Lingua Paxta: Lingua

Está emparentado coas linguas do Pamir e un pouco máis afastado do iagnobí e das linguas osetas: o digorés e o iriano. É a lingua máis numerosa en número de falantes do grupo de linguas iranias orientais.

Paxto پښتو
Pronuncia:	paʂto
Falado en:	Afganistán Paquistán
Rexións:	Asia Central, Asia Meridional
Total de falantes:	40 millóns
Familia:	Indoeuropea  Indoiranias   Irania    Orientais     Orientais meridionais      Paxto
Escrita:	Escrita nasgh (nasx)
Estatuto oficial
Lingua oficial de:	Afganistán
Regulado por:	Academia das Ciencias do Afganistán
Códigos de lingua
ISO 639-1:	ps
ISO 639-2:	pus
ISO 639-3:	varios: pus — Paxto (xenérico) pst — Paxto central pbu — Paxto setentrional pbt — Paxto meridional wne — Dialecto Waneci
Mapa
Status
O paxto está clasificado como "en estado seguro" polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

É a lingua oficial de Afganistán (xunto co dari) e falada en Paquistán e na diáspora dos paxtos. Fálana preto de 40 ou 50 millóns de persoas. Fálase ademais no occidente de Paquistán.

Está escrito cunha versión modificada do alfabeto persa-arábico chamada nash (nasgh).

O paxto desde o 1936 é unha das dúas linguas oficiais de Afganistán, sendo a outra o Dari (Persa). Nese ano déronselle todos os dereitos a respecto do uso no goberno e na educación, cando ata daquela fora o Persa a lingua empregada. En 1964 este estado reafírmase cando a asemblea constitucional cando o persa afgán se lle deu o nome de Dari.

En Paquistán, o urdú e o inglés son as dúas linguas oficiais e alí o paxto carece de recoñecemento oficial a nivel federal. A nivel provincial, o paxto é lingua rexional do Khyber Pakhtunkhwa, Áreas tribais administradas federalmente e o Baluchistán no norte

O paxto emprega o alfabeto paxto, unha variación do alfabeto persa, e que á súa vez deriva en parte do alfabeto árabe. Ten letras adicionais para sons específicos do paxto. Desde o século XVII, o paxto escribiuse principalmente coa sistema Nashk e non co sistema Nasta'liq das lindeiras linguas persas e urdú.

O alfabeto paxto componse de 44 letras e catro marcas diacríticas. Na seguinte táboa dánse as formas illadas das letras xunto coas súas equivalentes do sistema latino e os valores da IPA:

Vogais

O paxto ten tamén os ditongos: /aj/, /əj/, /aw/

Consoantes

• Asalam u alaikum - Ola
• Ho - Si
• Na - Non
• Manana - Graciñas
• Wobaxa - Síntoo
• Stanum tse dæi? - Como te chamas?
• Zema num... dæ - Chámome ...
• Tha tsanga yei? - Como estás?
• kala? - Onde?
• Tso bajy dhi? - Que hora é?
• Sahar - mañá (substantivo)
• Saba - mañá (adverbio)
• Pir/doshambá - luns
• Naha/Mangle - martes
• Yakshambá/atwar - domingo

Outros artigos

• Wiki en paxto

Bibliografía

• Tegey, Habibullah; Robson, Barbara: Pashto Reader Passages in Transcription, 1992. Center fo Applied Linguistics, Washington D.C.
• Tegey, Habibullah; Robson, Barbara: Beginning Pashto Textbook and (Revised Editions), 1993. Center fo Applied Linguistics, Washington D.C.
• Tegey, Habibullah; Robson, Barbara: Pashto Conversation Manual and Tapescript, 1993. Center fo Applied Linguistics, Washington D.C., Department of Education, Washington D.C.
• Tegey, Habibullah; Robson, Barbara: Intermediate Pashto Textbook and Workbook (Revised Editions), 1993. Center fo Applied Linguistics, Washington D.C.
• Tegey, Habibullah; Robson, Barbara: Pashto-English Glossary for the CAL Pashto Materials, 1993. Center fo Applied Linguistics, Washington D.C.