Спіс Беларускіх Імён: старонка-сьпіс у праекце Вікімэдыя
Беларускай мове ўласцівы народны іменнік, які характарызуецца адсутнасцю строга замацаванай (кананічнай) формы, як у рускай праваслаўнай традыцыі (напр., Юрась, Юрок, Юрка, Юры, а не толькі Юрый).
Таксама ёсць думка, што беларускаму іменніку характэрна адсутнасць паралельнага ўжывання імён па бацьку разам з імёнамі (казалі, напр., Юрчыха, калі яе мужам быў Юрка)[удакладніць: камент.]. Аднак, праз русіфікацыю імперскага і савецкага часу, беларускія народныя імёны выціснуты з афіцыйнага ўжытку праваслаўнымі кананічнымі формамі. Нельга было зарэгістраваць дзіця Юркам або Юрком, аднак у савецкія часы, асабліва ў часы калектывізацыі і індустрыялізацыі, лёгка можна было зарэгістраваць дзіцё Трактарам (Трактар Іванавіч), Акцябрынай, Бісектрысай і Канстытуцыяй.
А
Мужчынскія
- Адам (размоўнае: Адась; стар.-яўр.: אָדָם) — чалавек;
- Акім (размоўнае: Якім, Юктук, Юхім, Юхша; стар.-яўр.: יְהוֹיָקִים) — узведзены Богам;
- Алег (размоўнае: Алік, Лёка, Лёша, Алежка; старажытнаскандынаўскае) — святы. Спачатку было княжацкім імем;
- Аляксандр (размоўнае: Алесь, Ольцік, Вольцік, Вольша, Алех, Алехна; старажытнагрэчаскае, стар.-грэч.: Αλέξανδρος) — мужны, абаронца;
- Аляксей (размоўнае: Алёкса, Лёкса і інш.; стар.-грэч.: Ἀλέξιος) — абаронца, абараняючы;
- Анатоль (размоўнае: Толя, Толік; старажытнагрэчаскае) — з вобласці Старажытнай Грэцыі — з Анатоліі;
- Андрэй (размоўнае: Яндрэй, Андруш, Андрук, Андрусь; стар.-грэч.: Ἀνδρέας) — мужны, адважны;
- Анісім (размоўнае: Анісік, Аніська, Аніс; стар.-грэч.: Ὀνήσιμος) — карысны, дабрадзейны;
- Антон (размоўнае: Антоні, Антось, Антук; лацінскае або старажытнагрэчаскае) — «той, хто ўступае ў бой» або «хто набывае ўзамен»;
- Аркадзь (размоўнае: Аркадзя, Аркал; старажытнагрэчаскае) — з вобласці Грэцыі — з Аркадзіі, з краіны пастухоў;
- Арнольд (нямецкае) — «магутны арол». Не частае. У сялян амаль не выкарыстоўвалася;
- Арсеній (размоўнае: Арсень, Арсен, Сеня, Арсік, Арсук, Арсім, Арсайла, Арцісь, Арцім, Арціш; старажытнагрэчаскае) — мужны, адважны;
- Артур (размоўнае: Артусь, Артук; кельтскае) — мужны, адважны;
- Арцём (размоўнае: Арцюх; стар.-грэч.: ἀρτεμής) — здаровы, цэлы;
- Астап (размоўнае: Астапук, Астапка, Астах, Асташ; старажытнагрэчаскае) — «які цвёрда стаіць», «цвёрды, нязменны, устойлівы»;
- Афанасій — (размоўнае: Апанас, Панас, Апанась, Панась; старажытнагрэчаскае) — бессмяротны;
Жаночыя
- Агапія (размоўнае: Агата, Гана; старажытнагрэчаскае) — харошая, добрая;
- Агрыпіна (размоўнае: Грыпіна, Агруся, Груня, Рыпіна; лацінскае) — этымалогія невядомая;
