Սիդնի Պուատյե
Սիդնի Պուատյե (անգլ.՝ Sidney Poitier, փետրվարի 20, 1927(1927-02-20), Մայամի, Ֆլորիդա, ԱՄՆ - հունվարի 6, 2022(2022-01-06), Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի դերասան, նաև ռեժիսոր, Օսկարի դափնեկիր։ Առաջին սևամորթ դերասանն է, որն ստացել Օսկար լավագույն դերասանի համար մրցանակը։
 անգլ.՝ Sidney Poitier | |
|---|---|
 1963 թ. լուսանկար | |
| Ծնվել է | փետրվարի 20, 1927[…] |
| Ծննդավայր | Մայամի, Ֆլորիդա, ԱՄՆ |
| Մահացել է | հունվարի 6, 2022 (94 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ և  Բահամյան Կղզիներ |
| Ազգություն | ԱՄՆ |
| Կրոն | դեիզմ |
| Մասնագիտություն | դերասան, կինոռեժիսոր |
| Ակտիվ շրջան | 1943 |
| Ամուսին(ներ) | Խուանիտա Հարդի (1950–65) Ջոաննա Շիմկուս (1976–) |
| Համատեղ ապրող(ներ) | Քերոլ Դայան |
| Երեխա(ներ) | Սիդնի Տամիա Պուատյե (ծն. 1973) |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
Կենսագրություն և կարիերա
Սիդնի Պուատյեն ծնվել է Մայամիում, Բահամյան ծագում ունեցող ծնողների ընտանիքում։ Մանկությունն անցել է Բահամյան Կղզիների Քեթ կղզում։ ԱՄՆ է կրկին տեղափոխվել 15 տարեկանում։ Սկզբում նա խաղացել է թատրոնում և չնայած խիստ ընդգծված խոսքային շեշտադրմանը (ակցենտ), Պուատյեն ԱՄՆ-ում ձեռք է բերում ճանաչում, մասնավորապես խաղալով «Պորգի և Բեսս» ներկայացման մեջ։
Ապա սկսվում է նկարահանվել կինոյում որպես հավասար հանդես գալով սպիտակամորթ դերասանների հետ («Չխոնարհվող գլուխներ», Թոնի Քերթիսի հետ)։ Սևամորթների իրավունքների պաշտպանության պայքարի ժամանակներում, Պուատյեն դարձավ առաջին սևամորթ դերասանը, ում հոնորարները արդեն հավասարվեցին մյուս դերասանների հոնորարների հետ։ («Սովորեք սիրով», 1967)։
1960 ական թթ. վերջին Պուատյեն նկարահանվեց մի քանի հայտնի ֆիլմերում, որտեղ արծարծվում էին ռասսսայական խտրականության հարցեր, «Գուշակի, ով է գալու ճաշին», «Տոթ հարավային գիշերվա ժամանակ», որը ստացավ Օսկար լավագույն ֆիլմի համար մրցանակ, և մի քանի տարից անց նկարահանվեց այս ֆիլմի երկու շարունակություն՝ «Իմ անունն է միստր Թիբս» (1970) և «Կազմակերպություն» (1971)։ Սկսած 1970-ական թթ. Պուատյեն սկսվում է զբաղվել նաև ռեժիսորական աշխատանքներով։
Անձնական կյանք
1950 թվականի ապրիլի 29-ին ամուսնանում է Խուանիտա Հարդիի հետ և 1973 թ. ծնվում է նրանց աղջիկը՝ Սիդնի Տամիա Պուատյեն, ով դարձավ դերասանուհի։ Նրա մասնակցությամբ ֆիլմերից կարելի է առաձնացնել Քվենտին Տարանտինոյի «Մահվան ապացույց» ֆիլմը։ Պուատյեն և Հարդին ամուսնալուծվում են 1965 թվականին։
1976 թվականից ամուսնացած է լիտվա-հրեական ծագումով կանադացի դերասանուհի Ջոաննա Շիմկուսի հետ (Ռոբեր Էնրիկոյի «Արկածներ որոնողները» ֆիլմում Լետիսիա Վայսի դերակատար)։ Ամուսնությունից հետո Շիմկուսը չի նկարահանվում։
1997 թվական Սիդնի Պուատյեն նշանակվում է Ճապոնիայում և Բահամյան կղզիներում ԱՄՆ-ի դեսպան երկար տարիներ զբաղեցրել է այդ պաշտոնը։ Նա նաև Բահամյան կղզիներում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի մշտական ներկայացուցիչն է եղել։
Ֆիլմագրություն
Խաղացել է ընդհանուր թվով 54 ֆիլմում, 9 ֆիլմի ռեժիսոր է։
Առավել նշանավոր ֆիլմերից են.
