Nepal: Pagilian idiay Asia

Daytoy ket kaaduan nga adda iti Himalaya, ngem mangiraman pay kadagiti parte iti Tanap Indo-Gangetiko. Daytoy ti maika-49 a kadakkelan a pagilian babaen ti populasion ken ti maika-93 a kadakkelan a pagilian babaen ti kalawa. Daytoy ket napalikmutan iti daga, ken beddenganna ti Tsina iti amianan ken ti India iti abagatan, iti daya ken laud, bayat a ti Banglades ket mabirukan iti kaunegen laeng ti 27 km (17 mi) iti abagatan akindaya nga ungtona ken ti Bhutan ket naisina manipud iti daytoy babaen ti estado ti India ti Sikkim. Addaan iti nadumaduma a heograpia ti Nepal, mairaman ti nalames a tantanap, dagiti sub-alpino kabakiran a turod, ken walo kadagiti sangapulo a kangatuan a bantay iti lubong, mairaman ti Bantay Everest, ti kangatuan a punto iti lubong. Ti Kathmandu ket ti kapitolio ken ti kadakkelan a siudad. Ti Nepal ket maysa nga adu ti etnikona a pagilian ken ti opisial a pagsasao ket Nepali.

Demokratiko Pederal a Republika ti Nepal सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल (Nepali) Saṅghīya Lokatāntrik Gaṇatantra Nepāl
Wagayway
Napili a pagsasao: "Janani Janmabhumishcha Swargadapi Gariyasi" (Sanskrito) "Napatpateg ti ina ken nakaynakan a daga ngem iti langit"
Nailian a kanta: "Sayaun Thunga Phulka" "Naaramid kadagiti Ginasut a Sabsabong"
Naipakita ti nangisit a berde ti lugar a tinengngel babaen ti Nepal; naipakita iti napusasaw a berde dagiti tinunton a rehion ngem saan a tinengngel
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Kathmandu 28°10′N 84°15′E / 28.167°N 84.250°E / 28.167; 84.250 84°15′E / 28.167°N 84.250°E / 28.167; 84.250
Opisial a sasao	Nepali
Mabigbig a nilian a sasao	Amin a patneng a dila (kitaen ti Dagiti pagsasao ti Nepal)
Grupgrupo ti etniko (2011)	16.6% Chhetri 12.2% Bahun 7.1% Magar 6.6% Tattao a TharuTharu 5.8% Tamang 5% Newar 4.8% Kami 4.4% Musalman 4% Yadav 2.3% Rai 2% Gurung 1.8% Damai/Dholi 1.6% Thakuri 1.5% Limbu 1.4% Sarki 22.9% Dadduma
Relihion (2011)	81.3% Hinduismo 9% Budismo 4.4% Islam 3.1% Kirant 1.4% Kristianidad 0.5% Prakriti 0.3% Dadduma
Nagan dagiti umili	Nepali, Nepalis
Gobierno	Pederal a parliamentario a republika
• Presidente	Bidhya Devi Bhandari
• Kangruaan a Ministro	Khadga Prasad Sharma Oli
• Tagabitla ti Kamara	Agni Prasad Sapkota
• Mangipangulo ti Hustisia	Cholendra Shumsher JB Rana
Lehislatura	Pederal a Parliamento
• Akinngato a kamara	Nailian nga Asemblia
• Akinbaba a kamara	Kamara dagiti Pannakabagi
Pannakaporma
• Pagarian	1768
• Tulag ti Sugauli	4 Marso 1816
• Tulag ti Nepal-Britania ti 1923	21 Disiembre 1923
• Pederal a Republika	28 Mayo 2008
• Agdama a Batay-linteg	20 Septiembre 2015
Kalawa
• Dagup	147,516 km2 (56,956 sq mi) (Maika-93)
• Danum (%)	2.8
Populasion
• Karkulo idi 2018	28,095,714 (Maika-49)
• Senso idi 2011	26,494,504
• Densidad	180/km2 (466.2/sq mi) (Maika-50)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2019
• Dagup	$94-bilion (Maika-87)
• Tunggal maysa a tao	$3,318 (Maika-155)
GDP (nominal)	Karkulo idi 2019
• Dagup	$30-bilin (Maika-101)
• Tunggal maysa a tao	$1,048 (Maika-159)
Gini (2010)	32.8 kalalainganna · Maika-115
HDI (2019)	0.579 kalalainganna · Maika-147
Kuarta	Rupee ti Nepal (Rs, रू) (NPR)
Sona ti oras	UTC+05:45 (Pagalagadan nga Oras ti Nepal)
	DST saan a mapalpaliiw
Pagmanehuan	kanigid
Kodigo ti panagtawag	+977
Kodigo ti ISO 3166	NP
TLD ti internet	.np