- Адэлаіда (размоўнае: Адэля, Адзька, Адэлька, Адэльця; нямецкае) — годная выглядам, шляхецкая, з шляхецкага роду;
- Акуліна (размоўнае: Куліна, Акуліта; лацінскае) — арліная;
- Ала (старажытнагрэчаскае) — другая, наступная; па другой версіі імя лацінскага паходжання;
- Алена (размоўнае: Лена, Алёна, Ялена, Гэля, Аліся; старажытнагрэчаскае) — святло, зіхаценне, бляск;
- Алеся (утворанае ад Аляксандры);
- Аліна (лацінскае) — іншая, чужая;
- Аліса (старажытнагрэчаскае) — праўда;
- Аляксандра (размоўнае: Александрына, Алеся; старажытнагрэчаскае; стар.-грэч.: Ἀλεξάνδρα) — мужная, абаронца людзей;
- Анастасія (размоўнае: Наста, Наська, Настка, Настуся, Настасся, Настачка; старажытнагрэчаскае; стар.-грэч.: Ἀναστασία) — «уваскрашэнне» («вернутая да жыцця»);
- Ангеліна (размоўнае: Ангеля, Гэля; старажытнагрэчаскае) — анёльская;
- Анжаліка (размоўнае: Ліка; лацінскае, лац.: angelicus) — анёльская;
- Анжэла (размоўнае: Эла; старажытнагрэчаскае, стар.-грэч.: άγγελο) — «веснік», «пасланец»;
- Антаніна (размоўнае: Антоля; лацінскае або старажытнагрэчаскае) — кветка; тая, хто ўступае ў бой;
- Антонія (размоўнае: Антося; лацінскае або старажытнагрэчаскае) — тая, хто ўступае ў бой; хто набывае ўзамен;
- Анюта, Анна (размоўнае: Анка, Анця, Анюша, Анушка, Анюра, Нюра, Нюрка, Нюта, Нюша, Нюця; старажытнаяўрэйскае) — сімпатычная, мілавідная, раскоша, любата. Глядзіце таксама: Ганна;
- Аўдоцця (размоўнае: Аўдоля, Аўдзюха, Аўдзюня, Дзюня, Аўдзютка, Дзютка, Аўдося, Дося; старажытнагрэчаскае) — благадаць;
Б
Мужчынскія
- Багдан (размоўнае: Богдан, Данчык, Бонік, Боня, Богусь, Богуш; стараславянскае) — Богам дадзены;
- Багуслаў (размоўнае: Багусь, Богцік, Багук, Богуш, Богша; стараславянскае) — той, хто славіць Бога;
- Базыль (старажытнагрэчаскае) — царскі;
- Баляслаў (размоўнае: Болесь, Булесь; стараславянскае) — болей слаўны за іншых;
- Баніфацый (размоўнае: Баніфат, Баніхват, Баніфацыйка, Баня, Банюсь, Фаця, Ніхват, Баніфацы, Боніс; лацінскае) — тварэц дабра, дабрачынец;
- Барыс (размоўнае: Бора, Борусь; старажытнагрэчаскае) — барэц, змагар; магчыма, таксама ад стараславянскага;
- Барыслаў (стараславянскае) — той, хто змагаецца (борацца) за славу;
- Будзіслаў (размоўнае: Будзя, Слава; стараславянскае) — будзі/будзіць славу;
- Браніслаў (размоўнае: Бронісь, Бранюк, Броняк, Слава; стараславянскае) — аберагаючы славу;
- Брачыслаў (размоўнае: Брача, Слава; стараславянскае) — слаўвуты воін;
- Будзімір (размоўнае: Будзя, Дзіма, Мірык; стараславянскае) — будзі мір;
Жаночыя
- Барбара (лацінскае) — язычніца, чужаземка; пашыранае сярод беларусаў-католікаў. Глядзіце таксама: Варвара;
- Будзіслава (размоўнае: Будзя, Слава; стараславянскае) — будзі/будзіць славу;
