Dreito
O dreito (d'o latín < DERECTUS) ye o conchunto de normas que richen a vida d'una sociedat, reglando o comportamiento d'os individuos y grupos que la conforman, y resolvendo os conflictos que se producen entre ellos.
Ista definición sirve ta o dreito positivo, pero atras definicions alternativas tamién han estau proposadas por churistas, filosofos y teoricos d'o dreito, sin que bi haiga un consenso. A Filosofía d'o Dreito estudia o concepto de Dreito.
Orichen
O naiximiento d'o Dreito no ye esclatero. Os autors se trestallan en dos opinions:
- O Dreito naixe como reparación a una afrenta fisica u moral que una persona fa a otra.
- O Dreito naixe ta reglar a indemnización debida por a no observanza d'una palabra dada, en cheneral, ta reglar os negocios entre as personas.
Historicament, o naiximiento d'a norma churidica se preduz como imposición de qui exerce o poder. Iste concepto se suavice posteriorment, dica plegar a sistemas como l'occidental vichent, en que as leis brotan d'o pueblo a traviés d'a esleción que iste fa d'o poder lechislativo.
O Dreito naixe d'as ditas fuents d'o Dreito y que son:
- A lei.
- O costumbre.
- Os prencipios chenerals d'o Dreito.
- A churisprudencia.
Conteniu
O Dreito se trestalla tradicionalment en as categorías de Dreito publico y Dreito privau u civil. Manimenos, ista troxadura ha estau amplament creticada y enguán no en tien tanta de fuerza, debant d'a aparición d'atros campos de l'Ordenamiento Churidico en as que as diferencias entre o publico y o privau no son tan evidents (p. ex, o Dreito laboral, en o que a relación privada entre o treballador y lo empresario se troba intervenida por una normativa publica.
Contino se enumeran as prencipals brancas churidicas:
- Dreito Administrativo
- Dreito Urbanistico
- Dreito ambiental
- Dreito civil
- Dreito d'as personas
- Dreito de cosas
- A propiedat
- A posesión
- L'usufruito, uso y habitación
- A servitut
- Dreito de familia
- Paternidat y filiación
- Dreito d'alimentos
- Tutela
- Curatela
- Matrimonio
- Deseparación legal y esvurcio
- Adopción
- Dreito d'obligacions
- Obligacions
- Contratos
- Dreito de succesions
- O testamento
- A succesión testada
- A succesión intestada
- Dreito nobiliario
- Propiedat industrial
- Propiedat intelectual
- Dreitos d'autor
- Dreitos d'explotación
- Dreito internacional
- Dreito internacional privau
- Dreito internacional publico
- Dreito laboral
- Dreito mercantil
- Contratos mercantils
- Dreito concursal
- Dreito de sociedaz
- Dreito penal
- Dreito politico
- Dreito constitucional
- Dreito fiscal
- Derecho procesal
- Dreito procesal administrativo
- Dreito procesal civil
- Dreito procesal laboral
- Dreito procesal penal
- Filosofía d'o Dreito
- Ciencia d'o Dreito
- Teoría d'o Dreito
- Sociolochía d'o Dreito
- Historia d'o dreito
- Dreito romano
- Dreitos animals
Referencias
 | Iste articlo ye un borrador. Enamplando-lo aduyarás a amillorar a Biquipedia. |
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Dreito, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.