Մոնղոլիան Միջուկային Զենքից Զերծ Գոտի

Մոնղոլիան դարձել է ՄԱԿ-ի ապամիջուկայնացված գոտու մաս առանց որևէ այլ երկրի հետ համաձայնագիրային դաշինքի՝ Պետական մեծ խուրալի (Մոնղոլիայի խորհրդարան) որոշմամբ։

1992 թվականին Մոնղոլիայի նախագահ Պունսալմագի Օչիրբատը հայտարարել է, որ Մոնղոլիան ձգտում է դառնալ առանց միջուկային զենքի գոտի։ Նույն թվականին ռուսական բանակը հեռացել է երկրից և Մոնղոլիան աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների արդյունքում չեզոք երկիր դառնալու հեռանկար տեսնելով Առանց միջուկային զենքի գոտի դառնալու մասին հռչակագիր է ընդունել և Մոնղալիայի այդ կարգավիճակը ճանաչելու խնդրագրով դիմել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարին։

Այս նախաձեռնությունը դրական ընդունելության է արժանացել Մոնղոլիայի հարևանների՝ Ռուսաստանի Դաշնության և Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության (որոնք երկուսն էլ միջուկային զենքի երկրներ) կողմից, ինչպես նաև ընդհանուր առմամբ համաշխարհային հանրության կողմից։

Միջուկային զենքից ազատ գոտու մաս դառնալու այս նախաձեռնությունը հանրության ուշադրությանն արժանացավ իր որոշ չափով անսովոր լինելով, քանի որ նախկինում առանց միջուկային զենքի գոտիները կազմվել էին մի խումբ երկրներից, թեև միայն մեկ պետության ապամիջուկային գոտի լինելու հնարավորությունը նույն չափով վաղուց ճանաչված էր․ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 1974 թվականի դեկտեմբերի 9-ի 3261 F բանաձևում նշվում է․

Միջուկային զենքից զերծ գոտիներ ստեղծելու հետ կապված պարտավորությունները կարող են ստանձնել ոչ միայն պետությունների խմբերը, ներառյալ ամբողջ մայրցամաքները կամ աշխարհագրական մեծ շրջանները, այլ նաև փոքր պետությունների խմբեր և նույնիսկ առանձին երկրներ։

Միջազգային ճանաչում

Միջուկային զենքից ազատ գոտիների միջազգային համաձայնագրեր

Անվանում	Տարածք	Մակերես ( կմ2)	Մանակից երկրներ	Վավերացված
Անտարկտիկայի	Անտարկտիդա	14,000,000	45	1961-06-23
Տիեզերքի	Տիեզերք			1967-10-10
Տլատելոլկոյի	Լատ․ Ամերիկա Վեստ Ինդիա	21,069,501	33	1969-04-25
Օվկիանոսի	Օվկիանոսի հատակ			1972-05-18
Ռարոտոնգայի	Խաղաղ օվկիանոս	9,008,458	13	1986-12-11
Բանգկոկի	ASEAN	4,465,501	10	1997-03-28
Մոնղոլիայի (MNWFS)	Մոնղոլիա	1,564,116	1	2000-02-28
Սեմիի (CANWFZ)	Կենտր․ Ասիա	4,003,451	5	2009-03-21
Պելինդաբայի	Աֆրիկա	30,221,532	53 / 40	2009-07-15
	Ընդամենը:

Մոնղոլիան ՄԱԿ-ին կոչ արեց միջազգայնորեն ճանաչել իր ձգտումը։ Մոնղոլիայի միջազգային ճանաչման մղումը արդյունք տվեց 53/77 D բանաձևին, որը դրվեց հաջորդ հանդիպման օրակարգում և ընդունվեց Գլխավոր ասամբլեայի 27-րդ նիստում (առանց քվեարկության) 1998 թվականի դեկտեմբերի 4-ին, և ասվեց. «Գլխավոր ասամբլեան ... ողջունում է Մոնղոլիայի կողմից միջուկային զենքից զերծ կարգավիճակի մասին հայտարարությունը»։ Այդ բանաձևով ՄԱԿ-ը կոչ էր անում ՄԱԿ-ի անդամ երկրներին, ներառյալ միջուկային զենք ունեցող պետություններին, Մոնղոլիայի ապամիջուկային գոտին ապահովելու միջոցներ ձեռնարկել։ Սակայն սա աջակցություն չգտավ, բայց Ճապոնիան իր զորակցությունն է հայտնել։ Մոնղոլիան այդպիսով հասավ իր նպատակին և անցավ իր պլանի հաջորդ բանաձևին։

2000 թվականի փետրվարի 28-ին ՄԱԿ-ում Մոնղոլիայի դեսպան Ջարգալսայխանի Էնխսայխանը (Jargalsaikhan Enkhsaikhan) նամակով դիմել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարին, որում ուրվագծվում է Պետական մեծ խուրալի (Մոնղոլիայի խորհրդարանի)՝ 2000 թվականի փետրվարի 3-ին ընդունած ապամիջուկայնացման օրենքը, որն այնուհետև շրջանառվել է որպես A/55/56S/2000/160: Այս փուլում հայտնվում է, որ Մոնղոլիայի խորհրդարանի որոշման համաձայն ուժի մեջ է մտել միջուկային զենքից զերծ կարգավիճակի մասին օրենքը և խնդրում է տարածել և դիտարկել կարգավիճակի միջազգայնորեն ճանաչումը։ Նամակին կից ներակայցվել են պայմանագրի պարտավորությունների համապատասխան փաստաթղթերը։ Այս օրենքի Հոդված 4.-ով

արգելվում է ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձանց և որևէ այլ պետության Մոնղոլիայի տարածքում իրականացնել կամ մասնակցություն ունենալ միջուկային զենքի հետ կապված հետևյալ գործողություններին․ 4.1.1. որևէ ձևով մշակել, արտադրել կամ գնել միջուկային զենք, տիրանալ դրան կամ դրա նկատմամբ հսկողություն սահմանել 4.1.2. որևէ ձևով տեղակայել կամ փոխադրել միջուկային զենք 4.1.3. փորձարկել կամ կիրառել միջուկային զենք 4.1.4. միջուկային զենքի ճառագայթաակտիվ թափոններ, խարամներ վնասազերծել կամ թաղել։ - Հոդված 4

Չինաստանի, Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի Դաշնության, Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ Թագավորության և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ՄԱԿ-ի մշտական ներկայացուցիչները 2000 թվականի հոկտեմբերի 27-ին ստորագրել են ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարին և Նախագահին ուղղված փաստաթուղթ, որով հաստատում են Մոնղոլիայի կարգավիճակի վերաբերյալ իրենց խոստումների կատարումը։

2006 թվականի փետրվարին և հուլիսին կայացած երկու հանդիպումների ընթացքում հատուկ ուշադրություն է դարձվել Մոնղոլիայի տնտեսական և էկոլոգիական խոցելի կողմերին և անվտանգությանը, ինչպես նաև Գլխավոր ասամբլեայի 59/73 բանաձևի կատարմանը։

2006 թվականի հոկտեմբերին հինգ հզոր երկրները, որոնք նաև համարվում են հիմնական միջուկայնի տերություններ, հրապարակել են համատեղ հայտարարրություն, որով «Հաստատում են Մոնղոլիայի հետ համագործակցելու իրենց խոստումը»։

• The Case For the Single-State Nuclear-Weapon-Free Zone An article produced by the Mongolian mission to the UN.

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Մոնղոլիան միջուկային զենքից զերծ գոտի կատեգորիայում։