Bảng chữ cái Phoenicia, gọi theo quy ước là bảng chữ cái Canaan nguyên thủy cho các văn bản Phoenicia xuất hiện trước năm 1050 TCN, là bảng chữ cái alphabet lâu đời nhất theo nghĩa rộng của từ alphabet.
Bảng chữ cái Phoenicia là một abjad có tất cả 22 chữ cái, tất cả thể hiện phụ âm, với matres lectionis sau này được sử dụng một số nguyên âm. Nó được dùng để viết tiếng Phoenicia, một ngôn ngữ Semit Bắc, là ngôn ngữ của nền văn minh Phoenicia cổ tại nơi ngày nay là Syria, Liban, và bắc Israel.
Bảng chữ cái Phoenicia | |
---|---|
Thể loại | |
Thời kỳ | k. 1200–150 TCN |
Hướng viết | Phải sang trái |
Các ngôn ngữ | Tiếng Phoenicia, tiếng Puni |
Hệ chữ viết liên quan | |
Nguồn gốc | Chữ tượng hình Ai Cập
|
Hậu duệ | Chữ Aram Chữ Hy Lạp Chữ Cổ Hebrew |
Anh em | Chữ Nam bán đảo Ả Rập |
ISO 15924 | |
ISO 15924 | Phnx, 115 |
Unicode Bảng Chữ Cái Phoenicia | |
Dải Unicode Bảng Chữ Cái Phoenicia | U+10900–U+1091F |
Chữ Phoenicia là sản phẩm của việc người Phoenicia tiếp nhận một hệ chữ viết Semit Tây cổ, có nguồn gốc cổ xưa từ chữ tượng hình Ai Cập. Nó từng là một hệ chữ viết dùng rộng rãi, do thương gia Phoenicia đem đi lan truyền khắp vùng Địa Trung Hải, rồi lại được nhiều nền văn hóa tiếp thu, sửa đổi. Chữ Cổ Hebrew là một biến thể địa phương của chữ Phoenicia. Chữ Aram, tiền thân chữ Ả Rập ngày nay, cũng là một hậu duệ chữ Phoenicia. Chữ Hebrew là một biến thể chữ Aram. Chữ Hy Lạp (cùng các hậu duệ là chữ Latinh, Kirin, Runi, và Copt) cũng bắt nguồn từ chữ Phoenicia.
