گرژییەکانی ٢٠٢١ی ئیسرائیل-فەلەستین

پێکدادانەکان ھاوکات بوو لەگەڵ شەوی قەدر و ڕۆژی قودس کە زیاتر لە ٣٠٠ کەسی تێدا بریندار بوون. پۆلیسی ئیسرائیل بە گولـلەی لاستیکی و بۆمبی دەنگی ھەوڵی دوورخستنەوەی فەڵەستینییەکانی دا، ئەوانیش بە بەکارھێنانی بەرد و بوتڵی بەتاڵ، ڕووبەڕوویان بوونەوە. لە ئەنجامدا ژمارەیەکی زۆر بریندار بوون کە زۆربەیان خەڵکی مەدەنیی فەڵەستینی بوون. لە ڕۆژی ١٠ی ئایاری ٢٠٢١ پۆلیسی ئیسرائیل ھێرشی کردە سەر مزگەوتی ئەقسا، بەو ھۆیەشەوە شەڕ و ئاڵۆزی لەنێوان پۆلیسی ئیسرائیل و نوێژخوێنانی مزگەوتەکە دروست بوو. لە وەڵامی ھێرشەکانی پۆلیسی ئیسرائیل بۆ سەر موسوڵمانانی فەڵەستین، باڵی سەربازیی بزووتنەوەی حەماس ھەمان ڕۆژ چەند موشەکێکی ئاڕاستەی ئیسرائیل کرد. ھاوکات ھێزی ئاسمانیی ئیسرائیل ١٣٠ ھێرشی کردە سەر کەرتی غەززە و لە ئەنجامدا ٢٤ فەڵەستینی کوژران، زیاتر لە ١٠٠ کەسی دیکەش بریندار بوون.

٦ی ئایار

فەڵەستینییەکان بە ھاوکاری لەگەڵ دانیشتووانی گەڕەکی شێخ جەڕاح کە ڕووبەڕووی بڕیارێکی دادگای باڵای ئیسرائیل دەبنەوە، بۆ چۆڵکردنی حەوت خێزانی فەڵەستینی لە ماڵەکانیان و نیشتەجێکردنی چەند خێزانێکی جوولەکە. پۆلیسی ئیسرائیل بە بەکارھێنانی گولـلەی کانزایی کە لە شێوەی لاستیکی و بۆمبی دەنگیدا بوو، وەڵامیان دانەوە، دەستدرێژییان کردە سەر ناڕازاییان، شەش کەس لە دانیشتووانی ئەو گەڕەکەیان دەستگیرکرد و زیاتر لە ١٣٦ کەس بریندار بوون.

٧ی ئایار

بڕیار بوو لە ٧ی ئایاری لەگەڵ کۆتا ڕۆژی ھەینی لە مانگی ڕەمەزانی ١٤٤٢ ھیجری، ٧٠ ھەزار فەڵەستینی نوێژی ھەینی لە مزگەوتی ئەقسا بکەن. بەڵام بەھۆی ڕێوشوێنەکانی ئیسرائیل و بلۆککردنی ڕێگاکان و ڕێگەگرتن لە ھاتنی پاس و پێنەدان بە مۆڵەتی نوێژ بە فەڵەستینییەکان، لە بانکی ڕۆژاوا ئەو ژمارەیە کۆنەبووەوە. بەڵام لەگەڵ ئەوەش ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکی فەڵەستین بۆ نوێژکردن ڕوویان لە مزگەوتی ئەقسا کرد. دواتر پێکدادان لەنێوان گەنجانی فەڵەستینی و کۆمەڵێک لە نیشتەجێکانی ئیسرائیلدا کە لەلایەن ھێزەکانی ئیسرائیلەوە پارێزگاریان لێدەکرێت، ڕووی دا. لە کاتی نوێژی ئێوارە سەدان کەس لە پۆلیسی ئیسرائیل ھەڵیان کوتایە سەر مزگەوتی ئەقسا و ھێرشیان کردە سەر نوێژکەران لە کاتی نوێژکردن دا بە بۆمبی گازی و گولـلەی ئاسنی دەنگ و لاستیکی داپۆشراو، بڵاوەیان بە نوێژخوێنان کرد؛ ئەمەش ناڕەزایەتی زۆری لێکەوتەوە. گرژی و ئاڵۆزی لە نێوان پۆلیسی ئیسرائیلی و فەڵەستینییەکان ڕووی دا و زیاتر لە ٢٠٥ فەڵەستینی بریندار بوون. کۆمەڵگای مانگی سووری فەڵەستینی ناچار بوو لەو ناوچەیە نەخۆشخانەیەکی مەیدانی بکاتەوە. ھەروەھا پۆلیسی ئیسرائیل ڕایگەیاند ١٧ ئەفسەریان لەو گرژییانەدا بریندار بوون.

