Ստեֆան Էդբերգ

Թենիսով սկսել է զբաղվել 7 տարեկանից։ 14 տարեկան հասակում դառնում է աշխարհի չեմպիոն պատանիների շրջանում ինչպես մենախաղում, այնպես էլ զուգախաղում։ 16 տարեկանում նորամուտում է պրոֆեսիոնալների շրջանում։

1983 թվականին, դժբախտ հանգամանքների բերումով, Էդբերգի մատուցումը առաջացնում է գծային մրցավար Ռիչարդ «Դիկ» Վերթհայմի մահը ԱՄՆ բաց առաջնության շրջանակներում։

1983 թվականին Էդբերգը հաղթում է պատանիների շրջանում Մեծ Սաղավարտի մրցանակը։ Նա միակ մարզիկն է, ով հասել է նման հաջողության պատանեկան մրցաշարերում։

19 տարեկան հասակում հաղթում է պրոֆեսիոնալների շրջանում իր առաջին Մեծ Սաղավարտի մրցաշարում՝ 1985 թվականի Ավստրալիայի բաց առաջնությունում։

Էդբերգը մոտ էր հաղթանակների պրոֆեսիոնալների Մեծ Սաղավարտի բոլոր մրցաշարերում։ 1989 թվականին հասնում է մինչև գրունտային Ռոլան Գարոսի եզրափակիչ (իր համար ամենաանհարմար մրցաշարը), սակայն որոշիչ խաղում հինգ սեթում զիջում է մրցաշարի սենսացիա 17-ամյա Մայքլ Չանգին։

Մեծ Սաղավարտի իր վեցերորդ և վերջին տիտղոսը նա շահել է 1992 թվականի ԱՄՆ բաց առաջնությունում։ Քառորդ եզրափակիչում շվեդը 6-7, 7-5, 7-6, 5-7, 6-4 հաշվով հաղթում է Մայքլ Չանգին։ Խաղը շարունակվում է 5 ժամ և 26 րոպե, ինչը համարվում է ամենաերկարը այդ մրցաշարի պատմության մեջ։ Եզրափակիչում Էդբերգը առավելության է հասնում թենիսի նոր առաջատար Փիթ Սամփրասի նկատմամբ։

Իր կարիերայի ամբողջ ընթացքում նա մրցակցում էր իր ժամանակների ուժեղագույն թենիսիստների հետ՝ Ջոն Մաքինրոյի, Իվան Լենդլի, Մաթս Վիլանդերի, Ջիմ Կուրիեի և Բորիս Բեկկերի։ Գրավիչ են դառնում Էդբերգի և Բեկկերի հանդիպումները Ուիմբլդոնի մրցաշարում։ Երեք տարի անընդմեջ, 1988 թվականից մինչ 1990 թվականը, նրանք խաղում էին մրցաշրջանի ամենահեղինակավոր մրցաշարի եզրափակիչում։ 1988 և 1990 թվականների հաղթող է դուրս գալիս Ստեֆանը։ 1989-1991 թվականների ժամանակաշրջանին են գաիս Էդբերգի և Բեկկերի մրցակցությունը աշխարհի առաջին ռակետի կոչման համար։

Բացի մենախաղից, Ստեֆան Էդբերգը հաջողության է հասել նաև զուգախաղային մրցաշարերում։ 1980-ական թվականների կեսերին Յարիդ-Էդբերգ զույգը երկու տարի շարունակ գլխավորում էր աշխարհի լավագույն զույգերի տասնյակը։

Էդբերգը, իր երկրի հայրենասերը, ռեկորդային քանակ անգամ ներպկայացրել է Շվեդիան Դևիսի Գավաթի խաղարկությունում։ Հավաքականի հետ միասին նա Դևիսի Գավաթը շահել է 4 անգամ (1984, 1985, 1987 և 1994 թվականներին)։ Նա Շվեդիայի հավաքականի կազմում նաև երեք անգամ հաղթանակ է տարել թիմային Աշխարհի գավաթում՝ 1988, 1991 և 1995 թվականներին։

Պրոֆեսիոնալ կարիերան ավարտել է 1996 թվականին։ 2004 թվականի հունվարին թենիսում մեծ հաջողությունների համար ընդգրկվել է Թենիսի փառքի միջազգային սրահում։

