Дарданели (турски: Çanakkale Boğazı, грчки: Δαρδανέλλια) — долг тесен проток по должината на полуостровот Галиполе во денешна Турција кој го дели Балканот (Европа) од Мала Азија, а ги поврзува Егејското и Мраморното Море.
Во антиката се нарекувал Хелеспонт. Протокот е долг 61 км, широк само 1,2-6 км, а просечно длабок 55 м, со најголема длабочина од 82 м. Водата низ протокот тече во двата правци: кон Егејското Море како површинска струја, а кон Мраморното како длабинска струја.
Како и Босфор, Дарданелите ја делат Европа од Азија. Протокот е меѓународен воден пат, и заедно со Босфор, Дарданелите го поврзуваат Црното со Средоземното Море.
Преку протокот денес се протега Мостот „Чанаккале 1915“, отворен во 2022 г. и наречен во чест на отоманската поморска победа во Дарданелскиот поход од Првата светска војна. Во времето на неговото отворање бил најдолгиот висечки мост на светот.
Протокот има стратешко значење и затоа играл важна улога во историјата. Античкиот град Троја бил сместен близу до западниот влез на протокот, а на азискиот брег од протокот се одиграла и Тројанската војна. Војската на Александар III Македонски го минала протокот во 334 г.п.н.е. за да ја нападне Персија. Дарданелите играле значајна улога и во одбраната на Цариград во Византискиот период, а од 14 век бил постојано контролиран од Турција.
Големите сили отсекогаш имале особен интерес за непречен премин или пак за контрола на Дарданелите, и затоа бил предмет на разни битки и договори помеѓу нив во текот на XIX и XX век.
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Дарданели, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.