Magda Szabó (Debrecen, Hungaria, 1917ko urriaren 5a - Kerepes, Hungaria, 2007ko azaroaren 19a) hungariar idazlea izan zen, historiako hungariar eleberrigilerik onenetarikoa.
Antzerkia, poesia, saiakera, itzulpenak eta memoriak idatzi zituen.
| Magda Szabó | |
|---|---|
.jpg) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Debrecen, 1917ko urriaren 5a |
| Herrialdea |  Hungaria |
| Lehen hizkuntza | hungariera |
| Heriotza | Budapest eta Kerepes (en)  , 2007ko azaroaren 19a (90 urte) |
| Hobiratze lekua | Farkasréti Cemetery (en) Debreceni köztemető (en) |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Tibor Szobotka (en) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | University of Debrecen (en) 1940) |
| Hizkuntzak | hungariera latina alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | itzultzailea, gidoilaria, poeta, haur literatura idazlea, prosalaria eta idazlea |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Zientziaren eta Arteen Europar Akademia Széchenyi Academy of Literature and Arts (en) |
| Genero artistikoa | eleberria saiakera kontakizun laburra |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | Kalbinismoa |
     | |
Familia burges batean jaio zen. Latin filologian eta Hungariarrean lizentziatu zen Debrecen-go Unibertsitatean. Ikasketak amaitutakoan, irakasle gisa lan egin zuen Debrecen eta Hódmezővásárhelyko hainbat ikastetxetan baita nesken eskola kalbindar batean ere. 1945 eta 1949 artean, Erlijio eta Hezkuntza Ministerioan aritu zen lanean. 1947an, Tibor Szobotka idazle eta itzultzailearekin ezkondu zen.
Idazle ibilbidea Bárány (Bildotsa,1947) poema liburu bat argitaratzean hasi zuen, ondoren, Vissza az emberig (Itzuli gizakira, 1949) argitaratu zuen. 1949an, Literaturako Baumgarten saria eman zioten, baina arrazoi politikoengatik, jaso zuen egun berean kendu egin zioten eta urte horretan bertan lan egiten zuen ministeriotik bota egin zuten. Geroago, 1949 eta 1956 artean, Mátyás Rákosiren erregimen stalinistaren garaian, Hungariako gobernuak ez zion bere lanak argitaratzen utzi eta senarra ere erregimen komunistak langabezian eta estigmatizatuta zuenez, oinarrizko eskolan irakatsi behar izan zuen.
Nahigabeko isiltasun urte horietan, konturatu zen poesia zurrunegia zela berarentzat bere pentsamenduak adierazteko, eta prosarekin saiatzen hasi zen. Urte haietan idatzitako Fresco, bere lehen eleberria, 1958an argitaratu zen eta kritikaren eta publikoaren arrakasta handia lortu zuen. 1959an, The Fawn (Orainkumena) argitaratu zuen, garai hartako Hungariako erregimen komunistari kritika. Lan hau Hungariatik kanpo argitaratu eta alemanera itzuli zen, eta horrek Szabó disidente bihurtu zuen.
Nobelagile gisa sari ugari jaso zituen Hungarian, eta bere lanak 40 herrialde baino gehiagotan argitaratu ziren. 2003an, atzerriko nobela onenari emandako Frantziako Prix Fémina saria irabazi zuen La puerta (Atea) lanagatik. Abigail bere eleberria berriz, Hungariako telebista nazionalak antolatutako inkestan, hungariarren artean hamar ezagunenetakoen artean agertzen da. Bere beste hiru lan ere hungariarrek ezagutzen dituzten 100 lehenen artean daude.
Szaboren eleberri askok inspirazio autobiografikoa dute eta batzuetan emakumezkoen patuaren eta harremanen zailtasunei buruz aritzen da. Hungariako literaturan gehien itzulitako egileetako bat da.
Datuak: Q231948
Multimedia: Magda Szabó / Q231948This article uses material from the Wikipedia Euskara article Magda Szabó, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
_2class_BAR.svg){kind=small}