សេអ៊ូល

សេអ៊ូល (សូល/សអ៊ុល) 서울시
ទីក្រុងពិសេស
ទីក្រុងពិសេសសេអ៊ូល 서울특별시
[[File: |250px|none|alt=|ពីកំពូលទៅឆ្វេងទៅស្តាំ: ស្ពានសុងសាន់ឆ្លងទន្លេហាន, ព្រះបរមរាជវាំងដកស៊ូ, ស្រុកកាំងណាំ, ជើងមេឃនៅពេលយប់, ផ្សារក្យុងដុង, ព្រែកជីកឆុងក្យេឆន, ព្រះរាជវាំងក្យុងបុកគុង]]ពីកំពូលទៅឆ្វេងទៅស្តាំ: ស្ពានសុងសាន់ឆ្លងទន្លេហាន, ព្រះបរមរាជវាំងដកស៊ូ, ស្រុកកាំងណាំ, ជើងមេឃនៅពេលយប់, ផ្សារក្យុងដុង, ព្រែកជីកឆុងក្យេឆន, ព្រះរាជវាំងក្យុងបុកគុង
ទង់ ត្រា
បាវចនា: "Seoul, my soul"
ចម្រៀង: គ្មាន
[[File:|250px|none|alt=|Location of សេអ៊ូល (សូល/សអ៊ុល)]]
[[file:|240px|សេអ៊ូល is located in ]] Expression error: Unexpected < operator.%; left: Expression error: Unexpected < operator.%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;"> [[File: [[file:ទំព័រគំរូ:Location map mark|240px|សេអ៊ូល is located in ទំព័រគំរូ:Location map mark]] សេអ៊ូល (ទំព័រគំរូ:Location map mark) |6x6px|សេអ៊ូល (សូល/សអ៊ុល)|link=|alt=]] សេអ៊ូល (សូល/សអ៊ុល)
ប្រទេស	កូរ៉េខាងត្បូង
តំបន់	រដ្ឋធានីសេអ៊ូល
ស្រុក	25 ស្រុក
រដ្ឋាភិបាល
• ប្រភេទ	អភិបាលក្រុង - ក្រុមប្រឹក្សា
• Body	រដ្ឋាភិបាលក្រុងសេអ៊ូល ក្រុមប្រឹក្សាក្រុងសេអ៊ូល
• អភិបាលក្រុង	អូ សេ-ហ៊ុន (គណបក្សអំណាចប្រជាជន)
• រដ្ឋសភា	49
ផ្ទៃក្រឡា
• សរុប	៦០៥.២១ គម2 (២៣៣.៦៧ ម៉ាយ ការ)
រយៈកំពស់	៣៨ m (១២៥ ft)
ប្រជាជន (2021)
• សរុប	៩,៧៦៥,៨៦៩
• ចំណាត់ថ្នាក់	ទី 1
• សន្ទភាព	០.០១៦/km2 (០.០៤២/sq mi)
• ប្រជានាម	សេអ៊ូលឡាយត៍ (Seoulite)
• គ្រាមភាសា	ក្យុងគី
បក្សី	សត្វល្មូនបូព៌ាកូរ៉េ
ពណ៌	សេអ៊ូលក្រហម
ផ្កា	Forsythia
ម៉ាស្កូត	ហែឈី
ដើមឈើ	Ginkgo
GDP នាមករណ៍ (ទីក្រុងពិសេស)	384 ពាន់​លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក
Nominal GDP នាមករណ៍សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ (ទីក្រុងពិសេស)	39,558 ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក
គេហទំព័រ	Official website (English)

សេអ៊ូលធ្លាប់ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះកីឡាអូឡាំពិករដូវក្ដៅឆ្នាំ១៩៨៨ និង ពានរង្វាន់បាល់ទាត់ពិភពលោកហ្វីហ្វាឆ្នាំ២០០២។ សេអ៊ូលតែងតែជាប់លំដាប់ថ្នាក់​១០ខាងលើក្នុងចំនោមទីក្រុងហិរញ្ញវត្ថុនិងពាណិជ្ជកម្ម និងជាទីស្នាក់ការកណ្ដាលរបស់​ក្រុមហ៊ុនពហុជាតិជាច្រើនដូចជា ក្រុមហ៊ុនសាំស៊ុង(Samsung; 삼성) ក្រុមហ៊ុនអិលជី(LG) និងក្រុមហ៊ុនហ្យុនដាយ(Hyundai; 현대)។ វាជាទីក្រុងថ្លៃជាងគេទី៥លើពិភពលោក និងទី២នៅអាស៊ី និងជាទីក្រុងមានជាងគេទី៤នៅអាស៊ី។

