ધાતુશાસ્ત્ર

ધાતુશાસ્ત્રને અંગ્રેજીમાં મેટલર્જી કહેવામા આવે છે. અંગ્રેજી શબ્દ મેટલર્જી, ગ્રીક શબ્દ METALLURGIA પરથી રાખવામા આવ્યો છે. આધુનિક આવર્તકોષ્ટક્મા ૧૦૬ તત્વોમાથી ૭૬ તત્વો માત્ર ધાતુતત્વો જ છે. ધાતુશાસ્ત્રમાં ધાતુને પૃથ્વીના ખડકોમાંથી કાઢીને શુધ્ધ કરવાની પ્રક્રિયાનો પણ અભ્યાસ કરવામાં આવે છે.

૧. ધાતુશાસ્ત્રનું વિજ્ઞાન

• ભૌતિક્ (ધાતુનુ બંધારણ અને તેના ભૌતિક્ ગુણધર્મો)
• યાંત્રિકી (ધાતુમાં વિક્રુતિ અને સ્વભાવ)
• ઇલેક્ટ્રોમેટ્લજી (કાટ્ અને ખવાણ)

૨. તકનિકી ધાતુશાસ્ત્ર

• એક્સ્ટ્રેકટીવ મેટ્લજી(Extractive Metallurgy) [ધાતુને પ્રવાહી સ્વરુપમાં રૂપાંતર કરી શુધ્ધ કરવી-પીગાળવું]
• એક્સ્ટ્રેકટીવ મેટ્લજી(Extractive Metallurgy) ના ત્રણ પ્રકાર છે :-
• પાયરોમેટ્લજી(ધાતુને ઉંચા તાપમાને ગરમ કરીને પીગાળવી)
• હાઇડ્રોમેટ્લજી(ધાતુની રસાયણ સાથે પ્રક્રિયા કરવી)
• ઇલેક્ટ્રોમેટ્લજી (ધાતુનું વિધુતપ્રુથ્થકરણ કરી ને શુધ્ધ કરવી)
• ઢાળણ(ધાતુને પીગાળીને આકાર આપવો)
• વેલ્ડિંગ
• પાવડર મેટ્લજી(ધાતુને પાવડર સ્વરૂપમાં ફેરવી આકાર આપવો)
• મશીનીંગ