2021 Ізраільска-Палесцінскі Крызіс

Супрацьстаянне ішло паміж Дзяржавай Ізраіль, што прадстаўляе яўрэяў, і Дзяржавай Палесціна, якая прадстаўляе палесцінскіх арабаў.

Ізраільска-палесцінскі крызіс
Асноўны канфлікт: Палесціна-ізраільскі канфлікт і Другая халодная вайна
Ізраільскія паліцыянты падчас сутыкненняў у горадзе Лод, 11 мая.
Дата	6 — 21 мая 2021
Месца	Палесціна, Ізраіль і мяжа з Ліванам
Прычына	• Плануемае рашэнне Вярхоўнага суда Ізраіля аб высяленні палесцінцаў з Шэйх-Джарах, Усходні Ерусалім; • Закрыццё ізраільскім урадам Дамаскіх варот; • Штурм ізраільскай паліцыяй мячэці Аль-Акса.
Вынік	спыненне агню
Праціўнікі
Ізраіль Палесціна
Сілы бакоў
Узброеныя сілы, паліцыя, нацыяналістычныя яўрэйскія актывісты. Палесцінскія дэманстранты, партыі ХАМАС, НФВП і ФАТХ, групоўка Палесцінскі ісламскі джыхад, ліванскія актывісты і Хезбала.
Страты
13 забітых і 600+ параненых сілавікоў і грамадзянскіх 272 забітых і 3400+ параненых апалчэнцаў і грамадзянскіх
Агульныя страты
4285+ забітых і параненых
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У 1947 годзе Вялікабрытанія адмовілася ад мандата на Палесціну, аргументуючы гэта тым, што яна не здольна знайсці прымальнае рашэнне для арабаў і яўрэяў. 14 мая 1948 года, за адзін дзень да заканчэння брытанскага мандата на Палесціну, абвешчана стварэнне незалежнай дзяржавы — Ізраіль. Неўзабаве маладая дзяржава ўступіла ў канфлiкт з арабамi. У наступным, Ізраіль, якога падтрымаў Захад, неаднаразова ўступаў у розныя узброеныя супрацьстаянні з арабскімі краінамі, якія заручыліся падтрымкай СССР. Баявыя дзеянні ў рэгіёне ішлі нястала, перыядычна то аднаўляліся, то прыпыняліся. Пасля Шасцідзённай вайны (1967) ізраільскі бок кантраляваў большую частку ізраільска-палесцінскіх тэрыторый, у тым ліку і вобласці, дзе пераважнай большасцю былі арабы. Палесцінскія сілы актыўна праводзілі пратэстныя акцыі, ракетныя абстрэлы тэрыторыі праціўніка, часам здзяйснялі тэрырастычныя акты. У сваю чаргу, Ізраіль праводзіў палітыку высялення арабаў з некаторых абласцей, а для падаўлення арабскіх хваляванняў ужываў сілавыя метады.

6 мая 2021 года пачаліся сутыкненні паміж палесцінскімі дэманстрантамі і ізраільскай паліцыяй з-за запланаванага рашэння Вярхоўнага суда Ізраіля аб высяленні палесцінцаў у Шэйх-Джарах, раёне Усходняга Іерусаліма (Заходні бераг ракі Іардан). Тут ізраільскія пасяленцы і члены правай арганізацыі Оцма Іегуда ўсталявалі стол праз дарогу ад арабаў. У відэароліках у сацыяльных сетках было паказана, як абодва бакі кідалі адзін у аднаго камяні і крэслы. Пасля ўмяшання ізраільскай паліцыі было арыштавана не менш за 7 чалавек. Новыя сутыкненні адбыліся 8 мая, падчас свяшчэннай мусульманскай ночы Лейлат аль-Кадр. Натоўп палесцінцаў кідаў камяні, запальваў вогнішчы і скандаваў «Удар па Тэль-Авіву» і «Духам і крывёю мы адкупіў Аль-Аксу». Паліцыянты, апранутыя ў форму спецназа, некаторыя з іх конныя, ужылі светлашумавыя гранаты і вадамёт. 9 мая ізраільская паліцыя штурмавала мячэць Аль-Акса, галоўнае святое месца для мусульман, перад маршам пад сцягам ультраправых яўрэйскіх нацыяналістаў, які пазней быў адменены. Штурм адбыўся напярэдадні Дня Іерусаліма, свята, абвешчанага ў гонар пераходу пад кантроль Ізраіля ўсходняй частцы горада падчас Шасцідзённай вайны. Усяго падчас першых сутыкненняў, супадальных са святамі Лейлат аль-Кадр і Днём Іерусаліма, паранены больш за 300 чалавек, у асноўным палесцінскіх мірных жыхароў. Атакі выклікалі міжнароднае асуджэнне і прывялі да адтэрміноўкі рашэння Вярхоўнага суда на 30 дзён, паколькі генеральны пракурор Ізраіля Авіхай Мандэльбліт імкнуўся знізіць напружанасць.

