Хакъ

Хакъны ортакълыкъ ангыламы джокъду, тюрлю-тюрлю хакъ школланы энчи оюмлары барды. Алай а, орталама айтыргъа кюрешсек, быллай ангылам келтирирге боллукъбуз:

Хакъ адамланы арасында илишкилени тюзетген зорунлу джорукъланы джыйымыды

Норматив-позитивист ангылам:

Хакъ — кърал салгъан эмда эркинлик берген бютеу барына да зорунлу болгъан, адамланы кеси джюрютюулерини джорукъларын тюзетген джыйымды, бу джорукъланы тындырыу эмда алагъа сыйыныу къралны къолундады.

Американ юристле былай айтыргъа боллукъдула:

Хакъ — социал институтла бла гарантия этилген мардаланы (джорукъланы) системасыды.

Либертар-юрист концепция:

Хакъ — эркинликлени эмда адилликни хайырланыуну бютеу барына да тенг джорукълары бла мардаларыды.

Хакъны ангылатыу, алимни къайсы хакъангылаугъа байламлы болгъанына кёре болады, алай а тюрлю-тюрлю хакъ школланы башха-башха ангылатыулары бла биз хакъны объектив халда ангыларгъа болабыз. Ол себеден хакъ илмуну айныуунда плюрализм уллу орун алады, алай а билимлени бу бёлюмю кърал властха джууукъ болгъаны себебли плюрализм къыйын табылады.

Бир-бир ангылатыулада эмда контекстледе хакъ хакъны системасы бла (объектив хакъ бла), неда хакъ система бла къатышдырылыучанды.