Суб’екты Расійскай Федэрацыі

Палітыка

Расія

Артыкул — частка серыі: Палітычная сістэма Расіі

Палітычная сістэма Канстытуцыя Расіі Папраўкі Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін Адміністрацыя прэзідэнта Урад Старшыня Урада Міхаіл Мішусцін Міністр замежных спраў Сяргей Лаўроў Міністр абароны Сяргей Шайгу Савет бяспекі Федэральны сход Савет Федэрацыі Члены СФ Старшыня СФ Валянціна Матвіенка Дзяржаўная дума Дэпутаты Дзярждумы Старшыня Дзярждумы Вячаслаў Валодзін Судовая сістэма Канстытуцыйны суд Вярхоўны суд Вышэйшы арбітражны суд Пракуратура Федэратыўны лад Рэспублікі Краі Вобласці Гарады федэральнага значэння Аўтаномная вобласць Аўтаномныя акругі Выбары Палітычныя партыі Рэферэндумы: 17 сакавіка 1991 25 красавіка 1993 12 снежня 1993 Парламенцкія выбары: 1990 • 1993 • 1995 • 1999 • 2003 • 2007 • 2011 • 2016 • 2021 Прэзідэнцкія выбары: 1991 • 1996 • 2000 • 2004 • 2008 • 2012 • 2018 • 2024 Унутраная палітыка Знешняя палітыка Знешнеэканамічная палітыка Ваеннае становішча Міжнародныя арганізацыі

Паводле Канстытуцыі Расійскай Федэрацыі, Расія з’яўляецца федэратыўнай дзяржавай і складаецца з раўнапраўных суб’ектаў Расійскай Федэрацыі, на цяперашні час з 89 суб’ектаў — рэспублік, краёў, абласцей, гарадоў федэральнага значэння, аўтаномных абласцей, аўтаномных акруг. Кожны суб’ект федэрацыі, акрамя федэральных органаў, мае сваю выканаўчую (звычайна, губернатара або кіраўніка), заканадаўчую (рэгіянальныя парламенты) і судовую (канстытуцыйны (статутны) суд суб’екта) галіны ўлады. Суб’екты маюць сваю ўласную канстытуцыю або статут, а таксама ўласнае заканадаўства, якое прымаецца рэгіянальнымі парламентамі. Суб’екты федэрацыі маюць па два прадстаўніка ў верхняй палаце расійскага парламента — Савеце Федэрацыі. Ва ўзаемаадносінах з федэральнымі органамі дзяржаўнай улады ўсе суб’екты федэрацыі паміж сабой раўнапраўныя. Суб’екты маюць паўнамоцтвы вырашаць пытанні, аднесеныя Канстытуцыяй да ведання суб’ектаў. Суб’екты Расійскай Федэрацыі не маюць права выхаду з яе складу.

Асаблівасці статусу суб’ектаў федэрацыі

Расійскую Федэрацыю складаюць рэспублікі, краі, вобласці, горада федэральнага значэння, аўтаномная вобласць і аўтаномныя акругі, якія з'яўляюцца суб’ектамі федэрацыі. У табліцы прыводзяцца асаблівасці канстытуцыйна-прававога статусу кожнага з тыпаў суб’ектаў Расійскай Федэрацыі. У дужках пазначаны артыкулы Канстытуцыі Расіі, якія змяшчаюць адпаведныя палажэнні.

Анексія Крыма Расійскай Федэрацыі, у выніку якой былі ўтвораны 2 новыя суб’екты Расійскай Федэрацыі (Рэспубліка Крым і горад федэральнага значэння Севастопаль), не мае міжнароднага прызнання.

Размеркаванне суб’ектаў федэрацыі па тыпах

Ніжэй даюцца звесткі пра колькасць суб’ектаў Расійскай Федэрацыі кожнага тыпу і іх тэрытарыяльнае размяшчэнне.

