Բոինգ 747: օդանավ

Բոինգ 747
Տեսակ	թռչող ապարատների ընտանիք
Ենթատեսակ	jet airliner?
Օգտագործվում է ինչպես	առևտրային ավիացիա
Աերոդինամիկ ուրվագիծ	low wing?
Ստեղծող	Joe Sutter? և Բոինգ
Արտադրող	Boeing Commercial Airplanes
Առաջին թռիչք	փետրվարի 9, 1969
Շահագործման սկիզբ	հունվարի 22, 1970
Կարգավիճակ	շահագործվող
Շահագործողներ	Ariana Afghan Airlines, Kam Air, Բրիտանական Ավիաուղիներ, Korean Air, China Airlines և Saudi Arabian Airlines
Արտադրման թվականներ	1967 -
Միավոր արտադրված	1574
Միավորի արժեք	747-100` $24մլն (1967); 747-200` $39մլն (1976); 747-300` $82մլն (1982); 747-400` $228-260մլն (2007)
Տարբերակներ	Boeing 747-400 ; Boeing 747SP ; Boeing 747-8 ; Boeing VC-25 ; Boeing E-4 ; Dreamlifter ; SOFIA
	Boeing 747 Վիքիպահեստում

փետրվարի 9-ին։

Հատկանիշները

Ունի երկու հարթակ, որոնցից վերևինի երկարությունը ներքևինից զգալիորեն փոքր է։ Վերևի հարթակի բնորոշ "սապատը" այս օդանավին դարձրել է աշխարհի ամենաճանաչվողներից մեկը, տասնյակ ֆիլմերի հերոս և քաղաքացիական օդագնացության խորհրդանիշ։ Բոինգ 747-ն ունի նաև իր հատուկ անունը՝ Jumbo Jet (Ջամբո Ջեթ) Ամենաերկար հեռավորություն կտրած այս տեսակի օդանավը եղել է ավստրալիական Qantas Airways ավիաընկերության 747-ը, որը 1989 թ. կատարել է Լոնդոնից Սիդնեյ անվայրէջք թռիչք, 20 ժամ 9 րոպեում կտրելով 18 հազար կիլոմետր տարածություն։

Պատմություն

747-ի պատմության սկիզբը կապված է 1960-ականների ուղևորափոխադրումների ծավալների մեծացման հետ Կոմերցիոն ավիափոխադրումների ժամանակաշրջանում, որտեղ առաջատարներն էին արդեն դժվարությամբ ուղևորահոսքերն սպասարկող Բոինգ 707-ը և Դուգլաս DC-8-ը, եկավ հաջորդելու երկար տարածությունների թռիչքների ժամանակը։ Boeing-ի հիմնական սպառող Pan Am ավիաընկերության ղեկավար Խուան Թրիփլի պահանջով Boeing-ն սկսեց մի նոր օդանավ մշակելու աշխատանքները, որն ավելի քան երկու անգամ պետք է մեծ լիներ 707-ից։

1965 թ. Ջո Սաթերը Բոինգ 737-ի զարգացման թիմից տեղափոխվում է գլխավորելու 747 կարգային համարն ստացած նոր օդանավի մշակման աշխատանքներն իրականացնող խումբը։ Ավիաընկերությունների պահանջներն առավել հասկանալի լինելու համար Սաթերը նախաձեռնեց իր աշխատանքային խումբը Pan Am և այլ ավիաուղիների հետ համատեղ։ Այդ ժամանակ ընդունված կարծիք կար, որ 747-ն նման հսկաներին վերջո կփոխարինեն գերձայնային օդանավերը։ և դա էր պատճառը, որ սկզբում նախատեսվում էր, որ 747-ը լինելու է ուղևորաբեռնափոխադող։ Հսկայական չափսերի Բոինգ 747-ի արտադրության համար Վաշինգտոն նահանգի Էվերեթ քաղաքում կառուցվեց նոր գործարան։

1966 թ. ապրիլին Pan Am-ը $525մլն-ով պատվիրեց 25 հատ 747-100։ Սիեթլում Boeing-ի 50-ամյակին նվիրված արարողության ժամանակ պայմանագիրը կնքելիս Խուան Թրիփլը նշեց, որ ըստ 747-ի ծրագիրը գլխավորող Մալքոմ Սթեմփերի "...747-ը լինելու է խաղաղության հզոր մի զենք, որը մարդկության ճակատագրի համար մրցակցելու է միջմայրցամաքային հրթիռների հետ"։ Որպես առաջին գնորդ և մինչև պաշտոնապես պատվիրելուց առաջ մշակման աշխատանքներում ներգրավված լինելու շնորհիվ Pan Am-ը հնարավորություն ուներ ազդելու 747-ի մշակման և զարգացման վրա, մինչ այդ նմանը չեղած օդանավ ստեղծելու համար։

