Hebron
Hebron edo Al-Khalil (arabieraz: الخليل al-Ḫalīl; hebreeraz: חֶבְרוֹן) Zisjordaniako hiririk populatuena da.
2007an 163.000 biztanle inguru zituen. 1993ko Osloko Hitzarmenaz geroztik Palestinaren menpe dagoen hiria da.
| Hebron / Al-Khalil الخليل חֶבְרוֹן | ||
|---|---|---|
| hiria | ||
 Erdigunea  Irudi gehiago | ||
| ||
| Administrazioa | ||
| Herrialdea |  Palestina | |
| Gobernazioa | Hebron | |
| Alkatea | Khaled Osaily | |
| Izen ofiziala | חֶבְרוֹן الخليل | |
| Jatorrizko izena | الخليل חֶבְרוֹן | |
| Geografia | ||
| Koordenatuak | 31°32′06″N 35°05′55″E / 31.535°N 35.0986°E | |
| Azalera | 74.102 km² | |
| Altuera | 930 | |
| Demografia | ||
| Biztanleria | 215.452 (2016) | |
| Dentsitatea | 2.907,51 bizt/km² | |
| Informazio gehigarria | ||
| Hiri senidetuak | Saint-Pierre-des-Corps eta Rio de Janeiro | |
| http://www.hebron-city.ps/ www.hebron-city.ps | ||
Patriarken hilerria duenez, judaismoaren bigarren hiririk santuena da eta haren erdigunean 500 kolono judu inguru bizi dira 150.000 palestinarren inguruan. Hebron hiri santua da musulmanentzat, juduentzat eta kristatuentzat. Haien arabera, hirian, Makpelako haitzuloan daude lurperatuta Abraham, haren emazte Sara, Isaak eta Jakob semeak, Isaaken emazte Rebeka, eta Jakoben emazte Lea. Haitzuloaren gainean, Ibrahimi meskita dago egun. Hebrongo hiria ezaguna da kale mehar bihurgunetsuengatik, harrizko etxeengatik, eta merkatuengatik. Egun Israelgo eta Palestinako gudarosteen kontrolpean dago. Juduak bizi diren alderdia Israelgo gudarosteak zainduta dago.
Historia
Eskualdeko eta munduko hiririk zaharrenetarikoa da: K.a. IV. milurtekoan kanaandarrak bizi ziren, eta hiria haien erresumako hiriburua izan zen. Biblian Hebrongo erresuma aipatzen da K.a. XVIII. mendean.
Dabid erregea Hebronen izendatu zuten Israelgo erregea, eta Jerusalem eskuratu arte, Israelgo erresumako hiriburua izan zen.
Greziak menderatu zuen, eta Erromak gero. Bizantziar Inperioaren mende gelditu zen gero, eta Justiniano enperadoreak eliza kristau bat eraikiarazi zuen Abraham hilobiratuta dagoen haitzuloan, baina persiarrek suntsitu zuten. 638an musulmanek okupatu zuten, eta lehengo eliza kristaua meskita bilakarazi zuten.
1967. urtean, Sei Eguneko Gerraren ondoren, Hebron Israelen mendean geratu zen, eta 1971n judu-herri bat, Qiryat Arba, sortu zuten Hebronen ekialdean. 1994ko otsailaren 25ean, Baruch Goldstein kolono juduak 29 palestinar tirokatu zituen Ibrahimi meskitan otoitzean ari ziren bitartean. 1997. urtean oso istilu larriak izan ziren, harik eta Israelgo gudarosteak Hebron hartu zuen arte, iskanbilak kontrolatzeko asmoz.