សេអ៊ូលស្ថិតនៅអាងទន្លេហាន់ នៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃប្រទេស ចំងាយប្រហែល៥០គ.ម ពីព្រំដែនកូរ៉េទាំង២។

ទីក្រុងសេអ៊ូល ត្រូវបានស្គាល់ពីអតីតកាល តាមរយៈឈ្មោះ វីរែសុង (Wirye-seong ; 위례성; 慰禮城, Baekje era), ហានជូ (Hanju ; 한주; 漢州, Silla era), ណាមគ្យ៉ង (Namgyeong ; 남경; 南京, Goryeo era), ហានសុង (Hanseong ; 한성; 漢城, Baekje and Joseon era), ហានយ៉ាង (Hanyang ; 한양; 漢陽, Joseon era), និង ក្យ៉ងសុង (Gyeongseong ; 경성; 京城, Japanese occupation era)។ ឈ្មោះបច្ចុប្បន្នរបស់ទីក្រុងនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងពីពាក្យនៅក្នុងភាសាកូរ៉េ ដែលមានន័យថា "រដ្ឋធានី" ដែលត្រូវបានជឿជាក់ថាវាក្លាយមកពីពាក្យ "សូរ៉ាបុល" (Seorabeol ; 서라벌; 徐羅伐), ដែលពីដំបូងសំដៅទៅលើ ក្យ៉ងជូ (Gyeongju; 경주), រដ្ឋធានីរបស់អតីតអាណាចក្រ "ស៊ីឡា" (Silla; 신라)។

មិនដូចជាឈ្មោះភាគច្រើននៃទីកន្លែងនៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េ "សេអ៊ូល" មិនមានអក្សរ "ហានចា" (Hanja, តួអក្សរចិនដែល ត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងភាសាកូរ៉េ) ដែលស៊ីគ្នានោះទេ។ ឈ្មោះជាភាសាចិន សំរាប់ទីក្រុងសេអ៊ូល ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសនាពេលថ្មីៗនេះគឺ 首尔 (simplified), 首爾 (traditional) (Shǒuěr), ដែលមានសំលេងប្រហាក់ប្រហែលខ្លះទៅនឹង "សេអ៊ូល" នៅពេលអានជាភាសាចិនតាមបែប ម៉ាន់ដារីន (Mandarin Chinese).

ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់សេអ៊ូល​ចាប់គិតតាំងពីឆ្នាំ១៨មុនគ.ស​ នៅពេលដែលមានការបង្កើតរាជាណាចក្របែកចេ។ ក្រោយមកទៀតវាក្លាយជារាជធានីរបស់រាជវង្សចូសេអុន។ នៅក្នុងសម័យអាណានិគមជប៉ុននៅដើមស.វទី២០ កន្លែងជាប្រពៃណីនិងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់សេអ៊ូល​បានផ្លាស់ប្ដូរ។ ទីក្រុងនេះត្រូវបានបំផ្លាញស្ទើរទាំងស្រុងក្នុងសង្គ្រាមកូរ៉េ ប៉ុន្តែត្រូវបានសាងសង់ឡើយវិញយ៉ាងលឿននៅក្នុងគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច​នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០និង៧០។ សំនង់ប្រវត្តិសាស្ត្រសំខាន់ៗខ្លះៗ​ត្រូវបានជួសជុលស្ថាបនាឡើងវិញ រួមមានរាជវាំងហ្គ្យេអុងបុកហ្គុង (រាជវាំង១របស់រាជវង្សចូសេអុន)

សេអ៊ូលស្ថិតនៅផ្នែកពាយ័ព្យនៃកូរ៉េខាងត្បូង។ វាមានផ្ទៃដីប្រហែល ៦០៥,៣៩គ.ម^២ និងពុះជា២ផ្នែក ជើងនិងត្បូងដោយទន្លេហាន់។ ទន្លេហាន់និងតំបន់ជុំវិញនោះ​ដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកូរ៉េ។ រាជាណាចក្រកូរ៉េទាំង៣ ធ្លាប់ប្រកួតប្រជែងគ្នាកាន់កាប់ដែនដីនេះ ព្រោះវាមានទន្លេហាន់​ដែលជាផ្លូវជំនួញទៅកាន់ចិន(កាត់តាមសមុទ្រលឿង)។ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន ទន្លេនេះមិនត្រូវបានគេប្រើសកម្មក្នុងការធ្វើចរាចរណ៍ទេ​ ដោយសារតែកន្លែងដែលវាហូរចាក់ចូលទៅក្នុងសមុទ្រនៅក្បែរព្រំដែនកូរ៉េទាំង២ពេក​ ហើយដែលតំបន់នោះ​ត្រូវគេហាមប្រាមមិនអោយជនស៊ីវិលចូល។ សេអ៊ូលហ៊ុំព័ទ្ធដោយភ្នំ៨ ខ្ពង់រាបទន្លេហាន់។