Ký tự | Tên ký tự | Nghĩa tên ký tự | Âm vị | Nguồn gốc | Ứng với | |||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Image | Text | Aram | Syria/ Assyria | Hebrew | Ả Rập | Thaana | Nam bán đảo Ả Rập | Ge'ez | Hy Lạp | Copt | Lydia | Cổ Ý | Rune | Latinh | Kirin | Gruzia | Armenia | Turk Cổ | Mông Cổ | Tạng | Devanagari | Bengal | Miến | Sinhala | Khmer | Thái | Lào | Java | ||||
𐤀 | ʾālep | bò đực | ʾ [ʔ] | 𓃾 | 𐡀 | ܐ | א | ﺍ | އ | 𐩱 | አ | Αα | Ⲁⲁ | 𐤠 | 𐌀 | ᚨ | Aa | Аа | ა/ⴀ/Ⴀ | Ա/ա | 𐰀 | ཨ | अ, आ, ओ, औ, अं, अः, ॲ, ऑ | অ, আ, ও, ঔ | အ | ꦨ, ආ, ඇ, ඈ | អ | อ | ອ | ꦄ | ||
𐤁 | bēt | nhà | b [b] | 𓉐 | 𐡁 | ܒ | ב | ﺏ | ބ | 𐩨 | በ | Ββ | Ⲃⲃ | 𐤡 | 𐌁 | ᛒ | Bb | Бб, Вв | ბ/ⴁ/Ⴁ | Բ/բ | 𐰉 | བ, མ | ब, भ | ব, ভ | ဗ, ဘ | බ, භ | ប, ផ | บ | ບ | ꦧ, ꦨ | ||
𐤂 | gīml | dùi quăng/lạc đà | g [ɡ] | 𓌙 | 𐡂 | ܓ | ג | ﺝ | ޖ,ޗ | 𐩴 | ገ | Γγ | Ⲅⲅ | 𐤢 | 𐌂 | ᚷ, ᛃ | Cc, Gg | Гг, Ґґ | გ/ⴂ/Ⴂ | Գ/գ | 𐰍 | ག | ग | গ | ဂ | ග | គ | ค, ฅ | ຄ | ꦒ | ||
𐤃 | dālet | cửa | d [d] | 𓇯 | 𐡃 | ܕ | ד | د, ذ | ޑ, ޛ | 𐩵 | ደ | Δδ | Ⲇⲇ | 𐤣 | 𐌃 | ᛞ | Dd | Дд | დ/ⴃ/Ⴃ | Դ/դ | 𐰑 | - | ད | ध | গ | ဒ | ධ | ឌ | ฎ | ດ | ꦣ | |
𐤄 | hē | quá phụ | h [h] | 𓀠 | 𐡄 | ܗ | ה | ه | ހ | 𐩠 | ሀ | Εε | Ⲉⲉ | 𐤤 | 𐌄 | ᛖ | Ee | Ее, Єє, Ээ | ე/ⴄ/Ⴄ | Ե/ե, Է/է, Ը/ը | - | - | - | ह | এ | ဧ | එ | ហ | ห | ຫ | ꦌ, ꦍ | |
𐤅 | wāw | móc | w [w] | 𓏲 | 𐡅 | ܘ | ו | ﻭ | ވ, ޥ | 𐩥 | ወ | (Ϝϝ), Υυ | Ⲩⲩ | 𐤥,𐤱,𐤰 | 𐌅, 𐌖 | ᚹ | Ff, Uu, Vv, Yy, Ww | (Ѵѵ), Уу, Ўў | ვ/ⴅ/Ⴅ | Վ/վ | - | ཝ | ह | ব | ဝ | ව | វ | ว | ວ | ꦮ | ||
𐤆 | zayin | vũ khí | z [z] | 𓏭 | 𐡆 | ܙ | ז | ﺯ | ޒ, ޜ | 𐩹 | ዘ | Ζζ | Ⲍⲍ | - | 𐌆 | ᛉ | Zz | Зз | ზ/ⴆ/Ⴆ | Զ/զ | 𐰔 | ཇ, ཛ, ཛྷ | ज, झ | জ, ঝ | ဇ, ဈ | ජ, ඣ | ជ | ช, ซ | ຊ | ꦗ, ꦙ | ||
𐤇 | ḥēt | tường, sân nhà | ḥ [ħ] | 𓉗 or 𓈈 | 𐡇 | ܚ | ח | ح, خ | ޙ, ޚ | 𐩢, 𐩭 | ሐ, ኀ | Ηη | Ⲏⲏ | - | 𐌇 | ᚺ/ᚻ | Hh | Ии, Йй | ი/ⴈ/Ⴈ | Ի/ի, Խ/խ | - | གྷ | घ | ঘ | ဃ | ඝ | ឃ | ฆ | - | ꦓ | ||
