn Lyons (en)
Lingwi	Ingliż
Għalliema	Dennis W. Sciama (en)
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	fiżiku teoretiku; kożmologu; kittieb; astrofiżiku; matematiku; pedagoġiku; kittieb tax-xjenza; għalliem fl-università; fiżiku; kittieb ta' saġġistika; astronomu; attur televiżiv; awtobijografu; kittieb tal-fantaxjenza; Trekkie; xjenzat
Post tax-xogħol	Cambridge
Impjegaturi	Università ta' Cambridge 2018); Faculty of Mathematics, University of Cambridge (en) (1962 - 1965); Gonville and Caius College (en) (1965 - 1969); Istitut tat-Teknoloġija ta' California (14 Awwissu 1970 - 3 Settembru 1975); Perimeter Institute for Theoretical Physics (en) (2008 - 2018)
Xogħlijiet importanti	A Brief History of Time (en) ; Black Holes and Baby Universes and Other Essays (en) ; The Universe in a Nutshell (en) ; On the Shoulders of Giants (en) ; God Created the Integers (en) ; The Dreams That Stuff Is Made of: The Most Astounding Papers of Quantum Physics and How They Shook the Scientific World (en) ; My Brief History (en)
Premjijiet	List Albert Einstein Medal (1979) ; Wolf Prize in Physics (1988) ; Copley Medal (2006) ; Presidential Medal of Freedom (2009) ; Special Breakthrough Prize in Fundamental Physics (2013) ; Companion of Honour (1989) ; Eddington Medal (1975) ; Gold Medal of the Royal Astronomical Society (1985) ; Commander of the Order of the British Empire (23 Frar 1982) ; Naylor Prize and Lectureship (1999) ; Oskar Klein Medal (2003) ; Hughes Medal (1976) ; Royal Society Science Books Prize (2002) ; Albert Medal (1999) ; Michelson–Morley Award (2003) ; Fonseca Prize (2008) ; Pius XI Medal (17 April 1975) ; Maxwell Medal and Prize (1976) ; IOP Dirac Medal (1987) ; Adams Prize (1966) ; Andrew Gemant Award (1998) ; The James Smithson Bicentennial Medal (2005) ; NSS Robert A. Heinlein Memorial Award (2012) ; Princess of Asturias Award for Concord (1989) ; honorary doctor of Harvard University (1990) ; Honorary doctor of the University of Oxford (1978) ; Marcel Grossmann Award : ICRANet (en) (Ġunju 1991) ; Franklin Medal (1981) ; BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award (2015) ; Bodley Medal (2015) ; Gold medal of the Spanish National Research Council (1989) ; Albert Einstein Award (1978) ; Fellow of the Royal Society of Arts ; honorary doctorate from Princeton University ; honorary doctorate from the University of Cambridge (1989) ; Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics (1976, 1976) ; Lilienfeld Prize (1999, 1999) ; Princess of Asturias Awards ; Breakthrough Prize in Fundamental Physics ; Sieħeb tas-Soċjetà Rjali (1974) ; Member of the National Academy of Sciences of the United States (1992) ; Order of the British Empire ; Order of the Companions of Honour ;
Influwenzat minn	Dikran Tahta (en) ; Paul Dirac (en) ; Bertrand Russell (en) ; Karl Popper (en) ; Andrei Linde (en) ; Yakov Zeldovich (en) ; Albert Einstein
Sħubija	Royal Society of Arts (en) ; Akkademja Papali tax-Xjenzi; American Philosophical Society; Akkademja Nazzjonali tax-Xjenzi; Soċjetà Rjali; Akkademja Amerikana tal-Arti u tax-Xjenzi; Starmus Festival (en)
Moviment	ateiżmu

Kien Professur tal-Matematika fl-istess Università bejn l-1979 u l-2009.

Hawking irriċerka u kontribwixxa teoriji fuq ir-relazzjoni bejn l-ispazju u ż-żmien. Filwaqt li kellu għerf kbir, kien kapaċi jinżel fil-livell biex jifhmu kulħadd – kif għamel bil-ktieb tiegħu A Brief History of Time (1988).

Studju u Mard

Hawking iggradwa mill-Università ta’ Cambridge fir-Renju Unit. Fl-istess żmien meta sar jaf li kellu l-marda tal-motonewruni. Kellu 21 sena u t-tobba tawh ftit snin ħajja. Għex sa 76 sena. Ħafna minnhom fuq siġġu tar-roti u jitkellem bl-għajnuna ta’ kompjuter u vuċi elettronika.

Black Holes (Toqob Suwed)

Forsi l-akbar xogħol tiegħu jibqa’ dak fuq il-black holes. Hawking stabbilixxa li l-black holes jarmu tipi ta’ radjazzjoni differenti u b’hekk għen ħafna biex ix-xjenzati jifhmu aħjar l-oriġini u l-karatteristiċi tagħhom.

