დუბნიუმი (ლათ.
დუბნიუმი |
105Db |
[268] |
5f14 6d3 7s2 |
მისი ატომური ნომერია — 105, სიმკვრივე — 21.6 გ/სმ3. შედარებით მდგრადი იზოტოპია (T1/2=40 წმ).
ზოგადი თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა | მოვერცხლისფრო თეთრი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სტანდ. ატომური წონა Ar°(Db) | [268] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუბნიუმი პერიოდულ სისტემაში | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 105 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჯგუფი | 5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პერიოდი | 7 პერიოდი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბლოკი | d-ბლოკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Rn] 5f14 6d3 7s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 32, 32, 11, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ო.ტ.) | 21.6 გ/სმ3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | (+3), (+4), +5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროდული პოტენციალი | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 139 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კოვალენტური რადიუსი (rcov) | 149 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სხვა თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბუნებაში გვხვდება | სინთეზირების შედეგად | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | კუბური მოცულობაცენტრირებული | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნეტიზმი | პარამაგნეტიკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS ნომერი | 53850-35-4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ისტორია | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სახელწოდება მომდინარეობს | ქალაქი დუბნა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აღმომჩენია | independently by the Lawrence Berkeley Laboratory and the Joint Institute for Nuclear Research (1970) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სახელი დაარქვა | Dubna, Moscow Oblast, Russia, site of Joint Institute for Nuclear Research | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუბნიუმის მთავარი იზოტოპები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• |
105-ე ელემენტი პირველად ამაჩქარებელში მიღებულ იქნა ქალაქ დუბნაში 1970 წელს გიორგი ფლიოროვის ჯგუფის მიერ 243Am-ის ბირთვების დაბომბვით 22Ne-ის იონებით და მათგან დამოუკიდებლად ბერკლიში (აშშ-ში) რეაქციით 249Cf + 15N→ 260Db + 4n. თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირის სამუშაო ჯგუფმა 1993 წელს დაასკვნა, რომ 105-ე ელემენტის აღმოჩენის პატივი გაყოფილი უნდა იყოს დუბნისა და ბერკლის ჯგუფებს შორის.
საბჭოთა მეცნიერებმა წამოაყენეს წინადადება ახალი ელემენტისათვის დაერქვათ სახელწოდება - ნილსბორიუმი (Ns) ნილს ბორის პატივსაცემად, ამერიკელებმა — ჰანიუმი (Ha), ოტო ჰანის საპატივცემლოდ, ურანის სპონტანური დაშლის აღმოჩენის ერთ ერთი ავტორისა. 1994 წელს თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირის კომისიამ წამოაყენა სახელწოდება ჟოლიოტიუმი (Jl), ჟოლიო-კიურის საპატივცემლოდ; აქამდე ელემენტს ოფიციალურად ეწოდებოდა ლათინურად მისი რიცხობრივი აბრევიატურა — უნნილპენტიუმი (Unp), ანუ უბრალოდ 105. სიმბოლების Ns, На, Jl ნახვა სხვა და სხვა წლებში გამოცემულ ელემენტების ცხრილებში შეიძლებოდა. თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირის საბოლოო გადაწყვეტილებით 1997 წელს ელემენტს ეწოდა დუბნიუმი — ქალაქ დუბნაში რუსეთის ბირთვული ფიზიკის კვლევთი ცენტრის საპატივცემლოდ.
იზოტოპი | მასა | ნახევარდაშლის პერიოდი | დაშლის ტიპი |
---|---|---|---|
255Db | 255 | წმ | α-დაშლა 251Lr (80 %); სპონტანური დაყოფა |
256Db | 256 | წმ | α-დაშლა 252Lr (64 %); β-დაშლა в 256Rf (36 %); სპონტანური დაყოფა (0,02 %) |
257Db | 257 | წმ | α-დაშლა в 253Lr |
258Db | 258 | 4,0 ± 1,0 წმ | α-დაშლა 254Lr (67 %); β-დაშლა 258Rf |
259Db | 259 | 0,51 ± 0,16 წმ | α-დაშლა 255Lr |
260Db | 260 | 1,52 ± 0,13 წმ | α-დაშლა 256Lr |
261Db | 261 | 1,8 ± 0,4 წმ | α-დაშლა 257Lr |
262Db | 262 | 35 ± 5 წმ | α-დაშლა 258Lr (67 %); სპონტანური დაყოფა |
263Db | 263 | წმ | სპონტანური დაყოფა (55 %); α-დაშლა 259Lr (41 %); β-დაშლა 263Rf (3 %) |
267Db | 267 | წთ. | სპონტანური დაყოფა |
268Db | 268 | სთ. | სპონტანური დაყოფა |
This article uses material from the Wikipedia ქართული article დუბნიუმი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.