- Браніслава (размоўнае: Броня, Бронька, Слава; стараславянскае) — ахоўваючая, аберагаючая славу;
- Бэла (размоўнае: Бэлка; лацінскае) — прыгожая;
В
Мужчынскія
- Вадзім (размоўнае: Вадзік, Валік; стараславянскае) — абвінавачваць, нагаворваць;
- Валерый (размоўнае: Валер, Валерка; лацінскае) — моцны, здаровы, бадзёры;
- Валянцін (размоўнае: Волесь, Валік; лацінскае) — здаровы, дужы;
- Варфаламей (размоўнае: Барталамей, Бахрамей, Бартош, Баўтрук, Будрыс; старажытнаяўрэйскае) — «сын Таламея»;
- Васіль (размоўнае: Васілька, Вася, Васька, Базыль, Базылька; старажытнагрэчаскае) — царскі;
- Венядзікт (размоўнае: Бенядзікт, Банадысь, Баніхват, Баніфацы; лацінскае) — бласлаўлёны;
- Вінцэнт (размоўнае: Вінцук, Вінцусь, Вінька; лац.: Vincentius; vincens) — той, хто перамагае;
- Віктар (размоўнае: Вікцік, Віктук, Віктусь; лацінскае) — перамога;
- Віталій (размоўнае: Віталь, Віталя; лацінскае) — «жыццёвы». У беларусаў пераважна ў сем’ях гарадской інтэлігенцыі;
- Вітаўт (размоўнае: Вітусь, Вітак);
- Вячаслаў (размоўнае: Вячка, Вячык, Слава, Слаўка; стараславянскае) — «славячы славу», «той, хто марыць праславіцца»;
Жаночыя
- Валерыя (размоўнае: Лера, Валерка, Валюся, Люся, Люська; лацінскае) — здаровая, дужая;
- Валянціна (размоўнае: Валя, Валена, Валюша, Валюня, Валюня, Ціна; лацінскае) — здаровая, дужая;
- Ванда — (размоўнае: Вана, Вандзя, Вандачка; польскае) — баламутка, спрачальніца
- Варвара (размоўнае: Вара, Варця, Варка, Варуся, Барбара, Барця, Барціся; лацінскае) — язычніца, чужаземка.
- Вера (размоўнае: Верця, Верка, Вяруня, Вяруся; стараславянскае) — спадзяванне, надзея;
- Вераніка (размоўнае: Вера, Ніка, Веранічка, Віка, Вічка; старажытнагрэчаскае) — тая, што нясе перамогу; па другой версіі — ураджэнка італ. горада Вероны;
- Вікторыя (размоўнае: разм. Віка, Вікуля, Вікта, Вікця, Віктуся, Вікта; лацінскае) — перамога;
- Віталіна (размоўнае: Віталінка, Таліна, Талінка, Віта, Ліна; лацінскае) — жыццёвая;
- Віялета (размоўнае: Віта, Вітуля, Вітуся, Лета, Вія, Тая; лацінскае) — фіялка;
- Вольга (размоўнае: Вольця, Волька, Вальжына; старажытнаскандынаўскае) — дакладнай этымалогіі няма, аднак некаторыя лічаць, што гэта жаночы варыянт ад імя Алег, што значыць святы;
- Вянера (размоўнае: Вянерка, Нера, Вера; лацінскае) — прыгожая, каханая. Параўнанне: [[Венера, багіня|Венера] — багіня кахання і прыгажосці ў старажытных грэкаў;
- Вячаслава (стараславянскае) — вялікая слава;
Г
Мужчынскія
- Гарыслаў (стараславянскае) — «той, хто „гарыць“ славаю»;
- Гаўрыла (размоўнае: Гаўрусь, Гаўрык, Гаўрук, Гаўра, Габрук, Габрысь; старажытнаяўрэйскае) — божы чалавек, божы муж;