Вечарам і ўначы 10 мая агрэсіўна настроеныя арабскія пратэстоўцы выйшлі на вуліцы ў горадзе Лод, дзе закідалі камянямі і запальнымі бомбамі яўрэйскія дамы, школу і сінагогу, а затым напалі на бальніцу. Па ўдзельнікам беспарадкаў былі зроблены стрэлы, у выніку чаго адзін загінуў і двое былі паранены; быў арыштаваны падазраваны ў стральбе яўрэй. Масавыя пратэсты і беспарадкі ўзмацніліся па ўсім Ізраілі, асабліва ў гарадах з значным арабскім насельніцтвам.

З 10 па 12 мая ХАМАС і «Ісламскі джыхад» выпусцілі больш за 1500 ракет па Ізраілю, па даных Сіл абароны Ізраіля, уразіўшы дамы і школу, забіўшы двух ізраільскіх мірных жыхароў і параніўшы мінімум 70. Ізраіль адказаў авіяўдарамі па Газе, і, па словах афіцыйных асоб Газы, па меншай меры 30 чалавек былі забіты, у тым ліку дзесяць дзяцей, і яшчэ 203 былі паранены. Па даных Арміі абароны Ізраіля, па меншай меры пятнаццаць з забітых былі членамі ХАМАС, а многія іншыя былі забіты палесцінскімі ракетамі. 11 мая ў выніку авіяўдару Ізраіля ў Газе абрынулася 13-павярховая жылая вежа.

12 мая ізраільскія ваенна-паветраныя сілы знішчылі дзясяткі паліцэйскіх і ахоўных аб’ектаў у сектары Газа; ХАМАС заявіў, што яго штаб-кватэра паліцыі была сярод знішчаных мэтаў. У гэты ж дзень з Газы па Ізраілю было выпушчана больш за 850 ракет. Па даных ізраільскіх вайскоўцаў, па меншай меры 200 ракет не дасягнулі мэтаў і ўпалі ў сектары.

Ноччу 14 мая Армія абароны Ізраіля пачала наземную і паветраную аперацыю ў сектары Газа. Напярэдадні наступлення ў войска Ізраіля заклікалі 9000 рэзервістаў. Днём раней ХАМАС заявіў, што пачаў выкарыстоўваць новую ракету, якая дазваляе яму ўразіць любую кропку на тэрыторыі праціўніка. Адна з ракет далёкасцю 250 км сапраўды ўпала недалёка ад Эйлата. Ізраіль падвергнуў масіраваным ударам самалётамі і танкамі сістэму тунэляў, пабудаваную ў сектары Газа рухам ХАМАС. Ні адзін ізраільскі салдат не ўступіў на тэрыторыю сектара. Падчас контртэрарыстычнай аперацыі «Вартавы сцен» ЦАХАЛ вылічаў месцазнаходжанне байцоў ХАМАСа з дапамогай мультыкоптараў з сістэмай штучнага інтэлекту «Хімера» (Chimera), распрацаванай кампаніяй Thirdeye Systems пры падтрымцы аддзела распрацоўкі ўзбраенняў у Міністэрстве абароны (МАПАТ). У той жа дзень з тэрыторыі Сірыі былі выпушчаны тры ракеты, 2 упалі на адкрытай мясцовасці, адна не даляцела да тэрыторыі Ізраіля.

15 мая групоўка ХАМАС абстраляла ракетамі порт у горадзе Ашдод, што прывяло да магутнага пажару. Ізраільскія войскі паабяцалі жорстка адказаць на абстрэл. Толькі за ноч 15-га чысла з Газы было выпушчана 200 ракет, 50% разарваліся, паводле звестак ізраільцян, на тэрыторыі сектара. У той жа дзень ізраільскія сілы знішчылі 11-павярховы гмах у Газе. Будынак выкарыстоўвалася пад офісы СМІ.

17 мая ізраільскія вайскоўцы паведамілі, што за тыдзень ракетных абстрэлаў апалчэнцы ХАМАС выпусцілі з тэрыторыі сектара Газа, паводле звестак ЦАХАЛ, 3100 ракет. Па даных прэс-службы Арміі абароны Ізраіля з 19:00 17 мая да 7:00 18 мая былі зафіксаваны пускі па жылых раёнах Ізраіля прыкладна 90 ракет з сектара Газа, з якіх прыкладна 22% упалі на тэрыторыі сектара, а астатнія перахапіла сістэма ПРА «Жалезны купал».

18 мая партыя ФАТХ абвясціла «днём гневу», заклікаючы атакаваць камянямі, кактэйлямі Молатава ізраільцян на Заходнім беразе ракі Іардан. Яе ўзброенае крыло «Брыгады пакутнікаў аль-Аксы» заявіла аб «аднаўленні вайны супраць Ізраіля».

19 мая палесцінскія сілы нанеслі ўдары па 6-і ваенных базах Ізраіля: Невацім, Пальмахім, Тэль Ноф, Рамон, Хацор і Хацэрым.

20 мая бакі падпісалі дамову аб спыненні агню. Дагавор увайшоў у сілу 21 мая ў 2:00.

