Плутон

Маларах планета шутне кĕртнĕ, халь Койпер таврашĕнчи карликла планета шутланать.. 1930-мĕш çулхи нарăсăн 18-мĕшĕнче Флагстафф, США Клайд Томбо уçнă. Курăнакан çăлтăр виçи - 13,65 таран.

Плутон

Орбита пахалăхĕсем
категори	карлик планета
Уçни
уçакан	Клайд Томбо
уçнă вырăн	Флагстафф, АПШ
уçнă вăхăт	1930 нарăс, 18
Орбита пахалăхĕсем
Афели	49,31 а. в.
Перигели	29,667 а. в.
Мăн çуртĕнĕл	39,482117 а. в.
Орбитăри эксцентриситет	0,2488273
Орбитăри тапхăрĕ
Сидери тапхăрĕ	90 553,02 çĕр кунĕ (247,92065 çĕр çулĕ)
Орбитăллă хăвăртлăхĕ	4,6691 км/ç
Вăтам аномали
Тайăмĕ	17°,14
Хăпаракан çыххин долготти	110°,30347
Перицентр аргуменчĕ	113°,76329
Спутниксем	5
Физика пахалăхĕсем
Пысăкăш	2374 ± 8 км
Экваторти радиусĕ	1187 ± 4 км
Поляр радиусĕ	1187 ± 4 км
Планета пичĕн лаптăкĕ	16 647 940 км²
Хĕсĕнни
Калăпăшĕ	7,15·109 км³
Йывăрăшĕ	(1,305 ± 0,007)·1022 кг
Вăтам тачăлăхĕ	2
Экваторти йывăрăш вăйĕ	0,62 м/ç² (0,062 g)
Космосри иккĕмĕш хăвăртлăхĕ	1,2 км/c
Сидерлĕ çаврăнăвăн тапхăрĕ	−6,387 çĕр кунĕ
Экваторти çаврăнун йĕрлĕ хăвăртлăхĕ	47,6 км/çMichael E. Bakich The Cambridge Planetary Handbook. — Cambridge University Press, 2000.
Çаврăну тĕнĕлĕ эклиптика тайăмĕ	119,591 ± 0,014°.
çурçĕр полюсĕнче Тӳррĕн хăпарни	132°,993B.A. Archinal, M.F. A'Hearn, E. Bowell et al. Report of the IAU Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements: 2009 // Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. — 2011. — В. Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. — Т. 109.
Тайăнни	−6°,163
Альбедо	0,4—0,6
Планета питĕңчи температура
Чи сивĕ	40 К
Вăтам	45 К:
Чи вĕри	50 К
атмосфера йышĕ
Планета питĕнчи пусăм	1,5 Па|-

Плутона тата 1978-мĕш çулта уçнă ун чи пысăк спутникне Харона, час-часах йĕкĕр планета тесе калаççĕ, мĕншен тесен их системин барицентрĕ икĕ объектан та тулашĕнче выртать.

 

• Харон .
• 2005-мĕш çулта уçнă Никта тата Гидра;
• 2011-мĕш çулта уçнă Кербер;
• 2012-мĕш çулта уçнă Стикс.

Плутона асăнса плутони хими элементне ят панă.

• Плутони
• Плутон (халаплăх)

• Антони Уайт Планета Плутон / А. Уайт; Пер. с англ. Л. А. Исакович; Под ред. В. А. Брумберга. — М. каçă = http://12apr.su/books/item/f00/s00/z0000027/index.shtml: Мир, 1983. — 30000 экз.
• Гребенников Е. А., Рябов Ю. А. Открытие Плутона // Поиски и открытия планет. — 2-е изд., перераб. и доп. — М.: Наука, 1984. — (Главная редакция физико-математической литературы). — 100000 экз.
• K. Croswell. Planet Quest: The Epic Discovery of Alien Solar Systems. — The Free Press, 1997. — ISBN 978-0684832524
• Георгий Бурба Предводитель холодных миров // «Вокруг света». — 2006. — № 1 (2784).
• Георгий Бурба. Ледяные сателлиты Солнца // «Вокруг света». — 2006. — № 2 (2785).

• Текущие данные о положении Плутона2021 ҫулхи Ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ. The sky live.
• Статьи о Плутоне на сайте Astronet
• Обзор Плутона2008 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ. на сайте Astrolab
• Pluto: Overview (акăлч.). NASA Official. çăлкуçран архивланă 8 Ҫурла уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 7 Ҫу уйӑхӗн 2015.
• (134340) Pluto, Charon, Nix, Hydra, Kerberos, and Styx (акăлч.). Johnstonsarchive.net.
• Southwest Research Institute (акăлч.). — сообщение о теории происхождения Харона в результате столкновения. çăлкуçран архивланă 11 Чӳк уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 11 Чӳк уйӑхӗн 2012.
• За гранью карты космоса: что ожидает зонд New Horizons после Плутона2017 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ. // РИА Новости, 21.01.2017