Տեստոստերոն: քիմիական միացություն
Տեստոստերոն, մարդու և բարձրակարգ ողնաշարավորների արական սեռական հորմոն։ Արտադրվում է հիմնականում սերմնարաններում։ միական կառուցվածքով ստերոիդ է։ Անգույն բյուրեղներ են, հալման ջերմաստիճանը՝ , ջրում վատ է լուծվում, օրգանական լուծիչներում՝ լավ (առաջին անգամ բյուրեղային վիճակում ստացվել է 1935 թվականին, ցուլի ամորձիներից)։ Տղամարդու արյան մեջ տեստոստերոնի բնականոն քանակությունը 0,5—0,6 մկգ/100 մլ է, կանանցը՝ 0,12 մկգ/100 մլ։ Հասուն տղամարդու օրգանիզմում օրական արտադրվում է 15 մգ տեստոստերոն։ Տեստոստերոնը խթանում է արական սեռական օրգանների և երկրորդային սեռական հատկանիշների զարգացումը։
| Տեստոստերոն | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ընդհանուր տեղեկություններ | |
| Դասական անվանակարգում | (8R,9S,10R,13S,14S,17S) - 17-հիդրօքսի-10,13-դիմեթիլ- 1,2,6,7,8,9,11,12,14,15,16,17- դոդեկահիդրոցիկլոպենտա[a]ֆենանտրեն -3-ոն |
| Քիմիական բանաձև | C₁₉H₂₈O₂ |
| Մոլային զանգված | 4,8E−25 կիլոգրամ գ/մոլ |
| Հալման ջերմաստիճան | 155 °C °C |
| Քիմիական հատկություններ | |
| Դասակարգում | |
| CAS համար | 58-22-0 |
| PubChem | 6013 |
| EINECS համար | 200-370-5 |
| SMILES | CC12CCC3C(C1CCC2O)CCC4=CC(=O)CCC34C |
| ЕС | 200-370-5 |
| ChEBI | 5791 |
| Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) | |
Տղամարդու մոտ տեստոստերոնն ունի կարևոր նշանակություն արական վերարտադրողական օրգանների հյուսվածքների՝ սերմնարանների և շագանակագեղձի, ինչպես նաև երկրորդային սեռական հատկանիշների՝ ավելացող մկանային և ոսկրային զանգվածի, մարմնի մազերի աճի, ձևավորման մեջ։ Տեստոստերոնը նաև կարևոր է առողջության և նորմալ կենսագործունեության, ինչպես նաև օստեոպորոզի կանխարգելման համար։
Հասուն տղամարդու մոտ տեստոստերոնի մակարդակը 7-8 անգամ ավելի մեծ է, քան հասուն կնոջ մոտ։ Քանի որ տղամարդու օրգանիզմում տեստոստերոնի նյութափոխանակությունը ավելի արտահայտված է, քան կանանց օրգանիզմում, դրա օրական արտադրությունը տղամարդու օրգանիզմում 20 անգամ ավելի է։ Կանայք ավելի զգայուն են հորմոնի նկատմամբ։ Տեստոստերոնն առկա է համարյա բոլոր ողնաշարավորների մոտ։ Ձկների մոտ սինթեզվում է մի փոքր տարբերվող 11-կետոտեստոստերոն։ Միջատների մոտ անալոգ միացությունը էկդիզոնն է։ Ամենուր հանդիպող ստերոիդներից կարելի է ենթադրել որ սեռական հորմոններն ունեն վաղ էվոլյուցիոն պատմություն։
Բժշկության մեջ տեստոստերոնը օգտագործվում է տղամարդկանց սեռական գեղձերի ֆունկցիայի անբավարարության, կանանց դաշտանադադարի (կլիմաքս) խանգարումների դեպքում և որոշ ուռուցքների բուժման նպատակով։
Ծանոթագրություններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 657)։  |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Տեստոստերոն, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.