	24 рэспублікі.			9 краёў			48 абласцей
	3 горада федэральнага значэння			1 аўтаномная вобласть			4 аўтаномных акругі

Коды суб’ектаў федэрацыі

Ёсць шэраг кадыровак суб’ектаў Расійскай Федэрацыі, паводле якіх ім прысвойваюць лічбавыя або літарныя абазначэнні для розных мэт.

Пералік суб’ектаў

№	Суб’ект федэрацыі	Сцяг	Герб	Тэры- торыя (км²)	Насельніцтва 01.01.2018	Сталіца (Адмініст- ратыўны цэнтр)	Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае дзяленне (паводле АКАТП)	Код АКАТП	муніцыпальныя ўтварэння
	Рэспублікі
1	Адыгея			7 792	▼453 052	Майкоп	7 раёнаў і 2 гарады	79	7 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
2	Алтай			92 903	▲218 039	Горна-Алтайск	10 раёнаў і 1 горад	84	10 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
3	Башкартастан			142 947	▼4 063 676	Уфа	54 раёны і 21 горад	80	54 муніцыпальныя раёны, 9 гарадскіх акруг
4	Бурація			351 334	▲984 870	Улан-Удэ	21 раён і 2 гарады	81	21 муніцыпальны раён, 2 гарадскія акругі
5	Дагестан			50 270	▲3 064 394	Махачкала	41 раён і 10 гарадоў	82	42 муніцыпальныя раёны, 10 гарадскіх акруг
6	Інгушэція			3 628	▲487 836	Магас	4 раёны і 4 гарады	26	4 муніцыпальныя раёны, 4 гарадскія акругі
7	Кабардзіна-Балкарыя			12 470	▲865 916	Нальчык	10 раёнаў і 3 гарады	83	10 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
8	Калмыкія			74 731	▼275 390	Эліста	13 раёнаў і 1 горад	85	13 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
9	Карачаева-Чаркесія			14 277	▼466 056	Чаркеск	10 раёнаў і 2 гарады	91	10 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
10	Карэлія			180 520	▼622 433	Петразаводск	16 раёнаў і 13 гарадоў	86	16 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
11	Комі			416 774	▼840 788	Сыктыўкар	12 раёнаў і 8 гарадоў	87	15 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
12	Крым			26 081	▲1 913 989	Сімферопаль	18 раёнаў і 16 гарадоў	35	14 муніцыпальных раёнаў, 11 гарадскіх акруг
13	Мардовія			26 128	▼803 726	Саранск	22 раёны і 7 гарадоў	89	22 муніцыпальныя раёны, 1 гарадская акруга
14	Марый Эл			23 375	▼682 202	Іашкар-Ала	14 раёнаў і 4 гарады	88	14 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
15	Паўночная Асеція — Аланія			7 987	▼701 940	Уладзікаўказ	8 раёнаў і 1 горад	90	8 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
16	Татарстан			67 847	▲3 893 756	Казань	43 раёна і 14 гарадоў	92	43 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
17	Тува			168 604	▲321 597	Кызыл	17 раёнаў і 2 гарады	93	17 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
18	Удмурція			42 061	▼1 513 288	Іжэўск	25 раёнаў і 5 гарадоў	94	25 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
19	Хакасія			61 569	▼537 404	Абакан	8 раёнаў і 5 гарадоў	95	8 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
20	Чачня			15 647	▲1 435 733	Грозны	17 раёнаў і 5 гарадоў	96	17 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