អាកាសធាតុ

ដូចគ្នានឹងកន្លែងដទៃទៀតនៅកូរ៉េខាងត្បូងដែរ សេអ៊ូលមានអាកាសធាតុទ្វីប សើម ទោះជាកូរ៉េជាប្រទេសហ៊ុំព័ទ្ធដោយសមុទ្រពីជ្រុងទាំង៣ក៏ដោយ។ រដូវក្ដៅ​ជាទូទៅក្ដៅហើយសើម ដោយមានខ្យល់មូសុងបក់ពីខែមិថុនា​ដល់ខែកក្កដា។ ខែសីហាជាខែដែលក្ដៅជាងគេ និងមានសីតុណ្ហភាពមធ្យមប្រែប្រួលពី 22 °C ទៅ 30 °C។ រដូវរងារ​ជាញឹកញាប់រងារខ្លាំង និងស្ងួត។ សីតុណ្ហភាពនៅខែមករាប្រែប្រួលពី -7 °C ទៅ 1 °C។ នៅក្នុងមួយឆ្នាំ ជាមធ្យមមានព្រិលធ្លាក់ចំនួន២៨ថ្ងៃ។

ទិដ្ឋភាពទីក្រុង

បេះដូងប្រពៃណីរបស់សេអ៊ូលគឺ ក្រុងរាជវង្សចូសេអុនចាស់ ដែលឥលូវជាមណ្ឌលក្រុង ដែលប្រជុំដោយរាជវាំង អាគាររដ្ឋាភិបាល ទីស្នាក់ការកណ្ដាលរបស់សហគ្រាសនានា សណ្ឋាគារ និងផ្សារបែបប្រពៃណី។ តំបន់នេះគ្របដណ្ដប់លើជ្រលងឆេអុងហ្គ្យេឆេអុន ដែលជាកូនអូរមួយហូរពីលិចទៅកើតចូលទន្លេហាន់។ អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ អូរនេះត្រូវបានគ្របដោយបេតុង ប៉ុន្តែត្រូវបានគេស្ដារឡើងវិញ​ក្នុងគំរោងសង្គ្រោះទីក្រុងមួយ។ នៅខាងជើងមណ្ឌលក្រុងគឺភ្នំបុកហាន់ និងនៅខាងត្បូងគឺភ្នំណាំសាន់។ ទៅខាងត្បូងទៀត​ជាក្រុងចាស់ យ៉ុងសាន់-ហ្គុ និង ម៉ាប៉ូ-ហ្គុ និងទន្លេហាន់។ ឆ្លងរំលងទន្លេហាន់ទៅគឺតំបន់អ្នកមានថ្មីៗ ឈ្មោះហ្គាងណាំ-ហ្គុ និងសេអុចូ-ហ្គុ។ ហ្គាងណាំ-ហ្គុ ជាកន្លែងតាំងនៅរបស់អាគារពាណិជ្ជកម្មពិភពលោករបស់កូរ៉េ និងជាកន្លែងធ្វើការតាំងពិពណ៌និងសន្និសិតនានា។ ចុះទៅក្រោមតាមដងទន្លេគឺ យ៉េអ៊ូអ៊ីដូ ជាកោះធំមួយដែលមានអាគាររដ្ឋសភាជាតិ ស្ទុឌីយ៉ូផ្សាយធំៗ និងអាគារការិយាល័យខ្ពស់ៗ ក៏ដូចជាអាគារហិរញ្ញវត្ថុកូរ៉េ។ នៅក្បែរយ៉េអូអ៊ីដូ គឺ កោះបាំសេអុម ជាកោះគ្មានមនុស្សនៅ ស្ថិតនៅកណ្ដាលទន្លេ។ ពហុកីឡាដ្ឋានអូឡាំពិក សួនច្បារអូឡាំពិក និងWorld Lotte World ស្ថិតនៅ សុងប៉ា-ហ្គុ នៅខាងត្បូងទន្លេហាន់។