Ակտիվ խաղային կարիերայի ավարտից հետո Ստեֆան Էդբերգը դառնում է հաջողակ գործարար։ Նա իր բաժինն ունի Շվեդիայի անտառային և ձկնային արդյունաբերական ձեռնարկություններում։ Հսկայական եկամուտ են բերում նրան «Adidas» ընկերության հետ նրա երկարատև պայմանագրերը, ում հագուստը և կոշիկները նա գովազդում է։ Այդ գումարների մի մասը տրամաշրվում է Արտուր Կեշի ֆոնդին, նախկինում հայտնի թենիսիստի, ով մահացել էր ՁԻԱՀ-ից։ Նաև ակտիվորեն հովանավորում է երիտասարդ շվեդ թենիսիստների, նրանց տրամաշրելով անվանական կրթաթոշակներ։ 2007 թվականից վերսկսում է մասնակցությունը վետերանների և բարեգործական խաղերում։ Նրան հաճախ, որպես փորձագետ և թենիսային մարտերի մեկնաբան, հրավիրում են Շվեդիայի, Մեծ Բրիտանիայի, ԱՄՆ-ի և Ավստրալիայի հեռուստա-ռադիո ընկերությունները։

2014 թվականի սկզբին Ստեֆան Էդբերգը դառնում է հայտնի թենիսիստ Ռոջեր Ֆեդերերի մարզիչը։

Ստեֆան Էդբերգը ամուսնացած է Աննեթ Հյորթ Օլսենի հետ։ Նրանք ունեն երկու երեխա՝ Էմիլի և Քրիստոֆեր։ Օլսենը ժամանակին ռոմանտիկ հարաբերություններ ուներ Էդբերգի թենիսային մրցակից Մաթս Վիլանդերի հետ, մինչ Էդբերգի հետ իրենց ամուսնությունը։

Էդբերգը հանդիսանում է անգլիական «Լիդս Յունայթեդ» ֆուտբոլային ակումբի և տափօղակով հոկեյի շվեդական «Växjö Lakers» ակումբի երկրպագու։

Պրոֆեսիոնալ թենիսիստ է 1983 թվականից։ Հաղթել է մենախաղի 42 և զուգախաղի 18 մրցաշարերում։

Մենախաղի աշխարհի առաջին ռակետ 1990 թվականի օգոստոսի 13-ից, այդ տիտղոսը պահպանել է (ընդմիջումներով) 72 շաբաթվա ընթացքում։

Լավագույն արդյունքներ.

• Պատանիների շրջանում Մեծ Սաղավարտի մենախաղի հաղթող 1983 թվականին։
• Ավստրալիայի բաց առաջնության հաղթող (1985, 1987) մենախաղում։
• Ուիմբլդոնի մրցաշարի հաղթող (1988, 1990) մենախաղում։
• ԱՄՆ բաց առաջնության հաղթող (1991, 1992) մենախաղում։
• Ֆրանսիայի բաց առաջնության եզրափակիչի մասնակից (1989) մենախաղում։
• Մասթերս Գավաթի հաղթող 1989 թվականին։
• ԱՄՆ բաց առաջնության հաղթող (1987) զուգախաղում։
• Ավստրալիայի բաց առաջնության հաղթող (1987, 1996) զուգախաղում։
• 1984 թվականի Օլիմպիական խաղերի թենիսի ցուցադրական մրցաշարի հաղթող մենախաղում։
• 1988 թվականի Օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր մենախաղում և զուգախաղում։
• Միակ թենիսիստը, ով արժանացել է «Տարվա խաղացող» կոչմանը մենախաղում (1990, 1991) և զուգախաղում (1986, 1987)։

Հզոր մատուցումը, լավ դրված բեքհենդը (հարված փակ ռակետով) և լավ խաղը ընթացքից եղել են Ստեֆանի հանրահայտ հարձակողական ոճի անքակտելի տարրերը։ Շվեդը քարոզում էր արագ և աթլետիկ թենիս և այդ պատճառոջ առավել վտանգավոր էր արագ ծածկույթների վրա։ Նրա սիրելի հնարքը եղել է «մատուցում-երք ցանցի մոտ» տարրը (անգլ.՝ serve-and-volley)։ Արդեն երկրորդ հարվածից հետո նա առաջ էր շարժվում դեպի ցանցը և խաղում էր ընթացքից, որը շատ արդյունավետ էր և Էդբերգին հաղթանակներ էր բերում։

Էդբերգը ժամանակակիցների շրջանում տարբերվում էր մարզական վեհանձնությամբ։ Հինգ անգամ նրան նշում են որպես պրոֆեսիոնալ տուրի անթերի խաղացող (1988-1990, 1992 և 1995 թվականներին)։ Հետագայում ATP-ն սահմանում է հատուկ մրցանակ վարպետության և թենիսին ծառայության համար՝ Ստեֆան Էդբերգի անվան «Կորտի ջենթլմեն»։