21	Чувашыя			18343	▼1 230 479	Чэбаксары	21 раён і 9 гарадоў	97	21 муніцыпальны раён, 5 гарадскіх акруг
22	Якуція			3 083 523	▲964 252	Якуцк	33 раёны і 5 гарадоў	98	34 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
	Краі
23	Алтайскі край			167 996	▼2 350 361	Барнаул	60 раёнаў і 11 гарадоў	1	60 муніцыпальных раёнаў, 11 гарадскіх акруг
24	Забайкальскі край			431 892	▼1 072 579	Чыта	31 раён і 5 гарадоў	76	31 муніцыпальны раён, 4 гарадскія акругі
25	Камчацкі край			464 275	▼314 420	Петрапаўлаўск-Камчацкі	11 раёнаў і 2 гарады	30	11 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
26	Краснадарскі край			75 485	▲5 600 893	Краснадар	37 раёнаў і 15 гарадоў	3	37 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг
27	Краснаярскі край			2 366 797	▲2 876 360	Краснаярск	54 раёны і 19 гарадоў	4	44 муніцыпальныя раёны, 17 гарадскіх акруг
28	Пермскі край			160 236	▼2 623 155	Перм	33 раёны і 14 гарадоў	57	42 муніцыпальныя раёны, 6 гарадскіх акруг
29	Прыморскі край			164 673	▼1 912 118	Уладзівасток	22 раёны і 12 гарадоў	5	22 муніцыпальныя раёны, 12 гарадскіх акруг
30	Стаўрапольскі край			66 160	▼2 799 951	Стаўрапаль	26 раёнаў і 10 гарадоў	7	26 муніцыпальных раёнаў, 9 гарадскіх акруг
31	Хабараўскі край			66 160	▼1 327 670	Хабараўск	17 раёнаў і 6 гарадоў	8	17 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
	Вобласці
32	Амурская вобласць			361 908	▼798 003	Благавешчанск	20 раёнаў і 7 гарадоў	10	20 муніцыпальных раёнаў, 8 гарадскіх акруг
33	Арлоўская вобласць			24 652	▼747 034	Арол	24 раёны і 3 гарады	54	24 муніцыпальныя раёны, 3 гарадскія акругі
34	Архангельская вобласць			589 913	▼1 154 856	Архангельск	20 раёнаў і 8 гарадоў (з НАА)	11	19 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг (без НАА)
35	Арэнбургская вобласць			123 702	▼1 977 445	Арэнбург	35 раёнаў і 12 гарадоў	53	35 муніцыпальных раёнаў, 9 гарадскіх акруг
36	Астраханская вобласць			49 024	▼1 017 052	Астрахань	11 раёнаў і 3 гарады	12	11 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
37	Белгародская вобласць			27 134	▼1 550 026	Белгарад	21 раён і 6 гарадоў	14	19 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
38	Бранская вобласць			34 857	▼1 210 912	Бранск	27 раёнаў і 5 гарадоў	15	27 муніцыпальных раёнаў, 6 гарадскіх акруг
39	Валагодская вобласць			144 527	▼1 176 678	Волагда	26 раёнаў і 4 гарады	19	26 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
40	Валгаградская вобласць			112 877	▼2 520 516	Валгаград	32 раёны і 6 гарадоў	18	32 муніцыпальныя раёны, 6 гарадскіх акруг
41	Варонежская вобласць			52216	▲2 345 520	Варонеж	32 раёны і 15 гарадоў	20	31 муніцыпальны раён, 3 гарадскія акругі
42	Іванаўская вобласць			21 437	▼1 014 620	Іванава	21 раён і 6 гарадоў	24	21 муніцыпальны раён, 6 гарадскіх акруг
43	Іркуцкая вобласць			774 846	▼2 403 643	Іркуцк	33 раёны і 14 гарадоў	25	27 муніцыпальных раёнаў, 9 гарадскіх акруг
44	Калінінградская вобласць			15 125	▲994 708	Калінінград	13 раёнаў і 6 гарадоў	27	15 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг
45	Калужская вобласць			29 777	▼1 011 069	Калуга	24 раёны і 4 гарады	29	24 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
46	Кастрамская вобласць			60 211	▼643 330	Кастрама	24 раёны і 8 гарадоў	34	24 муніцыпальныя раёны, 6 гарадскіх акруг
47	Кемераўская вобласць			95 725	▼2 695 028	Кемерава	19 раёнаў і 18 гарадоў	32	18 муніцыпальных раёнаў, 16 гарадскіх акруг
48	Кіраўская вобласць			120374	▼1 283 400	Кіраў	39 раёнаў і 5 гарадоў	33	39 муніцыпальных раёнаў, 6 гарадскіх акруг
48	Курганская вобласць			71 488	▼845 597	Курган	24 раёны і 9 гарадоў	37	24 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
49	Курская вобласць			29 997	▼1 116 021	Курск	28 раёнаў і 5 гарадоў	38	28 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
50	Ленінградская вобласць			83 908	▲1 813 677	Санкт-Пецярбург	17 раёнаў і 20 гарадоў	41	17 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
51	Ліпецкая вобласць			24 047	▼1 150 630	Ліпецк	18 раёнаў і 2 гарады	42	18 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
52	Магаданская вобласць			462 464	▼144 375	Магадан	8 раёнаў і 2 гарады	44	8 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
53	Маскоўская вобласць			44 329	▲7 504 339	лічыцца Масква, урад у Краснагорску	38 раёнаў і 56 гарадоў	46	16 муніцыпальных раёнаў, 51 гарадская акруга (46 гарадоў і 5 ЗАТА), з 2018 года 56 гарадскіх акруг і 11 муніцыпальных раёнаў
54	Мурманская вобласць			144 902	▼753 226	Мурманск	5 раёнаў і 13 гарадоў	47	5 муніцыпальных раёнаў, 14 гарадскіх акруг
55	Наўгародская вобласць			54 501	▼606 305	Вялікі Ноўгарад	21 раён і 3 гарады	49	21 муніцыпальны раён, 1 гарадская акруга
56	Ніжагародская вобласць			76 624	▼3 234 676	Ніжні Ноўгарад	48 раёнаў і 12 гарадоў	22	48 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
57	Новасібірская вобласць			177 756	▲2 789 095	Новасібірск	30 раёнаў і 7 гарадоў	50	30 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
58	Омская вобласць			24 652	▼747 034	Омск	32 раёны і 6 гарадоў	52	32 муніцыпальныя раёны, 1 гарадская акруга
59	Пензенская вобласць			43 352	▼1 331 621	Пенза	28 раёнаў і 5 гарадоў	56	27 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
60	Пскоўская вобласць			55 399	▼636 240	Пскоў	24 раёны і 2 гарады	58	24 муніцыпальныя раёны, 2 гарадскія акругі
61	Разанская вобласць			39 605	▼1 121 316	Разань	25 раёнаў і 4 гарады	61	25 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
62	Растоўская вобласць			100 967	▼4 219 732	Растоў-на-Доне	43 раёны і 16 гарадоў	60	43 муніцыпальныя раёны, 12 гарадскіх акруг
63	Самарская вобласць			53 565	▼3 193 189	Самара	27 раёнаў і 10 гарадоў	36	27 муніцыпальных раёнаў, 10 гарадскіх акруг
64	Саратаўская вобласць			101 240	▼2 463 223	Саратаў	38 раёнаў і 13 гарадоў	63	38 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