 

 

На працягу першых трох дзён было забіта 53 палесцінца, з іх чатырнаццаць дзяцей, тры жанчыны і пяць фермераў, яшчэ 320 былі паранены. Некалькі пацярпелых загінулі падчас удараў па жылых дамах, фермах, грамадзянскіх аўтамабілях і на вуліцах. У ізраільскага боку налічваўся 21 паранены паліцэйскі. 10 мая Ізраіль нанёс авіяўдары па сектары Газа. Па даных Міністэрства аховы здароўя Газы, падчас удараў было забіта 43 палесцінца, 13 з якіх былі дзецьмі, а яшчэ 103 былі паранены. Камандуючы ХАМАС Махамед Абдула Фаяд, а таксама два высокапастаўленых камандзіра Ісламскага джыхаду былі забіты. Яшчэ адзін член ХАМАС быў забіты 11 мая. Аспрэчваецца тое, загінулі ці некаторыя з першых ахвяр у выніку ізраільскага авіяўдару або палесцінскай ракеты, якая збілася са шляху. 11 мая ХАМАС і Ісламскі джыхад адрэагавалі на ізраільскія рэйды, запусціўшы сотні ракет па Ашдоду і Ашкелону, у выніку чаго два чалавекі загінулі і больш за 90 атрымалі раненні.

14 мая Армія абароны Ізраіля паведаміла, што ХАМАС за апошнія чатыры дні выпусціў па Ізраілі не менш за 1 750 ракет. Колькасць загінуўшых у выніку нападу на ізраільцян вырасла да сямі грамадзянскіх і аднаго вайскоўца. Па стане на 15 мая колькасць параненых грамадзянскі яўрэяў склала 564, а загінулых — 10. У гэты час ўсяго загінула 189 палесцінцаў, яшчэ 2700 атрымалі раненні. Да 17 сакавіка колькасць забітых і параненых арабаў склала 217 і 2735 адпаведна. На 19 мая гэты лік павялічыўся на 13 забітых і звыш за 600 параненых ізраільцян і, адпаведна, 246 і больш за 3000 палесцінцаў. Да 21 мая колькасць забітых арабаў павялічылася да 272, а параненых — 3400Да 21 мая колькасць забітых арабаў павялічылася да 272, а параненых — 3400.

У ходзе сутыкненняў на мяжы з Ліванам загінулі адзін член партыі Хезбала і яшчэ адзін ліванскі актывіст. Гэтыя ахвяры ўлічаны ў лічбы вышэй.

Карыстальнікі Instagram і Twitter, якія пісалі ў падтрымку палесцінцаў, заяўлялі, што іх паведамленні былі выдалены або іх уліковыя запісы былі заблакаваны. Кампаніі папрасілі прабачэння і абвінавацілі ў сітуацыі тэхнічны збой. У гэты ж час Twitter абмежаваў доступ да акаўнта палесцінска-амерыканскай журналісткі Марыям Баргуці, якая асвятляла пратэсты з Заходняга берага. Баргуці сказала, што Twitter папрасіў яе выдаліць некаторыя з яе твітаў. Пазней кампанія заявіла, што блакаванне старонкі таксама адбылося з-за памылкі.

Еўрапейскі Саюз, Канада, Францыя, Германія, Марока, Расія і Украіна заклікалі ўдзельнікаў канфлікту спыніць сутыкненні. ААН, Ліга арабскіх дзяржаў, Іран, Бахрэйн Інданезія, Ірландыя, Малайзія, Мальта, Новая Зеландыя, Аман, Судан, ПАР, Егіпет, Саудаўская Аравія, Турцыя, Іарданія і ААЭ выступілі з крытыкай дзеянняў Ізраіля. У той жа час ЗША, Аргенціна і Вялікабрытанія наадварот былі абураны палестынцінскім бокам, у прыватнасці, ракетнымі абстрэламі з боку ХАМАС. У гэты ж час у ЗША, Турцыі, Вялікабрытаніі, Іарданіі і ПАР прайшлі акцыі ў падтрымку Палесціны.

У сацыяльных сетках было распаўсюджана відэа, на якім ізраільцяне святкуюць свята ў Сцены Плачу, у той час як на заднім плане каля мячэці Аль-Акса гарыць дрэва. The Intercept назваў відэа «трывожным прыкладам ультранацыяналістычнага вар’яцтва». Ізраільскі левы палітык Айман Одзе назваў відэа «шакавальным». З іншага боку, журналіст Дэвід Патрыкаракас быў сярод тых, хто ахарактарызаваў відэа, як прыклад «фэйкавых навін» на той падставе, што спеў і танцы з’яўляюцца часткай штогадовых святкаванняў Дня Іерусаліма, што яны не звязаны з пажарам, і што сам пажар быў развязаны палесцінскімі пратэстоўцамі, бо яны кідалі петарды ў паліцыю.

12 мая авіякампаніі American Airlines, United Airlines і Delta Air Lines прыпынілі свае палёты ў Ізраіль.