Փողային երաժշտական գործիքներ, երաժշտական գործիքներ, որոնք փայտե, մետաղական կամ այլ կառուցվածքի ու ձևի փողեր են, որտեղ երաժշտական ձայն է առաջանում փողի մեջ հավաքված օդի տատանման արդյունքում։ Փողային գործիքների ձայնասահմանը (ռեգիստր) որոշվում է փողի չափերով.
ինչքան մեծ է գործիքում հավաքված օդի ծավալը, այնքան ցածր հաճախականությամբ է այն տատանվում, և հետևաբար գործիքից ավելի ցածր ձայն է արձակվում։
I. Adagio, allegro | |
II: Andante cantabile | |
III: Scherzo (Allegro moderato) | |
IV: Finale (Allegretto) | |
Օդի տատանման հաճախականությունը կարելի փոփոխել երկու տարբերակով.
Փողային գործիքները ավանդաբար բաժանվում են երկու հիմնական խմբի` պղնձյա և փայտե։ Այս դասակարգումը պատմականորեն պայմանավորված է այն նյութով, որը կիրառվել է գործիքի պատրաստման համար, սակայն ներկայումս հիմնականում պայմանավորված է գործիքների հնչյունական արտաբերմամբ։ Այսպես` ֆլեյտան փայտե գործիք է, բայց կարող է պատրաստվել նաև մետաղից և նույնիսկ ապակուց, հոբոյը և կլառնետը կարող են պատրաստվել պլաստիկից և տարատեսակ այլ նյութերից, իսկ սաքսոֆոնը, որ մշտապես պատրաստվում է մետաղից, համարվում է փայտե գործիք։ Դրան հակառակ` պղնձյա համարվող որոշ գործիքներ կարող են պատրաստվել արծաթից, արույրից և այլ մետաղներից։
Փողային գործիքների առանձին տարատեսակ են ստեղնային փողային գործիքները, որոնք պարունակում են տարատեսակ խողովակներ, որոնց մեջ օդը մղվում է հատուկ մորթիների միջով։ Այդպիսի գործիքներ են երգեհոնը, ֆիսհարմոնը։
Փայտյա են կոչվում փողային այն գործիքները, որոնցով նվագելը հիմնվում է բացվածքների միջոցով օդի հոսանքի կարճացման վրա։ Բացվածքները գտնվում են գործիքի արտաքին կողմում` իրարից որոշակի հեռավորության վրա։
Այս գործիքների զարգացման վաղ փուլերում դրանք պատրաստվել են բացառապես փայտից, ինչից էլ ստացել են իրենց անվանումը։ Այդ տեսակի ժամանակակից որոշ գործիքներ, օրինակ` ֆլեյտան, արդեն գրեթե չեն պատրաստվում փայտից, իսկ շատ գործիքների պատրաստման ժամանակ կիրառվում են այլ նյութեր ևս։
Պղնձյա են կոչվում այն փողային գործիքները, որոնցով նվագելու սկզբունքը ներշնչվող օդի հոսանքը կամ շրթունքների ձևը փոփոխելով նոր հնչյունների ստացումն է։ Այս դեպքում չեն կիրառվում փականներ, ինչի պատճառով գործիքներն ունակ են արտադրելու բնական հնչողության ոչ մեծ քանակությամբ հնչյուններ, սակայն այդ մեխանիզմի հայտնաբերման հետ (1830-ական թվականներ) պղնձյա գործիքներին հասու եղավ քրոմատիկ հնչյունաշարը։ Դրանից հետո նրանք դարձան դասական երաժշտության լիարժեք գործիքներ։ Տրոմբոնի պարագայում քրոմատիկ ձայն ստանալու համար կիրառվում է շարժուն փողը։
Որպես կանոն, այս գործիքները պատրաստվում են մետաղից` արույր, պղինձ, հազվադեպ` արծաթ, սակայն միջնադարից մեզ հասած որոշ գործիքներ, որոնք հնչյուններ են արձակում այս եղանակով, պատրաստված են փայտից։
Փողային գործիքներն օգտագործվում են նվագախմբերում, այդ թվում` սիմֆոնիկ, ավելի հազվադեպ` կամերային համույթներում։ Դրանք հազվադեպ են կիրառվում սոլո ձևով։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փողային երաժշտական գործիքներ» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Փողային երաժշտական գործիքներ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.