ಚೋಳ ರಾಜವಂಶವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಚೋಳರು ಸುಮಾರು ಒಂದು ಶತಮಾನ ಆಳಿದರು. ಚೋಳರ ಹೃದಯಭಾಗವು ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಫಲವತ್ತಾದ ಕಣಿವೆಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರು ಇಂದಿನ ಬೆಂಗಳೂರು ಸೇರಿದಂತೆ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದರು. ರಾಜರಾಜ ಚೋಳ I ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ - ಸುಮಾರು ೧೦೦೪ ಎಡಿ - ಚೋಳರು ಗಂಗರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಮುಕ್ತಿ ನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಚೋಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಇದರ ಆರಂಭಿಕ ಶಾಸನಗಳು ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಎಡಿ ಯಲ್ಲಿದೆ, ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಮೂಲತಃ ರಾಜ ರಾಜ ಚೋಳ I ನಿರ್ಮಿಸಿದ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಂತರ ಹೊಯ್ಸಳರು ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ನವೀಕರಿಸಿದರು. ದೇವಾಲಯದ ದೇವರು ಶಿವ, ಆದರೆ ನಂತರ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವೈಷ್ಣವರಾದ ಸ್ಥಳೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.
ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ೧೧೧೭ಯಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳರಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗವಾಡಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿತು, ಆದರೆ ಪೂರ್ವ ಗಂಗವಾಡಿ (ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗ) ೧೧೨೫ಯಿಂದ ವಿಕ್ರಮ ಚೋಳನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರುಪಡೆಯಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಚೋಳ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಕುಲೋತ್ತುಂಗ ಚೋಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯವರೆಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ತಮಿಳು ವಾಸಸ್ಥಾನವು ಚೋಳರ ಅವಧಿಗೆ ಮುಂಚಿನದು ಮತ್ತು ನಂತರವೂ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜರು ತಮ್ಮ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ತಾವರೆಕೆರೆ ಅಥವಾ ತಾವರೆಕೆರೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಮಡಿವಾಳದ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ.೧೨೪೭ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಹಲಸೂರಿನ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆ ನಂದಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನಂತಹ ಇತರ ದೇವರುಗಳನ್ನು ಸಹ ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಇದನ್ನು ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ನವೀಕರಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಅವರು ರಾಜಗೋಪುರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಹಾಗು ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನಗರತ್ಪೇಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ೮೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಕಾಳಿಕಾಂಬ ಕಮತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ನಗರದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.
ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜನರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಯಿತು.
ಸಂ. | ಹೆಸರು | ಸ್ಥಳೀಯತೆ | ಅವಧಿ/ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನ | ಉಲ್ಲೇಖಗಳು. |
---|---|---|---|---|
1 | ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ | ದೊಮ್ಮಲೂರು | ೧೦ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ | |
2 | ಹಲಸೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ | ಹಲಸೂರು | ||
3 | ಈಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೆಂಗೇರಿ, ಬೆಂಗಳೂರು | ಕೆಂಗೇರಿ | ೧೦೫೦ ಕ್ರಿ.ಶ | |
4 | ಧರ್ಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ | ಕೊಂಡ್ರಹಳ್ಳಿ | ೧೦೬೫ ಕ್ರಿ.ಶ | |
5 | ಶ್ರೀ ಮದ್ದೂರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ | ಹುಸ್ಕೂರ್ | ೧೧ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ | |
6 | ಹಳೆಯ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಬೆಂಗಳೂರು | ಮಡಿವಾಳ | ೧೨೪೭ ಕ್ರಿ.ಶ | |
7 | ಕಾಳಿಕಾಂಬಾ ಕಮತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ | ನಾಗರತ್ಪೇಟೆ | ೧೩ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ | |
8 | ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಮಾರತಹಳ್ಳಿ | ಮಾರತ್ತಹಳ್ಳಿ | ೧೫೦೮ ಕ್ರಿ.ಶ |
This article uses material from the Wikipedia ಕನ್ನಡ article ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಚೋಳರ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ಕನ್ನಡ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.