Supernovao: Eksplodanta stelo ĉe la fino de sia stela vivo
Supernovao estas giganta steleksplodo, per kiu la tuta materialo de pezega stelo (10-oble aŭ pli ol la suna maso), escepte de ĝia centra kerno, diŝjetiĝas tra la interstelan spacon.
La heleco de tia eksplodo estas tiel, ke foje eblas vidi ĝin per nuda okulo en la ĉielo.
-
Restaĵo de la Keplera supernovao, kiu eksplodis la 9-an de oktobro 1604. -
Restaĵoj de supernovao 1987A en Granda Magelana Nubo (en centro). Helaj blankaj objektoj maldekstre supre kaj dekstre malsupre estas la aliaj steloj. -
Dependo de heleco de supernovao de tempo por specoj de supernovaoj II-P kaj II-L. -
Bildo de SN 1006 en rentgenaj radioj
La unua fazo de la supernovao estas rapida kolapso de la kerno. Ĉitiu implicas fortan emision de fotonoj kaj neŭtronoj, kiuj estas sorbitaj de la interna tavoloj tiel malrapidiĝante la kolapson. Samtempe fronto de ŝoko de neŭtrinoj generatas dum la neutronizado de la kompakta kerno. Fine, la neutrinosfero trafas la kovraĵon kaj forpelas la mantelojn, produktante la supernovaeksplodon.
Referencoj
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
- Supernovaoj: gastosteloj; la plej grandaj eksplodoj en la universo[rompita ligilo], fare de Amri Wandel.
This article uses material from the Wikipedia Esperanto article Supernovao, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). La enhavo estas disponebla laŭ CC BY-SA 4.0, se ne estas alia indiko. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Esperanto (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.