Hawking ħadem ħafna fuq l-oriġini tal-univers. Stabbilixxa kważi b’ċertezza li l-univers li ngħixu fih inħoloq f’mument u f’punt partikolari mal-15-il biljun sena ilu. Fl-istess ħin bit-teoriji tiegħu jispekula dwar l-eżistenza ta’ universi differenti u tagħna huwa biss wieħed minnhom.

It-Teorija ta' Kollox

Stephen Hawking għamel ħafna snin jippriedka t-Teorija ta’ Kollox, tant li film dwar ħajtu maħruġ fl-2014 jġib propju dak l-isem, The Theory of Everything. Iżda aktar ma għadda żmien, Hawking evolva l-ħsieb tiegħu u sar xettiku dwar kemm tista’ titfassal teorija li tispjega dak kollu ta’ madwarna.

Ateiżmu

Imrobbi f’familja nisranija, Hawking sar ateu u ddikjara li Alla ma jeżistix. Madanakollu xorta waħda kien isostni li l-univers qisu ddisinjat bi ħsieb. Probabbli li l-ideat tiegħu dwar Alla u r-reliġjon wasslu lill-ewwel mara tieghu, Jane Wilde, biex titbiegħed minnu. U filwaqt li ġibed l-antipatija ta’ esponenti ewlenin ta’ reliġjonijiet differenti, xorta waħda kien hemm min laqgħu, fosthom il-Papa Benedittu u l-Papa Franġisku.

Mewt

Ix-xjenzat Stephen Hawking, li qatta’ ħajtu jispjega l-aktar affarijiet ikkumplikati tax-xjenza minn fuq siġġu tar-roti, miet matul il-lejl fl-eta’ 76 sena.

Fil-messaġġ tal-familja, wliedu Lucy, Robert u Tim qalu li missierhom kien xjenzat kbir li l-kuraġġ u l-umoriżmu li kellu ispiraw lil miljuni madwar id-dinja. Darba fost l-oħrajn Hawking kien irrappurtat li qal hekk, "Ma tantx tkun tista’ ssejjaħlu univers dan li qed ngħixu fih, li kieku ma kienx fih ukoll il-persuni li tħobb".

Legat

Moħħ Hawking kien deskritt minn ħafna bħala "brillanti". Tant kien moħħ kbir, li għal xi wħud jista' jitqies bħala s-suċċessur ta' Albert Einstein. Għal oħrajn lil Einstein għaddieh.

Film

The Theory of Everything huwa film ta' sagħtejn dirett minn James Marsh, bl-atturi ewlenin ikunu Eddy Redmayne, Felicity Jones, u David Thewlis. Film drammatiku u bijografiku, ibbażat fuq il-ktieb ta’ Jane Hawking: Travelling to Infinity: My Life with Stephen. Film dwar il-ħajja tax-xjenzat famuż tal-fiżika, Stephen Hawking mill-lenti tal-ex mara tiegħu, Jane. Film li juri l-isforzi kbar psikoloġiċi u emozzjonali li Jane għaddiet minnhom fil-ħajja tagħha ma Hawking, imma li fl-istess waqt juri wkoll l-intelliġenza u l-kuraġġ ta’ Hawking.

Fl-1963 Stephen Hawking ta’ 22 sena jkun student brillanti fl-universita’ ta’ Cambridge, għadu inċert f’liema qasam irid jispeċjaliżża. Huwa twil, irqiq u ta’ dehra goffa u xi ftit żgarbat, iżda dan ma’ jwaqqfux milli jibni relazzjoni ma Jane, studenta attraenti ta’ l-arti.

Hekk kif it-tnejn li huma jsiru jħobbu lil xulxin u Hawking jibda juri interess qawwi fli jistudja l-oriġini ta’ l-universe, isir jaf li qed isofri minn kundizzjoni msejħa ALS (Lou Gehrig’s Disease); moħħu se jibqa’ ċar imma l-kontroll tiegħu fuq ġismhu se jiddeterjora. It-tobba jagħtuh sentejn oħra ħajja.

Hawkings jaqa’ f’dipressjoni u tkun Jane li tinkoraġġih biex ikompli jgħix. Hawking u Jane jiżżewġu u jkollhom tlett itfal. Hawking jispiċċa f’si[[u tar-roti u anke jitlef il-vuċi tiegħu. Maż-żmien Jane tegħja tieħu ħsieb Hawking u t-tfal u tfittex l-għajnuna ta’ oħrajn, fosthom nurse full-time li eventwalment issir it-tieni mara tiegħu wara li jissepara minn ma' Jane.

This article uses material from the Wikipedia Malti article Stephen Hawking, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Il-kontenut huwa disponibbli taħt il-liċenzja CC BY-SA 4.0 sakemm mhux indikat mod ieħor. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Malti (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.