| տարի | ֆիլմ | ռեժիսոր | խաղընկերներ |
|---|---|---|---|
| 1955 | «Դպրոցական ջունգլիներ» | Ռիչարդ Բրուքս | Պոլ Մազուրսկի |
| 1956 | «Քաղաքային սահման» | Մարտին Ռիտ | Ջոն Կասսավետիս |
| 1958 | «Չխոնարհվող գլուխներ» | Սթենլի Կրամեր | Թոնի Քերթիս |
| 1963 | «Վիկինգների նավերը» | Ջեք Կարդիֆ | Ռիչարդ Ուիդմարկ |
| 1963 | «Դաշտային շուշաններ» | ||
| 1965 | «Երբևէ պատմված պատմություններից ամենամեծը» | Ջորջ Սթիվենս Դևիդ Լին | Չառլթոն Հեսթոն Մաքս ֆոն Սյուդով Խոսե Ֆերրեր Թելլի Սավալաս Մարտին Լանդաու |
| 1967 | «Տոթ հարավային գիշերվա ժամանակ» | Նորման Ջուիսոն | Ռոդ Սթայգեր |
| 1967 | «Գուշակիր, ով է գալու ճաշին» | Սթենլի Կրամեր | Սփենսեր Թրեյսի Քեթրին Հեփբորն |
| 1988 | «Մահացու կրակ» | Ռոջեր Սփոթիսվուդ | Թոմ Բերինջեր |
| 1997 | «Շնագայլը» | Մայքլ Քեյթոն Ջոնս | Բրյուս Ուիլիս Ռիչարդ Գիր Ջեք Բլեք |
Մրցանակներ և վարկանիշային ցանկեր
Մրցանակներ
Սիդնի Պուատյեն ստացել է ընդհանուր թվով 26 կինոմրցանակ, ներակայցված է եղել ևս 25-ի, որոնց թվում 3 անգամ ներկայացվել է Օսկարի, ստացել 2-ը լավագույն դերասան և Օսկար կինոյում ունեցած ավանդի համար։ 10 անգամ ներակայացվել է Ոսկե Գլոբուսի, ստացել 3-ը, 6 անգամ ներկայացվել է BAFTA-ի, ստացել 1-ը, 2 անգամ ներկայացվել է Էմմիի։ Ստացել է նաև Բեռլինի կինոփառատոնի 2 մրցանակ, Սան Սեբաստիանի կինոփառատոնի 1 մրցանակ և այլն։
Կինոմրցանակներից բացի Պուատյեն ստացել է նաև ԱՄՆ նախագահի ազատության մեդալ և Բրիտանական կայսրության պատվո շքանշան, սըր կոչում։
Վարկանիշային ցանկեր
Սիդնի Պուատյեն ընդգրկվել է Ամերիկյան կինոակադեմիայի կողմից հրապարակված տարբեր ցանկերում հետևյալ տեղերում
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 մեծագույն աստղեր - 22
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 լավագույն դրական և բացասական հերոսներ - նրա հերոս Վիրջիլ Թիբսը «Տոթ հարավային գիշերվա ժամանակ» ֆիլմում 19-րդն է որպես դրական կերպար
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 լավագույն խոսքերի ցանկում Վիրջիլ Թիբսի «Նրանք ինձ անվանում են միստր Թիբս» խոսքը 16-րդ տեղում է
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- պաշտոնական կայք Արխիվացված 2007-09-29 Wayback Machine
- Internet Movie Database
- kinopoisk.ru
- Internet Broadway Database
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիդնի Պուատյե» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Սիդնի Պուատյե, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.