Средна Самогласка Од Среден Ред
Средната самогласка од среден ред (наречена и темен глас или шва) е вид на самогласка присутна во некои јазици.
Меѓународната фонетска азбука (МФА) ја бележи со симболот ⟨ə⟩ (свртено мало е). Истиот симбол важи како за незаоблената, така и за заоблената варијанта на гласот.
| Средна самогласка од среден ред | |||
|---|---|---|---|
| ə | |||
| |||
| МФА-бр. | 322 | ||
| Шифрирање | |||
| Единица (дек.) | ə | ||
| Уникод (хекс.) | U+0259 | ||
| X-SAMPA | @ | ||
| Киршенбаум | @ | ||
| Табела на самогласки по МФА | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
| Самогласките во парови се: незаоблена • заоблена | |||||||||||||||||||
Помош за МФА • легенда • табела •  табела со звуци • погл. | |||||||||||||||||||
Во македонскиот јазик самогласката се нарекува „темен глас“ се бележи со апостроф (’) и се среќава во поретки зборови, архаизми или дијалектизми како „к’смет“, „Д’мбени“ и сл. Нема самостојна функција во јазикот. Во последниот случај, апострофот се вметнува кога претставката завршува на самогласка.
Незаоблена
Средната незаоблена самогласка од среден ред честопати се претставува со симболот [ə], но тој самиот по себе не ја означува незаобленоста. Ако се јави потреба од прецизност, тогаш се користи симболот за полузатворената незаоблена самогласка од среден ред со дијакритички знак за снижување: [ɘ̞].
Особености
- Според висината, самогласката е средна, што значи дека јазикот се става на средината помеѓу положбата на полузатворена и положбата на полуотворена самогласка.
- Според местото на образување (редот), самогласката е средна, што значи дека јазикот се става во средината помеѓу редот на предните и редот на задните самогласки.
- Според обликот на усните, самогласката е незаоблена, што значи дека усните се лабави и не заземаат округол облик.
Јазици
| Јазик | Збор | МФА | Значење | Белешки | |
|---|---|---|---|---|---|
| адигејски | зы | ⓘ | еден | ||
| албански | është | [ˈəʃtə] | е | ||
| англиски | највеќето дијалекти | Tina | [ˈtʰiːnə] | Тина | Ослабена самогласка. |
| во Велс | bust | [bəst] | гради | Може да биде и поназад. | |
| велшки | Cymru | ⓘ | Велс | ||
| германски | bitte | [ˈbɪtə] | молам | ||
| ерменски | ընկեր | [əŋˈkɛɹ] | другар | ||
| западнофризиски | gewoan | [ɡəˈʋoǝn] | нормален | ||
| кабардински | щы | ⓘ | три | ||
| каталонски | amb | [əm(b)] | со | ||
| кашупски | jãzëk | [jãzək] | јазик | ||
| македонски | к’смет | [kəsmɛt] | к’смет | Не се смета за посебен глас. Погл. Фонологија на македонскиот јазик | |
| палауански | tilobęd | [tilobəd] | дојде | ||
| паштунски | غوښه | [ˈɣwəʂa] | месо | ||
| португалски | европски | pagar | [pɜ̝ˈɡaɾ] | плаќа | Може да биде и поблиску до речиси отворената самогласка [ɐ] во Бразил. |
| романски | măr | [mər] | јаболко | ||
| руски | это | ⓘ | тоа | ||
| холандски | beter | [ˈbeːtər] | подобар | Погл. Фонологија на холандскиот јазик | |
Заоблена
Некои јазици имаат средна заоблена самогласка од среден ред (заоблено [ə]), што ја разликуваат од полузатворените и полуотворените самогласки. Меѓутоа ниеден јазик не ги разликува сите три, па така средната нема свој симбол во МФА. За таа цел се користи симболот [ɵ] (полузатворена заоблена самогласка од среден ред). Доколку се јави потреба од прецизност, се користи дијакритички знак за снижување: [ɵ̞].
Особености
- Според висината, самогласката е средна, што значи дека јазикот се става на средината помеѓу положбата на полузатворена и положбата на полуотворена самогласка.
- Според местото на образување (редот), самогласката е средна, што значи дека јазикот се става во средината помеѓу редот на предните и редот на задните самогласки.
- Според обликот на усните, самогласката е заоблена, што значи дека усните заземаат позатегнат округол облик.
Јазици
| Јазик | Збор | МФА | Значење | Белешки | |
|---|---|---|---|---|---|
| западнофризиски | skowe | [ˈskoːwə] | бутка | ||
| руски | тётя | [ˈtʲɵ̞tʲə] | тетка | Алофон на /o/ кога стои до омекнати согласки. | |
| француски | je | [ʒɵ̞] | јас | Може да биде понапред кај разни говорници. | |
| холандски | kopen | [ˈkoːpən] | купува | Погл. Фонологија на холандскиот јазик | |
| шведски | energi | [ˌɛnːərˈɧiː] | енергија | Ненагласен алофон на /ɛ/ | |
Поврзано
Наводи
Библиографија
- Barbosa, Plínio A.; Albano, Eleonora C. (2004), „Brazilian Portuguese“, Journal of the International Phonetic Association, 34 (2): 227–232, doi:10.1017/S0025100304001756
- Crosswhite, Katherine Margaret (2000), „Vowel Reduction in Russian: A Unified Account of Standard, Dialectal, and 'Dissimilative' Patterns“ (PDF), University of Rochester Working Papers in the Language Sciences, 1 (1): 107–172, Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-02-06, Посетено на 2012-07-22
- Cruz-Ferreira, Madalena (1995), „European Portuguese“, Journal of the International Phonetic Association, 25 (2): 90–94, doi:10.1017/S0025100300005223
- Fougeron, Cecile; Smith, Caroline L (1993), „Illustrations of the IPA:French“, Journal of the International Phonetic Association, 23 (2): 73–76, doi:10.1017/S0025100300004874
- Jones, Daniel; Dennis, Ward (1969), The Phonetics of Russian, Cambridge University Press
- Roach, Peter (2004), „British English: Received Pronunciation“, Journal of the International Phonetic Association, 34 (2): 239–245, doi:10.1017/S0025100304001768
- Wells, J.C. (1982), Accents of English, 2: The British Isles, Cambridge: Cambridge University Press.
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Средна самогласка од среден ред, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.