٨ و ٩ی ئایار

لەم دوو ڕۆژەدا بەھەمان شێوەی ڕۆژەکانی دیکە گرژی ئاڵۆزی پەیدا بوو. ھێزەکانی ئیسرائیل لە دەوروبەری مزگەوتی ئەقسا و شاری کۆن بڵاوەیان پێ کرا. لەو دوو شەوە ٩٠ فەڵەستینی بریندار بوون و ٤٥ فەڵەستینیش لەلایەن ھێزەکانی ئیسرائیل دەستگیرکران. هەروەها هێزەکانی ئیسرائیل گەڕەکی شێخ جەرەحی ئۆرشەلیمیان داخست و ڕێگرییان کرد لە هاتنە ژوورەوەی هاوڵاتیان جگە لەو کەسانەی کە لەوێ نیشتەجێن

١٠ ی ئایار

 

پێکدادانەکان لە بەرەبەیانی ١٠ ی ئایاری ٢٠٢١ لە نێوان ھێزەکانی ئیسرائیل و فەڵەستینییەکان دەستی پێکردەوە پاش ئەوەی ھەزاران پۆلیسی ئیسرائیل ھەڵیانکوتایە سەر مزگەوتی ئەقسا و فیشەکی لاستیکی و بۆمبی دەنگی و گازیان بە ڕووی فەڵەستینییەکان تەقاند. ھەروەھا ھێرشیان کردە سەر کۆمەڵێک لە ڕۆژنامە نوسان و پزیشکان. لە ئەنجامی پێکدادانەکان برینداربوونی زیاتر لە ٣٣١ فەڵەستینی لێکەوتەوە کە ٧ لە بریندارەکان بارودۆخیان مەترسی دار بوو مەترسی دار بوو لەو ژمارەیە ٢٢٨ بریندار گواستراونەتەوە بۆ نەخۆشخانەکانی کۆمەڵەی خێرخوازی ئیسلامی و نەخۆشخانەی مەتلەع و نەخۆشخانەی فەرساوی و نەخۆشخانەی مەیدانی کۆمەڵەی مانگی سووری فەڵەستینی لە گەڕەکی سەوانە. ھەمان ڕۆژ کاتیبەی قەسام بەیاننامەیەکیان بڵاوکردەوە و ڕایان گەیاند، کە تا کاتژمێر ٦ی ئێوارە کات بە ھێزەکانی ئیسرائیل دەدات بۆ ئەوەی سەربازەکانی لە ئەقسا بکشێتەوە و گیراوەکان ئازاد بکات ئەگینا ھێرش دەکەنە سەریان بەلام ئیسرائیل ئەو بەیاننامەیە پشت گوێ دەخات. کاتژمێر ٠٦:٠٤ ئێوارە دوای تەواوبوونی وادەی ئاگادارکردنەوەکە بە دەیان موشەکی لە کەرتی غەزەوە بەرەو ئیسرائیل تەقێندران. بەشی زۆری ئەو موشەکانە لەلایەن سیستەمی دژە مووشەکی ئیسرائیل لە ئاسمان تەقێندرانەوە لەگەڵ ئەوەش ھەندێکیان کەوتنە خوارەوە و زیانی گیانی و مادی لێکەوتەوە. ھەروەھا سەرایای قودس تەئکیدیان کردەوە کە بە ٣٠ ڕۆکێت شاری سدێرۆتی ئیسرائیلییان بۆردومان کردووە.< لە بەرامبەر ئەو ھێرشانە ئیسرائیل ١٣٠ ئامانجی لە کەرتی غەزە بۆردوومان کرد لە ئەنجامدا چەندین سەرکردەی بزووتنەوەی حەماس کوژران و بریندار بوون ھەروەھا ٩ کەسی مەدەنی کوژران کە لە ناویاندا ٣ منداڵ ھەبوون.