Իր ամբողջ կարիերայի ընթացքում Էդբերգն օգտագործում էր «Wilson Sporting Goods» ռակետներ և «Adidas» ընկերության մարզահագուստ և մարզակոշիկ։

1984 թվական — 20

1985 թվական — 5

1986 թվական— 5

1987 թվական— 2

1988 թվական— 5

1989 թվական— 3

1990 թվական— 1

1991 թվական— 1

1992 թվական— 2

1993 թվական— 5

1994 թվական— 7

1995 թվական— 23

1996 թվական— 14

Հաղթանակներ (6)

Թվական	Մրցաշար	Մրցակից	Հաշիվ
1985	Ավստրալիայի բաց առաջնություն	Մաթս Վիլանդեր	6-4 6-3 6-3
1987	Ավստրալիայի բաց առաջնություն	Պետ Կեշ	6-3 6-4 3-6 5-7 6-3
1988	Ուիմբլդոնի մրցաշար	Բորիս Բեկկեր	4-6 7-6(2) 6-4 6-2
1990	Ուիմբլդոնի մրցաշար	Բորիս Բեկկեր	6-2 6-2 3-6 3-6 6-4
1991	ԱՄՆ բաց առաջնություն	Ջիմ Կուրիե	6-2 6-4 6-0
1992	ԱՄՆ բաց առաջնություն	Փիթ Սամփրաս	3-6 6-4 7-6 6-2

Պարտություններ (5)

Թվական	Մրցաշար	Մրցակից	Հաշիվ
1989	Ֆրանսիայի բաց առաջնություն	Մայքլ Չանգ	1-6 6-3 6-4 4-6 2-6
1989	Ուիմբլդոնի մրցաշար	Բորիս Բեկկեր	0-6 6-7(1) 4-6
1990	Ավստրալիայի բաց առաջնություն	Իվան Լենդլ	6-4 6-7 2-5 հրաժարում
1992	Ավստրալիայի բաց առաջնություն	Ջիմ Կուրիե	3-6 6-3 4-6 2-6
1993	Ավստրալիայի բաց առաջնություն	Ջիմ Կուրիե	2-6 1-6 6-2 5-7

ATP-տուր մրցաշարեր

Թիմային մրցաշարերի եզրափակիչներ (7)

Հաղթանակներ (3)

№	Թվական	Մրցաշար	Թիմ	Մրցակից	Հաշիվ
1.	1984	Դևիսի Գավաթ	Մ. Վիլանդեր, Հ. Սունդստրյոմ, Ս. Էդբերգ, Ա. Յարիդ	Ջ. Քոնորս, Ջ. Մաքինրոյ, Պ. Ֆլեմինգ, Ջ. Արիաս	4-1
2.	1985	Դևիսի Գավաթ	Մ. Վիլանդեր, Ս. Էդբերգ, Յ. Նյուստրյոմ	Մ. Վեստֆալ, Բ. Բեկկեր, Ա. Մաուրեր	3-2
3.	1994	Դևիսի Գավաթ	Յ. Ապել, Յ. Բյորկման, Մ. Լարսոն, Ս. Էդբերգ	Ա. Վոլկով, Ե. Կաֆելնիկով, Ա. Օլխովսկի, Ա. Չերկասով	4-1

Պարտություններ (4)

№	Թվական	Մրցաշար	Թիմ	Մրցակից	Հաշիվ
1.	1986	Դևիսի Գավաթ	Մ. Պերնֆորս, Ս. Էդբերգ, Ա. Յարիդ	Պ. Կեշ, Պ. Մակնամի, Ջ. Ֆիցջերալդ	2-3
2.	1988	Դևիսի Գավաթ	Մ. Վիլանդեր, Կ. Կարլսոն, Ս. Էդբերգ, Ա. Յարիդ	Բ. Բեկկեր, Է. Յելեն, Պ. Կյունեն, Կ.-Ու. Շտեբ	1-4
3.	1989	Դևիսի Գավաթ	Մ. Վիլանդեր, Я. Гуннарссон, Ս. Էդբերգ, Ա. Յարիդ	Բ. Բեկկեր, Է. Յելեն, Կ.-Ու. Շտեբ	2-3
4.	1996	Դևիսի Գավաթ	Յ. Բյորկման, Ն. Կուլտի, Ս. Էդբերգ, Թ. Էնկվիստ	Ա. Բյոչ, Ս. Պիոլին, Գ. Ռաու, Գ. Ֆորժե	2-3

• Պրոֆիլը ATP կայքում
• STE...fan — Էդբերգի երկրպագուների կայք Արխիվացված 2016-03-08 Wayback Machine
• The Edberg Corner - Official Stefan Edberg Fanlisting (en) Արխիվացված 2013-05-16 Wayback Machine