𐤈 | ṭēt | bánh xe | ṭ [tˤ] | 𓄤 | 𐡈 | ܛ | ט | ط, ظ | ޘ, ދ | 𐩷 | ጠ | Θθ | Ⲑⲑ | - | 𐌈 | ᚦ | - | (Ѳѳ) | თ/ⴇ/Ⴇ | Թ/թ | 𐰦 | - | ཐ | थ, ठ, ट | ট | ဈ | ඣ | ដ | ฏ | - | ꦛ | |
𐤉 | yōd | tay | y [j] | 𓂝 | 𐡉 | ܝ | י | ي | ޔ | 𐩺 | የ | Ιι | Ⲓⲓ | 𐤦 | ᛁ | 𐌉 | Ii, Jj | Іі, Її, Јј | ჲ | Յ/յ | 𐰖 | ཡ | य | য | ယ, ရ | ය | យ | ย | ຢ | ꦪ | ||
𐤊 | kāp | bàn (tay) | k [k] | 𓂧 | 𐡊 | ܟ | כך | ﻙ | ކ | 𐩫 | ከ | Κκ | Ⲕⲕ | 𐤨 | 𐌊 | ᚲ | Kk | Кк | კ/ⴉ/Ⴉ | Կ/կ | 𐰚 | ཀ | क | ক | က | ක | ក | ก | ກ | ꦏ | ||
𐤋 | lāmed | goad | l [l] | 𓌅 | 𐡋 | ܠ | ל | ﻝ | ލ, ޅ | 𐩡 | ለ | Λλ | Ⲗⲗ | 𐤩 | 𐌋 | ᛚ | Ll | Лл | ლ/ⴊ/Ⴊ | Լ/լ | 𐰞 | ལ | ल | ল | လ, ဠ | ළ | ល | ล | ລ | ꦭ | ||
𐤌 | mēm | nước | m [m] | 𓈖 | 𐡌 | ܡ | מם | ﻡ | މ | 𐩣 | መ | Μμ | Ⲙⲙ | 𐤪 | 𐌌 | ᛗ | Mm | Мм | მ/ⴋ/Ⴋ | Մ/մ | 𐰢 | མ | म | ম | မ | ම | ម | ม | ມ | ꦩ | ||
𐤍 | nūn | rắn | n [n] | 𓆓 | 𐡍 | ܢ | נן | ﻥ | ނ, ޏ | 𐩬 | ነ | Νν | Ⲛⲛ | 𐤫 | 𐌍 | ᚾ | Nn | Нн | ნ/ⴌ/Ⴌ | Ն/ն | 𐰣 | ང, ཉ, ན | न, ण, ञ, ङ | ঙ, ঞ, ণ, ন | င, ဉ, ည, ဏ, န | ඞ, ඤ, ණ, න | ង, ញ, ណ | ง, ณ, น | ງ, ຍ, ນ | ꦔ, ꦚ, ꦟ, ꦤ | ||
𐤎 | sāmek | cá | s [s] | 𓊽 | 𐡎 | ܣ, ܤ | ס | — | — | 𐩪 | ሰ | Ξξ, Χχ | Ⲝⲝ, Ⲭⲭ | - | 𐌎, 𐌗 | ᛊ,ᛋ | Xx | (Ѯѯ), Хх | ს/ⴑ/Ⴑ | Ս/ս | 𐰽 | - | ས | ष, स | ষ, স | သ | ස | ស, ឞ | ส, ษ | ສ, ຊ | ꦯ, ꦰ | |
𐤏 | ʿayin | mắt | ʿ [ʕ] | 𓁹 | 𐡏 | ܥ | ע | ع, غ | ޢ, ޣ | 𐩲 | ዐ | Οο, Ωω | Ⲟⲟ, Ⲱⲱ | 𐤬 | 𐌏 | ᛟ | Oo | Оо | ო/ⴍ/Ⴍ | Օ/օ | 𐰆 | - | ए, ऐ | এ,ঐ | ဩ, ဪ | ඔ | អុ | - | - | ꦎ, ꦎꦴ | ||
𐤐 | pē | miệng | p [p] | 𓂋 | 𐡐 | ܦ | פף | ف | ފ, ޕ | 𐩰 | ፐ, ፈ | Ππ | Ⲡⲡ | - | 𐌐 | ᛈ | Pp | Пп | პ/ⴎ/Ⴎ | Պ/պ | 𐰯 | - | པ, ཕ | प, फ | প, ফ | ပ, ဖ | ප, ඵ | ព, ភ | ป | ປ, ຜ | ꦥ, ꦦ | |