Բնութագրական տվյալները

Չափանիշները	747-100B	747-200B	747-300	747-400 747-400ER	747-8I
Նավախցի անձնակազմը	Երեք			Երկու
Նստատեղեր	480		565		605 (առավելագույնը)
Երկարությունը	70.6 մ				76.25 մ
Թևի մակերեսը	510.95 մ²			525 մ²	554 մ²
Թևի սրությունը	37.5º
Պոչի բարձրությունը	19.3 մ			19.4 մ	19.4 մ
Բեռնախցի ծավալը	175.3 մ³			170.5 մ³	161.5 մ³
Դատարկ վիճակի քաշը	162,400 կգ	174,000 կգ	178,100 կգ	178,756 կգ	214,503 կգ
Առավելագույն (բարձված վիճակի) քաշը	333,390 կգ	377,842 կգ		396,890 կգ	442,253 կգ
Ճախրելու արագությունը	893 կմ/ժ			913 կմ/ժ	918 կմ/ժ
Առավելագույն արագությունը	955 կմ/ժ			988 կմ/ժ
Վառելիքի պաշարը	183 380 լ	199 158 լ		216 840 լ	243 120 լ

Վթարներ և պատահարներ

2010 թ. սեպտեմբերի դրությամբ 747-ը կապ է ունեցել 124 օդային աղետի հետ, որից 49 դեպքում եղել է օդանավի կործանում և ընդյհանուր առմամբ՝ 2852 զոհ 31 աղետների ժամանակ։ Վթարներից մի քանիսի պատճառ են համարվում նախագծման թերությունները, մյուս պատահարները հետևանք են անձնակազմի, երկրային վերահսկողության սխալների։ 1983 թ. կորեական օդանավը կործանվել է խորհրդային ռազմական օդանավի կողմից այն բանից հետո, երբ հատել էր սահմանը։ Դրանից հետո էր, որ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանը թույլատրեց GPS ռազմական համակարգն օգտագործել քաղաքացիական նպատակներով։

Նախագծման սխալների հետևանք է համարվում 1996 թ. հուլիսի 17-ին տեղի ունեցած վթարը, երբ կարճ միացումից բոցավառվել էր վառելիքի տարողությունը

Նավի համարը	Ամսաթիվ	Վայրը	Նկարագրությունը	Զոհեր	Նավում եղել է
D-ABYB	1974 թ. նոյեմբերի 20	Նայրոբի	Ջարդվել է գետնից պոկվելու ժամանակ	59	157
5-8104	1976 թ. մայիսի 9	Մադրիդ	Ենթադրաբար՝ կայծակի հարվածից	17	17
N736PA	1977 թ. մարտի 27	Լոս Ռոդեոս	Բախվել են	335	396
VT-EBD	1978 թ. հունվարի 1	Բոմբեյ	Սարքերի խափանում	213	213
HL7445	1980 թ. դեկտեմբերի 19	Սեուլ	Կոշտ վայրէջք մառախուղի պատճառով	14	212
HL7442	1983 թ. սեպտեմբերի 1	Սախալին	Անցել է ԽՍՀՄ սահմանը և խփվել Սու-15-ի կողմից	269	269
HK-2910	1983 թ. նոյեմբերի 27	Մադրիդ	Վայրէջք կատարելիս մխրճվել է բլրի մեջ	181	192
VT-EFO	1985 թ. հունիսի 23	Ատլանտյան օվկիանոս	Պայթել է երկնքում Մոնրեալից Լոնդոն թռչելիս	329	329
JA8119	1985 թ. օգոստոսի 12	Գումա, Ճապոնիա	Բախվել է լեռանը։ Պատճառը եղել է անորակ նորոգումը	520	524
ZS-SAS	1987 թ. նոյեմբերի 28	Հնդկական օվկիանոս	Ընկել է հրդեհի հետևանքով	159	159
N739PA	1988 թ. դեկտեմբերի 21	Լոքերբի, Միացյալ Թագավորություն	Պայթեցրել են Լիբիայի հատուկ ծառայությունները	11+259	259
4X-AXG	1992 թ. հոկտեմբերի 4	Ամսթերդամի օդակայան	Պոկվել է շարժիչը, ընկել է բնակելի շենքի վրա	39+4	4
N93119	1996 թ. հուլիսի 17	Նյու Յորք նահանգ	Պայթել է վառելիքի բաքը, հավանաբար՝ կարճ միացումից	230	230
HZ-AIH	1996 թ. նոյեմբերի 12	Չարխի Դարի, Հնդկաստան	Բախվել է Իլ-76-ին, վերջինիս անձնակազմի սխալից	312	312
HL7468	1997 թ. օգոստոսի 6	Գուամ	Իջնելիս կործանվել է անձնակազմի սխալից	228	254
9V-SPK	2000 թ. հոկտեմբերի 31	Թայբեյ	Վերելքի ժամանակ	83	179
B-18255	2002 թ. մայիսի 25	Խաղաղ օվկիանոս	Օդում քանդվելով, ընկել է	225	225
N949CA	2013 թ. ապրիլի 29	Բաղրամ, Աֆղանստան	Կործանվել է վերելքի ժամանակ բեռան տեղաշարժից	7	7

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բոինգ 747» հոդվածին։

This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Բոինգ 747, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.