١١ی ئایار

لە ١١ ی ئایاردا، ئیسرائیل چەند شوێنیکی کەرتی غەزەی بۆردوومانکرد لە ئەنجامدا چەندین کەس کوژران و بریندار بوون. یەکێک لەو شوێنانەی بۆردومان کرا تاوەرێکی ١٣ نھۆمی بوو، بەھۆی بوونی یەکێک لە ئۆفیسەکانی بزووتنەوەی حەماس لەو تاوەرەدا لە ئەنجامدا تاوەرەکە ڕووخا و چەندین کەسی باڵی سەربازی بزووتنەوەکە کوژران. لە بەرامبەردا بزووتنەوەی حەماس و بزووتنەوەی جیھادی ئیسلامی لە فەڵەستین ١٣٧ ڕۆکێتیان لە ماوەی پێنج خولەکدا. بە ئاڕاستەی تەل ئەبیب تەقاند. بەڵام بەشی زۆریان لەلایەن سیستەمی دژە مووشەکی کەوتنەخوارەوە. لە دوایین ئاماری وەزارەتی تەندروستی فەڵەستیندا، لەو ڕۆژەدا ٣٢ کەس کوژراون کە لە ناویاندا ١٠ منداڵ بوون، ھەروەھا ٢٢٠ کەسیش بریندار بوون.

١٢ی ئایار

لەم ڕۆژەدا کەشتییە جەنگییەکانی ئیسرائیل ئە کاتژمێر ٣:٠٠ی شەو بە کاتی فەڵەستین ژمارەیەک مەشەکیان ئاڕاستەی باکووری ڕۆژاوای شاری غەزە کرد. سوپای ئیسرائیل کوژرانی سێ لە کاربەدەستانی ھەواڵگری حەماسی ڕاگەیاند بەھۆی ئەم بۆردوومانانەوە. کاتژمێر ٤:٣٠ ی بەرەبەیان فڕۆکە جەنگییەکانی ئیسرائیل دووبارە دەستیان بە ھێرشی چڕ کردەوە، دەزگای ئاسایشی ناوخۆ و بەڕێوبەرایەتی پاسپۆرت و بارەگای حکومی لە کەرتی غەزە یان کردە ئامانج وەزارەتی تەندروستی فەڵەستین کوژرانی ٤٨ کەس و برینداربوونی ٣٠٤ کەسی ڕاگەیاند. بزووتنەوەی حەماس کوژرانی باسم عیسا یەکێک لە فەرماندەکانی خۆی پشتڕاست کردووەتەوە. میدیاکانی ئیسرائیل ڕایان گەیاند کە ١٠٥٠ ڕۆکێت بە ئاڕاستەی تەل ئەبیب تەقێندراون کە بەشی زۆریان لەلایەن سیستەمی دژە موشەکی ئیسرائیل کەوتوونەتە خوارەوە. بەڵام بەھۆی ئەم ڕۆکێتانەوە سێ ئیسرائیلی بە سەختی برینداربوون. ھەمان ڕۆژ جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا جەخت لەوە دەکاتەوە کە «ئیسرائیل مافی تەواوی خۆیەتی بەرگری لەخۆی بکات لەڕووبەڕووبوونەوەی ئەو موشەکانەی کە لەغەزەوە تەقێنرابوون»، ئەوەشی گوت کە لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل دا قسەی کردووە و ھیوای خواست کە زووتر کۆتایی بەو ململانێیە بێت. لە بەرامبەردا ساڵح ئەلعوری جێگری بەرپرسی مەکتەبی سیاسی حەماس دووپاتیکردەوە کە " بۆ ڕاگرتنی شەڕ پێویستە ھێزەکانی ئیسرائل لە مزگەوتی ئەقسا و گەرەکی شێخ جەراح بکشێنەوە "ھەروەھا وتی کە "بزووتنەوەکەیان توانای خۆڕاگری و شەڕیان ھەیە بۆ ماوەیەکی زۆر "

١٣ی ئایار

فڕۆکە شەڕکەرەکانی ئیسرائیل هێرشی نوێ بۆ سەر کەرتی غەزە ئەنجام دا و چەندین شوێنی بۆردوومان کرد ،. هاوکات خۆپیشاندەرانی فەلەستینی لەناو شارۆچکەی کەفر قاسم دوو ئۆتۆمبێلی پۆلیسی ئیسرائیلیان سوتاند وەزارەتی تەندروستی فەلەستین ئاماری کوژراوان و برینداربوانی بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائل بڵاوکردەوە کە ٦٧ کەس کوژراون ٣٨٨ کەسی دیکەش برینداربوون . پەیامنێری ئەلجەزیرە ڕایگەیاند کە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ڕەفە ، ماڵەکانی نیشتەجێبوون، شوێنی بازرگانی، خزمەتگوزاری و بینای حکومیەکانیان کردۆتە ئامانجی هێرشە کانیان لە کاتێکدا ئیسرائیل ڕایگەیاند کە ئێمە هێرشەکانمان بۆ سەر بنکەو شوێنی گروپە دژبەرەکان بووە . هەمان ڕۆژ سوپای ئیسرائیل حەوت هەزار سەربازی خۆی لە سەر سنور جێگیرکردووە بە مەبەستی هێرشی زەمینی بۆ سەر فەلەسیتن