កន្លែងទំនើបៗសំខាន់ៗមាន អាគារហិរញ្ញវត្ថុកូរ៉េ ប៉មសេអ៊ូល អាគារពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក អាគារ៦៣ និងអាគារស្នាក់នៅកប់ពពកទាំង៦ ឈ្មោះថូវើរ ផាលេស។ ដោយសារតែមានដង់ស៊ីតេប្រជាជនខ្ពស់ សេអ៊ូលមានការស្ថាបនាអាគារកប់ពពក​ជាច្រើន ហើយក្រុមប្រឹក្សាក្រុងកំពុង​រៀបចំផែនការសាងសង់អាគារខ្ពស់១ស៊េរី ដែលក្នុងនោះមាន មជ្ឍមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មកំពស់៥៨០ម៉ែត្រនៅ Sangam Digital Media City និង ប៉មឡុតតេវើល២ កំពស់៨០០ម៉ែត្រ នៅ Jamsil។

សេអ៊ូលបែងចែកទៅជា គូ (구; 區) (ខណ្ឌ) គូនីមួយៗមានទំហំផ្ទៃដីខុសៗគ្នា (ចាប់ពី 10 ទៅ 47 គម.²) និងមានចំនួនប្រជាជន (ពី 140, 000 ទៅ 630, 000 នាក់) សុងផាគឺជាស្រុកដែលមានប្រជាជនច្រើនបំផុត ខណៈពេលដែលសរឆូគឺជាតំបន់ដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេ រដ្ឋាភិបាលគូនីមួយៗត្រួតពិនិត្យមុខងារផ្សេងៗគ្នា និហទីក្រុងពិសេសនឹងត្រួតពិនិត្យនៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចផ្សេងទៀត គូនីមួយៗបែងចែកជាដុង (dong; 동; 洞) ឬស្រុក គូខ្លះអាចមានដុងតែពីរបីប៉ុណ្ណោះ ខណៈពេលដែលដុងផ្សេងទៀត ដូចជា ចុងណូ នឹងមានស្រុកមួយចំនួនធំ គូទាំងអស់នៅក្នុងទីក្រុងសេអ៊ូលមាន 522 ដុង (행정동) ដុង (dong) នេះក៏អាចត្រូវបានបែងចែកទៅជាផ្នែករងបន្ថែមទៀតជា ថុង (tong; 통; 統) ដែលមានចំនួនសរុប 13,787 កន្លែង និងដុងអាចត្រូវបានបែងចែកទៅជា ផាន់ មានចំនួនសរុប 102, 796 ផាន់

 

ប្រជាជនរស់នៅសេអ៊ូល​ស្ទើរតែទាំងអស់ជាជនជាតិកូរ៉េ និងក្រុមភាគតិចជនជាតិចិននិងជប៉ុន។ កំនើនប្រជាជនមកពីបរទេសបានកើនឡើង​យ៉ាងខ្លាំង ដែលមកទល់បច្ចុប្បន្នចំនួននោះ​កើនដល់ប្រហែល២%នៃ​ប្រជាជនសរុប។ ចំនួនប្រជាជនសេអ៊ូលបានកើនលើសពី ១០ ៤២១ ០០ នាក់នៅចុងឆ្នាំ២០០៧ ហើយចំនួនជនបរទេសមាន ២២៩ ០០០នាក់ គឺប្រហែល២,២%នៃប្រជាជនសរុប។

អត្រាបទល្មើសនិង​ឧក្រិដកម្មនៅសេអ៊ូលមានកំរិតទាប ដែលគេអាចចាត់ទុកសេអ៊ូល​ថាជាទីក្រុងដ៏មានសុវត្ថិភាពមួយនៅអាស៊ី។ សាសនាសំខាន់ទាំង២នៅសេអ៊ូលគឺ ព្រះពុទ្ធសាសនា និង គ្រឹស្ដសាសនា។

សេអ៊ូលជាមជ្ឍមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់​មួយនៅអាស៊ី និងជាតាំងនៅរបស់ទីស្នាក់ការសហគ្រាស​ធំៗកំរិតពិភពលោក​ដូចជា ក្រុមហ៊ុនសាំស៊ុង ក្រុមហ៊ុនអិលជី និង ក្រុមហ៊ុនហ្យុនដាយ។

មានសាកលវិទ្យាល័យល្បីៗជាច្រើនដែលមានទីតាំងនៅសេអ៊ូល។

តោរណៈKorea

• Geography of South Korea
• Mayor of Seoul
• List of Korea-related topics
• List of twin towns and sister cities in South Korea
• List of cities in South Korea