Насе́ньне — асаблівая мнагаклетачная структура складанай будовы, якая служыць для размнажэньня й расьсяленьня насенных расьлінаў, звычайна разьвіваецца пасьля апладненьня зь семязачатку (перайначаны жаночы спарангій) і якая зьмяшчае зародак.
Мінімальныя памеры маюць насеньне архідных і заразіхавых; іх маса складае 0,001—0,003 мг. Максымальнага памеру дасягае насеньне сэйшэльскай пальмы Lodoicea maldivica (маса каля 20 кг).
Многія арганізмы (ад грыбоў і бактэрыяў да птушак і сысуноў) сілкуюцца ў значнай ступені, а часам і выключна насеньнем. Насеньне складае аснову ежы такіх жывёлаў, як некаторыя насякомыя й іхныя лічынкі (напрыклад, мурашы-жняцы), зернеедныя птушкі, грызуны (бурундукі, вавёркі, хамякі й інш.).
Аснову рацыёну чалавека з часоў узьнікненьня земляробства ў большасьці рэгіёнаў сьвету таксама складае насеньне, у першую чаргу, культурных злакаў (пшаніцы, рысу, кукурузы й інш.). Галоўнае пажыўнае рэчыва, зь якім чалавецтва атрымлівае найбольшую колькасьць калорыяў, — крухмал, які зьмяшчаецца ў насеньні злакаў. Важнай крыніцай бялкоў для чалавецтва служыць таксама насеньне бабовых расьлінаў — соі, фасолі й інш. Насеньне зьяўляецца асноўнай крыніцай расьлінных алеяў, якія здабываюць з насеньня сланечніку, рапсу, кукурузы, ільну, бавоўны й многіх іншых алейных культур.
Улетку 2013 году 76% пасяўных плошчаў у краіне займалі 316 гатункаў насеньня збожжа і зернебабовых беларускай сэлекцыі, вартасьць якіх перавышала $700 млн. У 2013 годзе УП «Навукова-практычны цэнтар земляробства» (Жодзін, Менская вобласьць), якое належала Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, паставіла ў 35 вобласьцяў Расеі звыш 70 гатункаў насеньня збожжа ўласнай сэлекцыі, а таксама насеньне алейных і зернебабовых культураў. Агулам насеньнем з жодзінскага «НПЦ земляробства» за мяжой засеялі звыш 2 млн гектараў, у тым ліку ў Латвіі, Летуве і Ўкраіне, Ангельшчыне і Нямеччыне.
У 2022 годзе беларускае насеньне скарысталі на 67 % пасяўных плошчаў. На больш як 80 % плошчаў беларускія гатункі выкарысталі пры пасеве пшаніцы і трыцікале, рапсу і грэчкі, а таксама проса. За 2007—2022 гады доля айчыннага насеньня кукурузы ў насенным фондзе дасягнула 70 %, хоць 15-ю гадамі раней такое насеньне адсутнічала.
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Насеньне, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.