Klima
 Datu klimatikoak (Hebron)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 11.4 | 13.2 | 16.5 | 20.7 | 25 | 27.5 | 29.2 | 29.4 | 27.8 | 24.4 | 20 | 14.9 | 21.7 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 5.4 | 6.6 | 8.6 | 11.4 | 15.3 | 17.5 | 19.2 | 19.6 | 17.8 | 15.9 | 11.3 | 7 | 13 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 10 | 9 | 5.2 | 3.5 | 1.3 | 0 | 0 | 0 | 0.7 | 2.6 | 5.4 | 7.7 | 45.4 |
| Eguzki orduak | 164.3 | 156.7 | 214.5 | 261.3 | 313.1 | 337.9 | 363.8 | 346.9 | 279.3 | 243.2 | 186.5 | 165.7 | 3033.2 |
| Hezetasuna (%) | 73 | 69.5 | 63.9 | 56.3 | 52.4 | 55 | 56.5 | 60.6 | 68 | 66.6 | 67.8 | 71.2 | 63.4 |
| Iturria: Palestinian Meteorological Department | |||||||||||||
Demografia
| Urtea | Musulmanak | Kristauak | Juduak | Guztira | Iturria |
|---|---|---|---|---|---|
| 1538 | 749 etxegune | 7 etxegune | 20 etxegune | 776 etxegune | |
| 1774 | 300 | ||||
| 1817 | 500 | ||||
| 1820 | 1000 | ||||
| 1824 | 60 etxegune | ||||
| 1832 | 400 etxegune | 100 etxegune | 500 etxegune | ||
| 1837 | 423 | Montefioreren zentsua | |||
| 1838 | 6000-7000 inguru | «gutxi» | 700 | 7000-8000 | |
| 1839 | 1295 familia | familia bat | 241 | ||
| 1840 | 700-800 | ||||
| 1851 | 11.000 | 450 | |||
| 1851 | 400 | ||||
| 1866 | 497 | Montefioreren zentsua | |||
| 1871/2 | 2800 etxegune | 200 etxegune | 3000 etxegune | ||
| 1875 | 8000-10.000 | 500 | |||
| 1875 | 17.000 | 600 | |||
| 1881 | 1000-1200 | ||||
| 1881 | 800 | 5000 | |||
| 1890 | 1490 | ||||
| 1895 | 1400 | ||||
| 1906 | 1100 | 14.000 | |||
| 1922 | 16.074 | 73 | 430 | 16.577 | |
| 1929 | 700 | ||||
| 1930 | 0 | ||||
| 1931 | 17.277 | 109 | 134 | 17.532 | |
| 1945 | 24.400 | 150 | 0 | 24.560 | |
| 1961 | 37.868 | ||||
| 1967 | 38.073 | 136 | 38.348 | ||
| 1997 | 530 | 119.093 | |||
| 2007 | 500 | 163.146 |
Alkateak
- Abdullah Yusuf Mohtasib (1880-1890)
- Ahmed Zablah (1890-1895)
- Abdul Rahman Al-Sharif (1895-1900)
- Sheikh Arif Sharif (1900-1912)
- Sheikh Hussein Al-Sharif (1912-1920)
- Sheikh Mokhlis Hammouri (1920-1935)
- Nasiruddin Nasir al-Din (1935-1936)
- Abdullah Kardous (1936-1938)
- Nassif Khairi (1938-1940)
- Mohammad Ali Al-Jabari (1940-1958)
- Rashid Arafa (1958-1962)
- Abdul Khaliq Yagmore (1962-1964)
- Sheikh Mohammad Ali Jabari (1964-1972)
- Sheikh Mohammad Ali Jabari (1972-1976)
- Fahd Qawasmi (1976-1980)
- Mustafa Natsheh (1980-1983)
- Zamir Shemesh (1983-1986)
- Abdul Majeed Al-Zeer (1986-1994)
- Mustafa Natsheh (1994-2007)
- Khaled Osaily (2007-2012)
- Daoud Zatari (2012- 2017)
- Tayseer Abu Sneineh (2017 - gaur egun)
Herri eta hiri senidetuak
Amman (Jordania)
Arcueil (Frantzia)
Bağcılar (Turkia)- Belford (Frantzia)
- Beyoğlu (Turkia)
Buenos Aires (Argentina)- Bursa (Turkia)
Casablanca (Maroko)
Derby (Ingalaterra)
Donostia (Euskal Herria)- Fez (Maroko)
Genova (Italia)- Keçiören (Turkia)
Kordoba (Espainia)
Makassar (Indonesia)
Medina (Saudi Arabia)- Newcastle (Ingalaterra)
- Pisa (Italia)
- Saint-Pierre-des-Corps (Frantzia)
- Şanlıurfa (Turkia)
Thies (Senegal)- Turin (Italia)
Vacaria (Brasil)
Yiwu (Txina)
Hiritar ezagunak
- Yitzhaq Shami (1888-1949), idazlea
- Sulaiman Ja'abari (1912-1994), muftia
- Anwar Khatib (1917-1993), politikaria
- Abdul Qadeem Zallum (1924-2003), politikaria
- Aziz Dweik (j. 1947), politikaria
- Khaled Al Osaili (j. 1947), enpresaburu eta politikaria
- Sufian Sultan (j. 1948), nekazaritza ingeniari, irakasle eta politikaria
- Azzam Tamimi (j. 1955), ekintzailea
- Mazen Dana (1962-2003), kazetaria
- Hasan Hourani (1974-2003), artista
- Dima Tahboub (j. 1976), idazlea
- Laith Al-Juneidi (j. 1978), film-zuzendari eta zinema ekoizlea
- Issa Amro (j. 1980), ekintzailea
- Fadi Elsalameen (j. 1983), enpresaburua
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Hebron, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.