Immuna a nairehistro ti nagan a "Nepal" kadagiti teksto manipud iti paset ti panawen ti Vediko iti subkontinente Indiano, ti panawen ti taga-ugma nga India idi napundar ti Hinduismo, ti predominante a relihion ti pagilian. Idi tengnga ti umuna a milenio BCE, ni Gautama Buddha, ti nagpundar iti Budismo, ket nayanak idiay Lumbini iti akin-abagatan a Nepal. Dagiti parte ti akin-amianan a Nepal ket naisinggalut iti kultura ti Tibet. Ti agpakatengnga a mabirukan a Tanap ti Kathmandu ket naisinggalut iti kultura dagiti Indo-Aryano, ken isu idi ti tugaw ti nabaknang a kompederasia ti Newar nga ammo a kas Nepal Mandala. Ti sanga ti Himalaya ti taga-ugma a Kalsada Seda ket tinurayan idi babaen dagiti agtagtagilako iti tanap. Ti kosmopolitano a rehion ket napadur-as iti naisangayan nga arte ken arkitektura. Babaen idi maika-18 a siglo, nakagun-od ti Pagarian ti Gorkha ti panagkaykaysa ti Nepal. Pinundar ti disnastia a Shah ti Oagarian ti Nepal ken kamaudian a nangbukel ti maysa a pagkakaduaan iti Imperio a Britaniko, babaen dagiti bukodna a premier iti dinastia a Rana. Saan a pulos a nakolonisado ti pagilian ngem nagserbi a kas maysa a manglapped nga estado itipagbaetan ti Imperial a Tsina ken Britaniko nga India. Naipayammo ti Parliamentario a demokrasia idi 1951, ngem namindua a nasuspende babaen dagiti monarko ti Nepal, idi 1960 ken 2005. Ti Sibil a Gubat ti Nepal kadagiti tawen ti 1990 ken dagiti nasapa a tawen ti 2000 ket nagresultaan ti pannakaipatakder ti maysa a sekular a republika idi 2008, ken nangipatingga daytoy iti naudi a morkia ti Hindu iti lubong.

Ti naampon a batay-linteg ti Nepal idi 2015 a ket mangpasingked ti Nepal a kas maysa a sekular a fpederal a parliamentario a republika a nabingbingay kadagiti pito a probinsia. Naawat ti Nepal iti Nagkaykaysa a Pagpagilian idi 1955, ken napirmaan dagiti pannakigayyem a tulag iti India idi 1950 ken ti Republika ti Tattao ti Tsina idi 1960. Mangsangaili ti Nepal ti permanente a sekretariat ti Gunglo ti Abagatan nga para iti Rehional a Pagtitinnulongan (SAARC), a daytoy ket maysa a nagpundar a kameng. Ti Nepal ket maysa pay a kameng ti Di Nailinia a Tignay ken ti Inisiatibo ti Luek ti Bengal. Ti militar ti Nepal ket isu ti maikalima a kadakkelan iti Abagatan nga Asia; daytoy ket nadayeg iti pakasaritaanna iti Gurkha, a naipangpangruna kadagidi gubat ti sangalubonga, ken signipikante daytoy a nagparparawad kadagiti operasion ti panagtalinaay ti kappia ti Nagkaykaysa a Pagpagilian.

•  
  Kathmandu
•  
  Pashupatinath
•  
  Bhaktapur
•  
  Changu Narayan
•  
  Patan
•  
  Himalaya
•  
  Himalaya
•  
  Mustang
•  
  Mustang