საუმი (არაბ.
|
ისლამში მარხვა სერიოზულ მნიშვნელობას ატარებს და ერთ–ერთია ისლამის ხუთი ბურჯიდან. მომარხულე მუსლიმმა თავი უნდა შეიკავოს დღის განმავლობაში, გარიჟრაჟიდან (ფაჯრი) მზის ჩასვლამდე (მაღრიბი), საკვებისა და სასმელის მიღებაზე, ასევე ხორციელი სიამოვნების, ავი ფიქრების, ბილწსიტყვაობისა და მოწევისგან.
მუსლიმები, რომლებსაც ჯანმრთელობა ხელს უწყობთ, ვალდებული არიან იმარხულონ რამადანის თვეში. ამ ვალდებულებას მათ ყურანი აკისრებს:
„"თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! გებრძანათ მარხვა, ისევე როგორც ებრძანათ მათ, ვინც იყო თქვენამდე, რომ იქნებ შეიქნეთ თავდაჭერილნი!"“ |
ისლამური რწმენით, რამადანის თვე გამორჩეულია, რადგან ყურანის პირველი აიები სწორედ ამ თვეში გარდმოევლინა. და რადგანაც მთვარის წელიწადი მზის წელიწადზე 10 ან 11 დღით მოკლეა, რამადანის თვე გადაადგილდება მზის კალენდართან მიმართებაში.
ისლამის მიხედვით, როგორც ზაქათი არის ადამიანის ქონების განწმენდა, ასევე მარხვა ადამიანის სხეულის განწმენდაა. მარხვა ადამიანს თავდაჭერილს, მომთმენს ხდის და აძლევს საშუალებას, უფრო ღრმად გაიაზროს ნივთიერად მძიმე მდგომარეობაში მყოფი ადამიანების ბედი. როგორც ლოცვა, ასევე მარხვა არის კავშირი ღმერთსა და მორწმუნეს შორის, იგი ადამიანს ახსენებს იმ წყალობას, რასაც ხშირად ჩვენ ისე ვიღებთ, თითქოს გვეკუთვნოდეს, თუნდაც ეს იყოს ერთი ჭიქა ცივი წყალი ან ჭამა ჩვენი სურვილისამებრ. მუსლიმთა ორი დღესასწაულიდან ერთ-ერთი – ‘იდ ალ-ფიტრი (რამაზან ბაირამი) სწორედ რამადანის დასრულებისას აღინიშნება.
ამასთან, ყურანი საშუალებას აძლევს ავადმყოფებს და მოგზაურებს, არ იმარხულონ და მოგვიანებით აანაზღაურონ გაცდენილი დღეები, ან თუ ავადმყოფობა ქრონიკულია, გაცდენილი დღეების საფასურად დააპურონ ღარიბები და უპოვრები:
იგივე პირობები ეხებათ ორსულ ქალებსა და მეძუძურ დედებს, თუ არსებობს საფრთხე, რომ მარხვა მათ ფიზკურ მდგომარეობაზე უარყოფით გავლენას მოახდენს.
მარხვის ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი პირობაა განზრახვა (ნიათი). მომარხულემ გარიჟრაჟამდე უნდა მიიღოს მარხვის გადაწყვეტილება, მიუხედავად იმისა ეს მარხვა სავალდებულოა, ასანაზღაურებელი თუ ნებაყოფლობითი. ამის შემდეგ უკვე მნიშვნელოვანია საკვების, სასმელისა და ცოლქმრული ურთიერთობების გარდა, ბილწსიტყვაობისა და მრისხანებისგან, ასევე ავი ფიქრებისგან თავის შეკავება, რადგან მათ შეუძლიათ ადამიანის მარხვა მიუღებლად აქციონ. გადმოცემულია მუჰამმადის ﷺ შემდეგი სიტყვები:
„ნუ იქნებით იმათი მსგავსი, ვისაც არაფერი რჩება თავისი მარხვიდან შიმშილის გრძნობის გარდა, და არაფერი რჩება ღამის ლოცვიდან უძილობის გარდა.“ |
გარდა სავალდებულო მარხვისა რამადანის თვეში, ისლამში ასევე არსებობს სხვა დროს, ნებაყოფლობითი მარხვების პრაქტიკა. ის შეიძლება იყოს როგორც გაცდენილი სავალდებულო მარხვის ასანაზღაურებელი, ასევე რაიმე ღირსშესანიშნავი თარიღის გამოსარჩევად, მაგალითად:
მარხვა აკრძალულია 'იდ ალ-ფიტრის დღეს (რამადანის შემდგომი თვის, შავვალის პირველი დღე), 'იდ ალ-ადჰასა და მის მომდევნო სამ დღეს (ზუ ლ–ჰიჯჯას თვის მე–11, მე–12, მე–13 და მე–14 დღეები). ასევე მარხვა აკრძალულია ქალებისთვის მენსტრუალური ციკლის დროს, მათ შორის რამადანის თვეშიც. როგორც მუსლიმი სწავლულები ხსნიან, ამ დროს ქალი ისედაც სუსტადაა და მძიმე მდგომარეობაშია, მარხვა კი ზედმეტი ტვირთი იქნებოდა მათთვის, ამიტომ მათთვის მარხვა სავალდებულო არ არის.
პოლარულ მხარეებში, სადაც წელიწადის გარკვეულ დროებში დღე–ღამის ცვალებადობა არ ხდება (დღემ ან ღამემ შესაძლოა გასტანოს 24 საათზე მეტი), მარხვა და ლოცვა უახლოესი იმ ადგილის მიხედვით უნდა განხორციელდეს, სადაც დღისა და ღამის გარჩევა აშკარად შესაძლებელია. ამ წესს საფუძვლად უდევს გადმოცემა, რომლის თანახმადაც მუჰამმადმა ﷺ გააფრთხილა მისი მიმდევრები, რომ როცა დაჯჯალი მოვიდოდა, მისი მმართველობის პირველი დღე წლის მსგავსი იქნებოდა. მიმდევრებმა იკითხეს – ამ დღეს როგორ უნდა ვილოცოთ, რაზეც მუჰამმადმა უპასუხა – გამოითვალეთ დრო და იმის მიხედვით ილოცეთ.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article საუმი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.