Ծով

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ծով (այլ կիրառումներ)

Ըստ մեկուսացման աստիճանի և ջրաբանական ռեժիմի առանձնահատկությունների ծովերը բաժանվում են հետևյալ խմբերի՝ ներքին ծովեր, միջերկրական ծովեր, կիսամեկուսի ծովեր, ծայրամասային ծովեր, միջկղզային ծովեր։ Ըստ աշխարհագրական դիրքի միջերկրական ծովերը երբեմն բաժանում են միջմայրցամաքային և ներմայրցամաքային ծովերի։

Ծովերը երկրաբանական առումով երիտասարդ են։ Դրանք առաջացել են պալեոգեն-նեոգենում և վերջնականապես ձևավորվել անթրոպոգենում։ Կլիման և ջրի ջերմաստիճանը կախված են ծովի աշխարհագրական լայնությունից, ջրային զանգվածի ծավալից ու խորությունից, հարակից ցամաքների կլիմայից։ Դրանցից շատերի (Միջերկրական ծով, Կարմիր ծով, Ավստրալա-Ասիական ծով, Պարսից ծոց) ջուրը թե՛ մակերեսին և թե՛ խորքում ավելի տաք է, քան օվկիանոսի հարևան տարածություններինը, իսկ մյուսներինը (Օխոտի, Բերինգի ծովեր, Ա. Լավրենտիոսի, Հուդզոնի ծոցեր)՝ ավելի սառը։ Աշխարհում ջրոլորտի մակերևութային առավելագույն ջերմաստիճանները գրանցված են ոչ թե օվկիանոսներում (32 °C), այլ՝ ծովերում (Կարմիր ծովում, Պարսից ծոցում՝ մինչև 35 °C): Ծովի ջրի աղիությունը, ի տարբերություն օվկիանոսի, խիստ տատանվում է։ Սև ծովի մակերեսին աղիությունը 18‰ է, իսկ հյուսիսային ափերի մոտ, թափվող գետերի շնորհիվ, հասնում է 5-6‰-ի։ Խոնավ ու ցուրտ շրջանում գտնվող Բալթիկ ծովի աղիությունը 6-8‰ է։ Չորային կլիմա ունեցող երկրներով շրջապատված ծովերի աղիությունը բարձր է, Միջերկրական ծովինը 38-39‰ է, Կարմիր ծովինը՝ մինչև 41,5‰: Ծովի և օվկիանոսի միջև տեղի է ունենում ջրափոխանակություն (նեղուցներով)։ Սառցակալումն ինտենսիվ է Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսի ծայրամասային ծովերում, որտեղ սառույցները պահպանվում են նաև ամռանը։ Բարեխառն գոտու հյուսիսային մասի ծովերում սառցապատումն ավելի վաղ է սկսվում (հոկտեմբեր-նոյեմբեր)՝ ջրի նվազ աղիության և ցամաքի շուտ սառչելու հետևանքով։ Ամռանը, ցամաքի տաքացման և գետային տաք ջրերի ներհոսքի շնորհիվ, սառցապատումը շուտ է վերանում, քան օվկիանոսում։ Ծովի ջրի գույնը բարձր ջերմաստիճանի և զգալի աղիության պայմաններում կապույտ է, մերձբևեռային սառը և նվազ աղիության դեպքում՝ կանաչավուն։

Ծովային հոսանքներ առկա են համարյա բոլոր ծովերում։ Դրանց առաջացման պատճառը քամիները և գետերն են։ Գերակշռող ուղղությունը ցիկլոնային է։ Ծովի օրգանական աշխարհը, ի տարբերություն բաց օվկիանոսի, ներկայացված է զգալի թվով էնդեմիկ տեսակներով և հաճախ ավելի բազմազան է, որի պատճառները, բացի մեկուսացվածությունից, հանդիսանում են ծովում կյանքի բազմազան պայմաններն ու ջրավազանների երկրաբանական առանձնահատկությունները։

• Օվկիանոս
• Գետ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 133)։

Ընթերցե՛ք «ծով» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։