١٤ی ئایار

لیوای قەسام، باڵی چەکداریی حەماس، بە ١٥٠ ڕۆکێت چەند ناوچەیەکی ئیسرائیلیان بۆردومان کرد. هەروەها ئیسرائیلیش هێرشی ئاسمانی لە غەزە دەست پێکرد، کە بەپێی قەسەی هێزی بەرگریی ئیسرائیل ئەم هێرشانە هەوڵێک بووە بۆ لەناوبردنی ئەو ڕێرەوە نهێنییانەی کە لەلایەن حەماسەوە بەکار دەهێنران وەک ڕێگای هاتووچۆ . لە دەوروبەری کاتژمێر ٨ی بەیانی، وەزارەتی تەندروستیی غەزە ڕایگەیاند، کە ژمارەی کوژراوان بەهۆی گرژییەکانەوە بەرز بووەتە بۆ ١١٩ کەس، کە ٢٧ منداڵ و ١١ ژن بوون . جگە لە برینداربوونی ٦٠٠ کەس.

١٥ی ئایار

هێزی ئاسمانیی ئیسرائیل شوقەیەکی لە کەرتی غەزە بۆردوومان کرد کە بنکەی کەناڵە جیهانیەکانی وەکوو جەزیرە و ئەسۆوشیەیتید پرێس تێدابوو بەهۆی ئەم بۆردوومانەوە شوقەکە بە تەواوی ڕووخا . حاوەنی شوقەکە ڕایگەیەند کە لەلایەن ئەقسەرێکی ئیسرائیلیەوە ئاگادار کراوەتەوە کە یەک کاتژمێر مۆڵەتی لەبەردەستە بۆ ئەوەی شوقەکە چۆڵ بکرێت . ئەمەش کاردانەوەی هەردوو کەنالەکەی لێکەتەوە . هەمان ڕۆژ لە کەرتی غەزەوە چەندین موشەک بە ئاراستەی تەلئەبیب هاوژێژران زیانی گیانی و مادییان لێکەتەوە . وەزارەتی تەندروستی فەلەستین ڕایگەیاند، لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیل تەنها لەو ڕۆژەدا ٢٦ فەلەستینی کوژراون و ٦٠٠ کەسی تریش برینداربوون .

١٦ی ئایار

وتەبێژی قەسام ڕایگەیاند، کە لە وەڵامی تۆپبارانی تاوەری ئەلجەلە، لە شەودا ٤٠ ڕۆکێت لە غەزەوە بە ئاراستەی چەند شارێک لە ئیسرائیل تەقێنراوون ، لەلایەن خۆیەوە ئیسرائیل رایگەیاند کە دەستیان کردووە بە 'قۆناغی دووەم' ی ئۆپەراسیۆنی لەناوبردنی تۆڕەکانی تونێلی ژێر زەوی هەروەها لە ڕاپۆرتێکدا هێزی بەرگری ئیسرائیل ڕایگەیاند کە کۆی گشتی ئەو موشەکانەی لە غەزەوە بۆ ئیسرائیل هاوێژراون زیاتر لە ٣٠٠٠موشەک بووە. وەزارەتی تەندروستی فەلەستین ئاماری کوژراوان و بریندارانی بڵاوکردەوە ڕایگەیاند ژمارەی کوژراوان بۆ ١٨١ کەس بەرزبۆتەوە و لە ناویاندا ٥٢ منداڵ و ٣١ ئافرەت بووە هەروەها ١٢٢٥ کەسیش بریندار بوون . هەمان ڕۆژ ٣٣ کوژران

١٧ی ئایار

١٨ی ئایار

١٩ی ئایار

٢٠ی ئایار

٢١ی ئایار

•  دەروازەی کۆمەڵگا
•  دەروازەی شەڕ
•  دەروازەی سیاسەت
•  دەروازەی فەلەستین
•  دەروازەی ئیسرائیل
•  دەروازەی بەشەکانی غەززە