- Георгій (размоўнае: Юрык, Ярык, Юрка, Юрась, Юры, Юрыла, Ярыла, Юрага, Алігор, Жора; старажытнагрэчаскае) — земляроб;
- Герасім — (размоўнае: Герась, Гарась, Гараська, Гараска, Гарасюк, Гарасім, Грасім, Гарасік; старажытнагрэчаскае) — паважаемы;
- Глеб (размоўнае: Глебка, Глебік; нямецкае) — нашчадак Бога;
Жаночыя
- Ганна (размоўнае: Ганка, Ганця, Гануся, Гануля, Ганнушка, Анэта; старажытнаяўрэйскае) — сімпатычная, мілавідная, раскоша, любата;
Д
Мужчынскія
- Давыд (размоўнае: Давід, Давідчык, Давідзюк, Давыдзік, Додзя, Додзік, Давыдзька; старажытнаяўрэйскае) — любімы;
- Дамінік (размоўнае: Домка, Дамінічак; лацінскае) — «дзень Божы»;
- Даніла (размоўнае: Данік, Данусь, Дольцік, Данель, Дануль, Данук, Дануйла; старажытнаяўрэйскае) — «Бог — мой суддзя»;
- Дарафей (размоўнае: Дорах, Дораш, Дарошка, Дарапей, Дарафейчык, Дарук, Дарацей, Дарцісь; старажытнагрэчаскае) — «дар Бога»;
- Дзмітрый (размоўнае: Зміцер, Змітрок, Змітра, Змітро, Змітрук; старажытнагрэчаскае) — «які належыць багіні земляробства Дэметры»;
- Дзяніс (размоўнае: Дзяніска; лацінскае) — натхнёны;
Жаночыя
Е
Мужчынскія
- Еўдакім — Аўдось, Аўдзік, Аўдук, Аўдот, Аўдыяш
- Емяльян — Амяльян, Амелька
Жаночыя
- Ева (размоўнае: Еўця, Еўка, Яўціся; старажытнаяўрэйскае) — жанчына, жывая, жонка Адама;
- Еўдакія — Аўдзіся, Аўдотка, Аўдося, Аўдольця, Дануся;
- Ефрасіння (размоўнае: Прося; старажытнагрэчаскае) — родная;
Ж
З
І
Мужчынскія
- Іван (размоўнае: Ян, Ясь, Івась, Івашка, Ясюк, Яська, Якцік, Янук, Янка, Януш; старажытнаяўрэйскае) — «Яхве (Бог) злітаваўся», «Яхве (Бог) памілаваў». Асноўнае: Ян;
- Ігар (размоўнае: Ігарок; старажытнаскандынаўскае) — Ingvio — імя скандынаўскага бога багацця і varr — ахоўваць
- Ігнат — Ігнась, Ігнатка
- Іосіф, Ёзэф, Юзаф — Язэп, Юзік, Юзок, Еська, Юзуль
- Ілля, Ілья — Іляш, Ільяш, Іллюк, Ільюк, Галляш, Гальяш
Жаночыя
- Ірэна — Рэня
- Ірына — Арына, Арыша, Арышка
К
Мужчынскія
- Казімір — Казік, Казюк
- Карл — Карусь, Карук, Корша
- Кірыл (размоўнае: Кірыла, Кірык, Кірук, Кір’ян, Чурыла; старажытнагрэчаскае) — уладар, той, хто правіць, кіруе;
- Кандрат — Кандрась, Кандраш
- Канстанцін — Кастусь, Косцік, Косць, Касташ, Канстант, Канстайла
- Кузьма — Кузік, Кузмісь
Жаночыя
- Караліна — Каруся, Карута
- Крысціна — Хрысця, Хрысціна, Крысця, Крыстуся, Крыста
- Ксенія — Аксюта, Аксёна, Аксініца
- Кацярына — Кася, Каця
Л
Мужчынскія
- Лаўрэнцій — Лаўрук, Лаўрык, Лаўрусь, Лаўрын, Лаўрыш, Лявон
- Леанід — Лянько, Лёнік
Жаночыя
- Ларыса ('размоўнае: Лара, Лора, Ларуся, Ларуська; старажытнагрэчаскае) — чайка;
- Лідзія ('размоўнае: Лідка, Лідуся, Ліда; старажытнагрэчаскае) — відаць, ад назвы вобласці Старажытнай Грэцыі — Лідзіі, што ў Малой Азіі;