𐤑 | ṣādē | ? (giấy cói?) | ṣ [sˤ] | 𓇑 | 𐡑 | ܨ | צץ | ص, ض | ޞ, ޟ | 𐩮 | ጸ, ጰ, ፀ | (Ϻϻ) | - | — | 𐌑 | — | - | Цц, Чч, Џџ | ც/ⴚ/Ⴚ | Ց/ց | - | ཅ, ཆ, ཙ, ཚ | च, छ | চ, ছ | စ, ဆ | ච, ඡ | ច, ឆ | จ, ฉ | ຈ | ꦕ, ꦖ | ||
𐤒 | qōp | lổ xỏ chỉ | q [q] | 𓃻 | 𐡒 | ܩ | ק | ﻕ | ޤ, ގ | 𐩤 | ቀ | (Ϙϙ), Φφ, Ψψ | Ϥϥ, Ⲫⲫ, Ⲯⲯ | - | 𐌒, 𐌘, 𐌙 | - | (Ҁҁ, Фф) | ქ/ⴕ/Ⴕ | Ք/ք, Փ/փ, Ֆ/ֆ | 𐰴 | - | ཁ | ख | খ | ခ | ඛ | ខ | ข, ฃ | ຂ | ꦑ | ||
𐤓 | rēš | đầu | r [r] | 𓁶 | 𐡓 | ܪ | ר | ﺭ | ރ | 𐩧 | ረ | Ρρ | Ⲣⲣ | 𐤭 | 𐌓 | ᚱ | Rr | Рр | რ/ⴐ/Ⴐ | Ր/ր | 𐰺 | ར | र | র | - | ර | រ | ร | ຣ | ꦫ | ||
𐤔 | šīn | răng | š [ʃ] | 𓌓 | 𐡔 | ܫ | ש | ش, س | ޝ, ސ | 𐩦 | ሠ | Σσς | Ⲋⲋ, Ⲥⲥ, Ϣϣ | 𐤮 | 𐌔 | ᛊ/ᛋ | Ss | Сс, Шш, Щщ | შ/ⴘ/Ⴘ | Շ/շ | 𐱁 | ཤ | श | শ | - | - | ឝ | ศ | - | ꦯ | ||
𐤕 | tāw | dấu, vết | t [t] | 𓏴 | 𐡕 | ܬ | ת | ت, ث | ތ, ޘ | 𐩩 | ተ | Ττ | Ⲋⲋ, Ⲧⲧ | 𐤯 | 𐌕 | ᛏ | Tt | Тт | ტ/ⴒ/ | Տ/տ | 𐱃 | ཏ | त | ত | တ | ත | ត | ต, ด | ຕ | ꦠ |
Môi | Chân răng | Vòm | Ngạc mềm | Lưỡi gà | Yết hầu | Thanh hầu | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
thường | nhấn | ||||||||
Nasal | m | n | |||||||
Tắc | vô thanh | p | t | tˤ | k | q | ʔ | ||
hữu thanh | b | d | ɡ | ||||||
Xát | vô thanh | s | sˤ | ʃ | ħ | h | |||
hữu thanh | z | ʕ | |||||||
Rung | r | ||||||||
Tiếp cận | l | j | w |
Bảng Unicode Bảng Chữ Cái Phoenicia Phoenicia Official Unicode Bảng Chữ Cái Phoenicia Consortium code chart: Phoenician Version 13.0 | ||||||||||||||||
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
U+1090x | 𐤀 | 𐤁 | 𐤂 | 𐤃 | 𐤄 | 𐤅 | 𐤆 | 𐤇 | 𐤈 | 𐤉 | 𐤊 | 𐤋 | 𐤌 | 𐤍 | 𐤎 | 𐤏 |
U+1091x | 𐤐 | 𐤑 | 𐤒 | 𐤓 | 𐤔 | 𐤕 | 𐤖 | 𐤗 | 𐤘 | 𐤙 | 𐤚 | 𐤛 | 𐤟 |
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Bảng chữ cái Phoenicia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.