Historia Da Filosofía: Estudo das ideas e conceptos filosóficos a través do tempo

ata a actualidade. Considérase que a constitución da historia da filosofía como disciplina autónoma e específica só acontece desde principios do século XIX. Antes deste momento existen diversas publicacións de carácter histórico e filosófico, pero non posúen o rigor e cientificidade propios dos grandes historiadores da filosofía.

Esta disciplina atópase nunha posición ambigua e intermedia entre a Historia e a Filosofía. Algúns autores, por exemplo Wilhelm Dilthey, consideran que non é máis que unha rama particular da Historia xeral. En consecuencia, sería unha ciencia histórica, tendo como función expoñer o máis fielmente posible o pensamento dos filósofos habidos ó longo do tempo, pero non sería Filosofía, isto é, unha actividade creadora e produtora de filosofía. O cultivador desta disciplina sería un historiador, pero non un filósofo. Así considerada, a Historia da Filosofía estaría exposta ós problemas típicos dunha disciplina histórica calquera: determinación das fontes, recolección e ordenación de datos, obxectividade expositiva etc. Outros autores, en cambio, consideran que a Filosofía é esencialmente Historia da Filosofía, isto é, ninguén pode crear filosofía se non entronca os seus pensamentos dentro da propia tradición filosófica dándolles continuidade e ó mesmo tempo transformándoos a través dun selo persoal. Nesta última concepción podería encaixar, por exemplo, Hegel. Para este último só a Historia da Filosofía que é tamén Filosofía merece ser considerada como tal. Desde esta perspectiva a Historia da Filosofía coincide coa Filosofía mesma, non sendo esta outra cousa que a acumulación do pensamento racional da humanidade. En toda época a Filosofía sería a súa historia, é dicir, Historia da Filosofía.

Guiado pola perspectiva de dar continuidade á Historia da Filosofía, o filósofo alemán do século XIX Wilhelm Windelband cría que a única maneira de acadalo consistiría en expoñer a historia dos problemas filosóficos (Problemsgeschicte), e non dos filósofos, posto que aqueles serían o único estable e permanente na historia do pensamento.

De todas as maneiras, a tendencia dominante na maioría dos actuais historiadores da filosofía é a concepción historicista, máis que a filosófica ou a Problemsgeschicte.

Períodos

En canto á división das distintas etapas históricas polas que atravesa a filosofía, aínda que non hai pleno consenso en canto a cuestións de detalle, sóense establecer, a grandes trazos, catro períodos, entre os que non hai auténtica ruptura, senón máis ben cada período destes xorde como consecuencia de vicisitudes sociais que, no plano intelectual, prolongan e reformulan o pensamento de etapas anteriores. É así que se establece a seguinte división: Filosofía antiga (Grecia e Roma clásicas), Filosofía medieval (patrística e Escolástica)), Filosofía moderna (dende Descartes ata a morte de Hegel. Respecto deste período di Russell: está máis dominado pola ciencia que ningún anterior; as crenzas relixiosas tradicionais conservan a súa importancia, pero síntese a necesidade de xustificalas, e modificalas onde queira que a ciencia parece impor esta esixencia) e Filosofía contemporánea (dende as grandes reaccións contra o sistema hegeliano ata os nosos días). Así mesmo, é frecuente sinalar o Renacemento (S. XV e XVI) como período intermedio e transitorio entre o medievo e a modernidade.

En cada unha destas etapas domina, á súa vez, un determinado punto de vista filosófico que, en certa medida, xustifica a división: o problema da natureza (physis) nos antigos, a cuestión teolóxica (Deus) nos medievais, a Teoría do coñecemento nos modernos e, por último, a complexidade do panorama contemporáneo diversificado en temas de Antropoloxía, Filosofía da linguaxe, Filosofía da ciencia e Filosofía política.

Períodos da filosofía occidental

Bibliografía

Menciónanse aquí só algunhas das historias xerais da filosofía de maior difusión ou prestixio:

• Abbagnano, N.: Storia della Filosofía, 1946-1955, 3 vol.
• Aróstegui, A.: Esquemas para una Historia de la Filosofía occidental, 1953
• Bréhier, E.: Histoire de la Philosophie, 1926-1932, 2 vol.
• Copleston, F.: A history of Philosophy, 1963-1968, 8 vol.
• Fraile, G/ Urdánoz, T.: Historia de la filosofía, 1966-1991, 6 Vol.
• Geymonat, L.: Storia del pensiero filosofico e scientifico, 1970, 7 vol.
• González Álvarez, A.: Manual de historia de la filosofía, 1964 (3ª edic.)
• Hegel, G. W. F.: Vorlesungen der über die Geschichte der Philosophie (Leccións sobre a historia da filosofía), 1833, ed. de Karl Ludwing Michelet .
• Hirschberger , J.: Geschichte der Philosophie (Historia da filosofía), 1949, 2 vol.
• Felipe Martínez Marzoa.: Historia de la filosofía, 1973, 2 vols.
• Russell, B.: History of the Western Philosophy (Historia da filosofía occidental), 1945
• Ueberweg, F.: Grundiss der Geschichte der Philosophie (Compendio de historia da filosofía), 1863-1866 (reelaborado posteriormente por varios autores ata incluír a primeira metade do século XX), 7 vol.
• Windelband-Heimsoeth, Lehrbuch der Geschichte der Philosophie (Libro de historia da filosofía), 1892,1935, 1957.
• Worländer, K., Geschichte der Philosophie, 1903, 2 vol.