- Лізавета (размоўнае: Лісавета, Ліза; старажытнаяўрэйскае) — Бога майго клятва; тая, што шануе Бога;
- Лілія (размоўнае: Ліля, Лілюня, Лілюся, Лілюша, Лілёк, Лілюльчык; лацінскае) — ад назвы кветкі лілія;
- Любава (размоўнае: Люба, Любаша, Любавачка; стараславянскае) — старажытнае язычніцкае імя, што значыць «любімая»;
- Любаміра (размоўнае: Люба, Міра; стараславянскае) — любімая людзьмі, грамадою;
- Любоў (размоўнае: Люба, Любіна; стараславянскае) — прыхільнасць, адданасць, цікавасць;
- Людміла (размоўнае: Люда, Міла, Людка, Людуся, Люся, Міля, Мілаша, Мілка, Мілуся; стараславянскае) — мілая, добрая людзям;
- Люцыя (размоўнае: Лія, Люца, Люцылія; лацінскае) — светлая;
М
Мужчынскія
- Максім — Максімка, Максюта, Мася
- Матвей — Матук, Мацісь, Матыс, Матыяш
- Мірон — Мірцік, Мірук, Мірась, Міраш
- Міхаіл (размоўнае: Міхась, Міхал, Міхалка, Міхайла; старажытнаяўрэйскае, іўр.: מִיכָאֵל) — «Хто як Бог», або «Той, Хто як Бог»;
- Мікіта (размоўнае: Міцька; старажытнагрэчаскае) — пераможца;
- Мікалай (размоўнае: Мікола, Міколка, Міколя; старажытнагрэчаскае, стар.-грэч.: Νῑκόλαος (νῑκάω — «перамагаць» і λᾱός — «людзі») — «Людзі Перамогі»
Жаночыя
- Магдалена — Магда, Магдзя, Магдзіся
- Маргарыта — Маргуся, Магарэта, Магарэся, Магурэта
- Марыя — (размоўнае: Марыля, Маруся, Марка, Мар’яна, Мара, Марця, Марыся; старажытнаяўрэйскае, іўр.: מִרְיָם (Miryám), стар.-грэч.: Μαρία, Μαριάμ) — «якая прадбачыць» або «жаданае дзіця»
- Марына — Марыня
Н
Мужчынскія
Жаночыя
- Надзея — Надзя, Надзька, Надзі
- Наталля — Наталка, Наталька, Натася, Наталя
- Ніна — Нінка, Нінуся
П
Мужчынскія
- Павел — Павал, Паўлюк, Паўка, Пашка, Павель
- Пётр — Пятрусь, Петрык, Пятрук, Пятро, Пятраш
- Пракофій — Пракоп, Пракопка, Прокша
Жаночыя
- Паліна — Палінка, Полька, Польця, Палюся
Р
Мужчынскія
- Радзівон — Радзісь, Радзік, Радзька, Радзюк,
- Раман — Рамаш, Ромцік, Рамук, Рамась, Ромусь
- Рыгор — Рыгорка, Рыгось, Грышка, Грыша
Жаночыя
- Раіса — Рая, Раечка, Раіска
- Рэгіна — Рася, Раська, Раіна
С
Мужчынскія
- Святаслаў — Свят, Слава
- Станіслаў — Стась, Стасік, Стасюк, Станіш
- Сцяпан — Сцёпка
- Сымон — Сымюк
- Сямён — Сёмка, Сёма
- Сяргей (размоўнае: Сярожа, Сяржук, Серж; лацінскае — стражнік, вельмі паважаны)
Жаночыя
- Святлана (размоўнае: Света, Святланка, Ланка) — светлая, ясная;
- Соф’я — Зоська, Зося, Сонька, Соня, Софа, Зафія, Сафія
- Сцепаніда — Стэпка, Сцепка, Стэфанія
Т
Мужчынскія
Жаночыя
- Таісія (размоўнае: Таіса, Тая, Тася, Таюня, Таюта, Таечка; старажытнагрэчаскае) — якая належыць Ісідзе;
- Тамара (размоўнае: Тома, Тамарка, Тамуся; старажытнаяўрэйскае) — фінікавая пальма;
