Tohum: Koruyucu bir dış kaplama içine alınmış embriyonik bitki

Tohum oluşumu, açık tohumlular ve kapalı tohumlular bitkileri dahil olmak üzere tohumlu bitkilerde üreme sürecinin bir parçasıdır.

Tohumlar olgunlaşmış yumurta hücresinin, polen tarafından döllenme ve ana bitki içindeki bir miktar büyümenin ürünüdür. Embriyo, zigot'tan ve tohum taslağının bütünleşmesinden elde edilen tohum kabuğundan geliştirilmiştir.

Kendilerini çoğaltmak için suya bağlı yöntemler kullanan ve tohumları olmayan eğrelti otları, yosunlar ve ciğerotları gibi daha ilkel bitkilere nispetle tohumlar, gymnosperm ve anjiyosperm bitkilerinin üremesinde ve başarısında önemli bir gelişme olmuştur. Tohumlu bitkiler artık hem sıcak hem de soğuk iklimlerde ormanlardan otlaklara kadar karada biyolojik nişlere baskındır.

Tohum, döllenmeden sonra tohum taslağının gelişmesiyle meydana gelir. Bir tohumda içten dışa doğru embriyo, besin dokusu ve tohum kabuğu olmak üzere üç kısım bulunur.

Embriyo kesesindeki yumurta hücresinin döllenmesiyle oluşan yapıya zigot denir. Zigotun gelişerek oluşturduğu yapıya ise embriyo denir. Tohumun canlı olan kısmıdır.

Kısımları:

• Embriyodaki ilk yaprakçıklara kotiledon yani çenek denir. Açık tohumlu bitkilerin embriysunda ikiden fazla çenek bulunur. Bunlara polikotiledonlu bitkiler denir. Kapalı tohumlu bitkiler ise tek çenekli yani monokotiledon ve çift çenekli yani dikotiledon olarak ikiye ayrılırlar.

Kotiledonlar, besin depo etmekten ve çimlenmeden sonra toprak üstüne çıkarak fotosentezden sorumludurlar.

• Embriyonik gövde bölgesine plumula denir. Embriyodan gelişen bu meristematik yapı olgun bitkide gövdeyi oluşturmuş olur.
• Embriyonik kök bölgesine radikula denir. Embriyodan gelişen bu meristematik yapı ise olgun bitkide kökleri oluşturmuş olur.
• Kotiledonlar ile radikula arasında kalan bölgeye hipokotil denir.
• Kotiledonların üstünde kalan bölgeye ise epikotil denir.

Bitkinin erişkin olmadan önceki beslenme yeridir.

Sebzelerin üretiminde sebze tohumlarına ihtiyaç vardır. Kaliteli sebzeler için kaliteli tohumların alınması ve kullanılması gerekmektedir. Aynı zamanda üreticiler kendi tohumlarını da üretebilirler. Meyve ve sebzelerin kaliteli olanları toplanmayıp bekletilirse ve zamanı gelince toplanırsa tohum olması için işlemler yapılmış olur. Sonrasında bu toplanılanlar güneşte kurutulur ve nem olmayan yerlerde saklanır. Bazı sebze tohumları bu şekilde elde edilebilir.

Yapısında süberin, lignin, kütin gibi maddeler bulundurur. Bu maddeler sayesinde sert bir hal almıştır. Su ve gazlara karşı geçirgenliği azdır. Böylece çimlenme oluncaya kadar aşırı su kaybı ve diğer zararlı etkenlere karşı korunma sağlanmış olur.