Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэ (Къэбэрдей-Балъкъэр; урбз. Кабардино-Балкарская Республика; къэр.-балъкъ.
Къабарты-Малкъар Республика) — Урысей Федерацэм хыхьэ республикэ.
Къэбэрдей-БалъкъэрРеспубликэ | |||||
| |||||
Къэлащхьэр | НалщӀэч | ||||
И инагъыр - Псори | 78-нэ 12 500 км² | ||||
Джылэр - Псори | 60-нэ 893 697 цӀыху (2010) | ||||
Федерал куейхэр | Ишъхъэрэ-Къаукъаз федерал куей | ||||
Эконом куейхэр | Ишъхъэрэ-Къаукъаз эконом куей | ||||
Нэхъышъхьэбзэр | адыгэбзэ, урысыбзэ, къэрэшей-балъкъэрыбзэ | ||||
Глава | КӀуэкӀуэ Валерэ и къуэ Къазбэч | ||||
Премьер-министр | Мусуков Алий | ||||
УФ-м и къэралым и кодыр | 07 | ||||
Зэманыгъуэр | MSK (UTC+3) |
Къэралыгъуэ щыхъуар — 1 фокӀадэ 1921 гъэм. Къэлащхьэр — НалщӀэч.
Ставропол къэралым ипшъэлъэныкъуэмкӀэ, Ишъхъэрэ Осетиэм къуэкӀыпӀэлъэныкъуэмкэ, Курджым ипшъэлъэныкъуэмкӀэ, Къэрэшей-Шэрджэсым къухьэпӀэлъэныкъуэмкӀэ.
Республикэр нэхъыбэу бгыщӀыналъэщ зытетыр, цӀыӀэпӀэ лъэныкъуэмкӀэ щӀыр захуэщ.
ИпшъэрэмкӀэ зэгуэтукъуршиплӀ ирокӀуэхэ, Къаукъазышхуэм щыщу, ахэр: Меловой, Скалистэ, Боковой, Главнэ (иэ Водоразделнэ).
1922 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэр автоном област яшъа, 1936 гъэм АРСС хъуа. Къэралыгъуэ зауэшхуэм Къэбэрдей-Балъкъэрым зэхагъэхьауэ щыта 115-рей шу дивизиэ, и тхьэмаду Скороход А., Къаукъазым и зауэмрэ Сталинград зауэмрэ цӀэрыӀу къыхэкӀа. 1942 гъэм къэралым и нэхъыбэ шӀыпӀэр НалщӀэчи хэту джэрмэныдзэм окупациэм щиӀыгъа, 1943 гъэм и щӀышылэм зэрщыту советхэм я ӀэнатӀэм хэхьэжьа. 1944 балъкъэрхэр зэрырагъэкӀам шъхьэкӀэ къэралым Къэбэрдей АРСС траӀуэ, 1957 гъэм аргуэру Къэбэрдей-Балъкъэр АРСС мэхъужь. 1992 — Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэ мэхъу.
2008 гъэм Урысейм и Банкым тхыдэм теухуа ахъшэ къыдигъэкӀа, Къэбэрдей-Балъкъэрым теухуауэ
Лъэпкъ | Зэрыхъур 2002 гъэм, мин (*) |
---|---|
Адыгэхэр | 502,3 (55,3 %) |
Урысхэр | 227,9 (25,1 %) |
Балъкъэрхэр | 107,3 (11,6 %) |
Осетинхэр | 9,8 (1,1 %) |
Туркухэр | 8,8 |
Хуэхуэлхэр | 7,6 |
Ермэлыхэр | 5,3 |
КӀэрейхэр | 4,7 |
Мычгышхэр | 4,2 |
Алмэнхэр | 2,5 |
Цыджанхэр | 2,4 |
Турку-месхетэхэр | 2,3 |
Азэрбиджанхэр | 2,3 |
Лакхэр | 1,8 |
Куржыхэр | 1,7 |
Къэрэшэйхэр | 1,3 |
Мышхэнхэр | 1,2 |
Урысыхухэр | 1,2 |
Журтхэр | 1,1 |
къэгъэлъэгъуар 1000 фӀэкӀыу хъу лъэпкъхэра |
Къалэ мин 10 фӀэкӀыу здыдэсхэр 1 щӀышылэмкӀэ 2009 гъэм | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Къедзыгъуэхэр: | Къалащхьэхэр: | |
---|---|---|
Бэхъсэн къедзыгъуэ | Бэхъсэн | |
Дзэлыкъуэ къедзыгъуэ | Дзэлыкъуэкъуажэ | |
Лэскэн къедзыгъуэ (2003 гъэ лъандэрэ) | Анзорей | |
Майскэ къедзыгъуэ | Майскэ | |
Прохладнэ къедзыгъуэ | КъалэкӀыхь | |
Тэрч къедзыгъуэ | Тэрч | |
Аруан къедзыгъуэ | Нарткъалэ | |
Шэджэм къедзыгъуэ | Шэджэм | |
Шэрэдж къедзыгъуэ (1994 гъэм ипэ — Советскэ) | Къущхьэтау | |
Ӏуащхьэмахуэ къедзыгъуэ (1994 гъэ лъандэрэ) | Къруукъуэ |
This article uses material from the Wikipedia Адыгэбзэ (Adighabze) article Къэбэрдей-Балъкъэр, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Текстыр уи пащхьэ илъщ лицензэ Creative Commons Attribution/Share-Alike-м теухуауэ, изыныкъуэхэм нэгъуэщI лицензэ иIэнкIи мэхъу. Нэхъ гурIуэгъуэу ухемэ еплъ Къызэрыбгъэсэбэпыным и щыхьэт. «Уикипедиэ» — зарегистрированнэ торговэ маркэ мыкоммерческэ зэIущIэныгъэм «Викимедым и Фонд». Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Адыгэбзэ (Adighabze) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.