- Таццяна (размоўнае: Таня, Тацянка, Тацяна, Танюся, Тата, Татка, Туся, Таша; лацінскае або старажытнагрэчаскае) — наладжвальніца, арганізатарка;
У
Мужчынскія
- Уладзімір (размоўнае: Валодзік, Валодзька, Валодусь, Валадар, Валодша, Ладзік, Уладзік, Ладысь, Уладысь, Уладамір, Ладамір, Ладша; стараславянскае) — той, хто валодае сусветам, мірам;
- Уладзіслаў — Уладысь, Уладук, Ладук, Ладысь, Уладыслаў, Уладзь
Жаночыя
- Улляна, Ульяна — Уляна, Улянка, Уля
Ф
Мужчынскія
- Фёдар, Тэадор (размоўнае: Тодар, Ходка, Хведар, Хадась, Хадаш, Тодзік, Хвядук, Хвядос; старажытнагрэчаскае) — божы дар;
- Філіп, Піліп — Філ, Піліпка, Хвіліп
- Францыск — Францішак, Пронцік, Пранцісь, Франак, Фронусь
Жаночыя
- Фёкла — Тэкля
- Фіала — Філя, Філька
Х
Мужчынскія
Жаночыя
- Хрысціяна (размоўнае: Хрысця, Хрыся, Яна; старажытнагрэчаскае) — хрысціянка
- Хрысціна (размоўнае: Хрыста)
Ц
Мужчынскія
- Цімафей — Цімук, Цімка, Цімусь
- Ціхан — Цішка, Ціхон
Жаночыя
Ч
Э
Мужчынскія
- Эдуард (размоўнае: Эдвард, Адуард, Эдзісь, Эдзя, Эдзюк, Эдзька; лацінскае) — той, хто ахоўвае;
Жаночыя
- Эльвіра (размоўнае: Эля, Эла, Эльвірка, Элюня, Элюся, Элюша, Віра; нямецкае) — усё абараняць;
- Эліна (размоўнае: Эля, Элінка, Ліна; старажытнагрэчаскае) — ураджэнка Грэцыі, грачанка;
- Эма (размоўнае: Эмка, Эмуня, Муня; нямецкае) — старанная, руплівая;
- Эмілія (размоўнае: Міля, Аміля, Эма, Эля, Мэля, Мільцэся; нямецкае) — ласкавая, ліслівая;
Ю
Я
Мужчынскія
- Ягор — Ягорка, Горык, Гарык
- Якаў — Якуб, Янцік, Яктук, Яктусь, Ян
- Ян (размоўнае: Янка, Янук, Ясь; старажытнаяўрэйскае) — «Яхве (Бог) злітаваўся», «Яхве (Бог) памілаваў»
- Яўген — Аўген, Аўгук, Аўгусь, Аўгей, Аўгіяш, Геньцік, Генісь, Генюш
- Яфім — Яўхім, Яхімка
Жаночыя
- Ядвіга — Ядзвіся, Ядзя
- Яўгенія — Югася, Геньця, Аўгуся, Аўгіння, Геня
- Яна — Яніка, Януся, Янушка, Янічка
Заўвагі
Літаратура
- Беларускія імёны: Дапаможнік для маладых бацькоў. Мінск, «Тэхналогія», 2001.
- Бірыла М. В. Беларуская антрапанімія. Уласныя імёны, імёны-мянушкі, імёны па бацьку, прозвішчы. Мінск, 1966.
- Шур В. В. Беларускія ўласныя імёны: Беларуская антрапаніміка і тапаніміка. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1998. — 239 с. — ISBN 985-02-0164-9
- В. Ластоўскі і К. Дуж-Душэўскі Крыўска-Беларускі іменнік — Коўна, 1923. — № 6. — С. 34—43.
- Усціновіч, А. К. Слоўнік асабовых уласных імён / А. К. Усціновіч; навук. рэд. А. А. Лукашанец. — Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2011. — 24 с. — 1 200 экз. — ISBN 978-985-6941-10-1.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Спіс беларускіх імён, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.