65	Сахалінская вобласць			87 101	▲490 595	Южна-Сахалінск	17 раёнаў і 9 гарадоў	64	1 муніцыпальны раён, 17 гарадскіх акруг
66	Смаленская вобласць			49 779	▼949 250	Смаленск	25 раёнаў і 2 гарады	66	25 муніцыпальных раёнаў, 2 гарадскія акругі
67	Свярдлоўская вобласць			194 307	▼4 325 318	Екацярынбург	30 раёнаў і 34 гарады	65	5 муніцыпальных раёнаў, 68 гарадскіх акруг
68	Тамбоўская вобласць			34 462	▼1 034 269	Тамбоў	23 раёны і 7 гарадоў	68	23 муніцыпальныя раёны, 7 гарадскіх акруг
69	Томская вобласць			314 391	▼1 077 896	Томск	16 раёнаў і 6 гарадоў	69	16 муніцыпальных раёнаў, 4 гарадскія акругі
70	Тульская вобласць			25 679	▼1 492 018	Тула	23 раёны і 9 гарадоў	70	23 муніцыпальныя раёны, 3 гарадскія акругі
71	Уладзімірская вобласць			29 084	▼1 378 528	Уладзімір	16 раёнаў і 10 гарадоў	17	16 муніцыпальных раёнаў, 5 гарадскіх акруг
72	Ульянаўская вобласць			37 181	▼1 246 289	Ульянаўск	21 раён і 6 гарадоў	73	21 муніцыпальны раён, 3 гарадскія акругі
73	Цвярская вобласць			84 201	▼1 283 754	Цвер	36 раёнаў і 12 гарадоў	28	36 муніцыпальных раёнаў, 7 гарадскіх акруг
74	Цюменская вобласць			1 464 173	▲3 691 802	Цюмень	38 раёнаў і 26 гарадоў (с ХМАА і ЯНАА)	71	21 муніцыпальны раён, 5 гарадскіх акруг (без ХМАА і ЯНАА)
75	Чалябінская вобласць			88 529	▼3 492 740	Чалябінск	24 раёны і 23 гарады	74	27 муніцыпальных раёнаў, 16 гарадскіх акруг
76	Яраслаўская вобласць			36 177	▼1 265 247	Яраслаўль	17 раёнаў і 11 гарадоў	78	17 муніцыпальных раёнаў, 3 гарадскія акругі
	Гарады федэральнага значэння
77	Масква			2 561	▲12 500 123	Масква	12 адміністрацыйных акруг	45	146 унутрыгарадскіх муніцыпальных утварэнняў (125 раёнаў, 2 гарадскія акругі, 19 паселішчаў)
78	Санкт-Пецярбург			1 403	▲5 356 755	Санкт-Пецярбург	18 раёнаў	40	111 унутрыгарадскіх муніцыпальных утварэнняў (81 муніцыпальная акруга, 9 гарадоў і 21 пасёлак)
79	Севастопаль			864	▲436 463	Севастопаль	4 раёны	67	10 унутрыгарадскіх муніцыпальных утварэнняў (9 муніцыпальных акруг, 1 горад)
	Аўтаномная вобласць
80	Яўрэйская АВ			36 271	▼162 099	Бірабіджан	5 раёнаў і 1 горад	99	5 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
	Аўтаномныя акругі
81	Ненецкая АА			176 810	▲44 058	Нар’ян-Мар	1 раён і 1 горад	11	1 муніцыпальны раён, 1 гарадская акруга
82	Ханты-Мансійская АА — Югра			534 801	▲1 654 942	Ханты-Мансійск	9 раёнаў і 14 гарадоў	71	9 муніцыпальных раёнаў, 13 гарадскіх акруг
83	Чукоцкая АА			721 481	▼48 895	Анадыр	8 раёнаў і 1 горад	77	6 муніцыпальных раёнаў, 1 гарадская акруга
84	Ямала-Ненецкая АА			769 250	▲538 026	Салехард	7 раёнаў і 8 гарадоў	71	7 муніцыпальных раёнаў, 6 гарадскіх акруг
	Расійская Федэрацыя			17 125 191	▲146 877 088	Масква

Групіроўкі рэгіёнаў Расіі

Суб’екты Расійскай Федэрацыі групуюць у:

• 8 федэральных акруг (да 2010 года — 7, у 2014—2016 гадах — 9);
• 12 эканамічных раёнаў;
• 10 геаграфічных раёнаў;
• 8 прыродных раёнаў;
• 4 ваенныя акругі (да 2010 года — 6);
• 11 гадзінных паясоў (у 2010—2014 гадах — 9).
• 10 арбітражных судовых акруг