Seda

An protinang fiber kan seda iyo pigbibilog nin harus kan fibroin asin nahihimo kan sarong insekto na larvae ngarig makaporma nin mga cocoon.

Seda

(1) Sarong pinta sa Suanoy na Tsina na nagdedepikta nin mga babaying nag-iinspektar nin sedang tela. (2) An apat sa mga pinakaimportanteng domestikadong mariposa para sa seda. (3) Sarong halimbawa nin pamaypay na gibo sa seda.

An pinakabistadong seda iyo an nakukua sa mga cocoon nin mga larvae sa "mulberry silkworm" Bombyx mori na nakatago sa kaptibidad (serikultura). An nagkikintab na panluwas nin seda iyo huli sa triyangular na garu prismo na istraktura nin sedang fibre, na minatugot sa sedang bado na magreprakto nin paabot na liwanag sa manlainlain na angulo, kaya ngani nakakahimo ini nin manlainlain na kulay.

An katagang Ingles para sa seda na "silk" iyo gikan sa Daan na Ingles na "sioloc", Suanoy na Griyego na σηρικός (serikos) o "silken", na hale sa Asyanong gunuan—pagkomparahon an Mandarin sī "silk", Manchurianong sirghe, asin Mongolianong sirkek.

An seda iyo nahihimo nin nagkapirang mga insekto; pero sa kadakulaan, an seda sana nin "moth caterpillars" an piggagamit sa industriya nin tela. May mga pag-aadal sa iba pang mga klase nin seda, na nagkakaiba sa molekular na libel. An seda iyo nahihimo nin harus kan larvae nin insekto na minaagi sa kompletong metamorphosis, pero an ibang insekto, arug kan webspinners asin raspy crickets, iyo naghihimo nin seda sa bilog nindang buhay. An produksyon nin seda iyo nangyayarui man sa hymenoptera (bees, wasps, asin tanga), silverfish, mayflies, thrips, leafhoppers, amamanggi, lacewings, fleas, langaw, asin midges. An iba pang mga klase nin artropodo naghihimo nin seda, pinakanotable an mga baryente ini araknido, arug kan mga lawa.

Proseso kan paggibo nin seda sa Tsina

•  
  An mga sedang ulod asin dahon nin mulberry pigkaag sa trey.
•  
  An mga twig frame para sa mga sedang ulod iyo pigpreparar.
•  
  Pigtimbang an mga cocoon
•  
  An mga cocoon iyo pigbuntog asin pigpururapot.
•  
  An seda iyo pigtahi gamit an loom.

• Abaka
• Pinya
• Mariposa

• Mga toltolan sa seda nin mga Romano asin Byzantinong parasurat
• Serye nin mga mapa na nagdedepikta sa pangglobo na komersyo nin seda
• Uusipon nin tradisyunal na seda sa unipormeng pangmarsyal na arte
• Pagpapadakula nin mga sedang ulod sa klasrom para edukasyonal na obheto (may mga ladawan)
• Bagong urulayan sa pabrika nin insektong seda| physorg.com