Devanagari: Hệ chữ viết phổ thông của Ấn Độ
Chữ Devanagari, từ ghép của Deva (देव) và Nagari (नगर), cũng được gọi là Nagari (nguyên là tên của hệ thống chữ viết là khởi nguồn của chữ Devanagari) là một hệ thống chữ cái của Ấn Độ và Nepal.
Hệ thống chữ viết này được ghi từ trái sang phải, không có các chữ cái đặc biệt, và được công nhận (cùng với hầu hết các chữ viết Brahmi Bắc khác, như chữ Gujarat và chữ Oriya) là những loại chữ viết có đầy đủ các chữ cái. Chữ Devanagari là chữ viết chính dùng để ghi lại tiếng Hindi chuẩn, tiếng Marathi và tiếng Nepal. Từ thế kỷ 19, nó trở thành kiểu chữ viết thông dụng nhất để viết tiếng Phạn. Chữ Devanagari cũng được sử dụng trong tiếng Bhojpur, tiếng Gujarat, tiếng Pahar (Garhwal và Kumaon), Konkan, Magah, Maithili, Marwar, Bhili, Newar, Santhal, Tharu và thỉnh thoảng trong tiếng Sindh, tiếng Dogri, tiếng Sherpa và tiếng Kashmir. Đây cũng là kiểu chữ viết trước đây của tiếng Gujarat.
| Chữ Devanagari | |
|---|---|
 Rigveda, Bản viết tay chữ Devanagari (đầu thế kỷ 19) | |
| Thể loại | |
Thời kỳ | c. 1200–nay |
| Hướng viết | Trái sang phải  |
| Khu vực | Ấn Độ và Nepal |
| Các ngôn ngữ | Một số ngôn ngữ Ấn Độ, gồm Phạn, Hindi, Marath, Pahar (Garhwal và Kumaon), Nepal, Bhili, Konkan, Bhojpur, Magahi, Kurukh, Nepal Bhasa, Sindh và Kashmir. Thỉnh thoảng được sử dụng để viết hoặc chuyển tự Sherpa. Từng được dùng để viết tiếng Gujarat. |
| Hệ chữ viết liên quan | |
Nguồn gốc Devanagari | |
Hậu duệ | Chữ Gujarat Chữ Modi Chữ Ranjana Âm tiết thổ dân Canada |
Anh em | Chữ Sharada, Chữ Đông Nagari |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Deva, 315 |
| Unicode | |
Dải Unicode | U+0900–U+097F Devanagari, U+A8E0–U+A8FF Devanagari Extended, U+1CD0–U+1CFF Vedic Extensions |
Nguồn gốc Devanagari
Chữ Devanagari thuộc Hệ chữ viết Brahmi, được sử dụng tại Ấn Độ, Nepal, Tây Tạng và Đông Nam Á. Đây là hậu duệ của chữ Gupta, cùng với chữ Tất Đàm và chữ Sharada. Biến thể phía đông của Gupta được gọi là Nagari xuất hiện lần đầu từ thế kỷ thứ 8; khoảng năm 1200 chúng dần dần thay thế chữ Tất-đàm, vốn là thứ chữ dùng để truyền bá Phật giáo tại Đông Á; và chữ Sharada, loại chữ này hiện được dùng một cách song song tại Kashmir. Phiên bản đầu tiên của chữ Devanagari có thể nhìn thấy trên câu khắc Kutila của Bareilly trong thời kỳ Vikram Samvat 1094 (khoảng năm 992), thể hiện rõ việc xếp các chữ cái theo một đường nằm ngang để tạo thành một từ.
Việc sử dụng tên gọi Devanagari chỉ mới xuất hiện gần đây và thuật ngữ cũ Nagari vẫn được sử dụng rộng rãi. Sự gia tăng của việc sử dụng thuật ngữ Devanagari có thể liên quan tới việc sử dụng loại chữ này để viết các bản văn tiếng Phạn. Việc này đã làm tăng thêm mối liên kết giữa chữ Devanagari và tiếng Phạn và qua đó chữ Devanagari hiện được gọi rộng rãi là chữ Phạn; tuy nhiên, trước thời thuộc địa chữ Phạn không hề có chuẩn chữ viết và được viết bằng bất kỳ thứ chữ nào quen thuộc với cư dân địa phương.
Chú thích
Tham khảo
- Masica, Colin (1991), The Indo-Aryan Languages, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 9780521299442.
- Snell, Rupert (2000), Teach Yourself Beginner's Hindi Script, Hodder & Stoughton, ISBN 9780071419840.
- Salomon, Richard (2003), “Writing Systems of the Indo-Aryan Languages”, trong Cardona, George; Jain, Dhanesh (biên tập), The Indo-Aryan Languages, Routledge, tr. 67–103, ISBN 9780415772945.
- Verma, Sheela (2003), “Magahi”, trong Cardona, George; Jain, Dhanesh (biên tập), The Indo-Aryan Languages, Routledge, tr. 498–514, ISBN 9780415772945.
- Wikner, Charles (1996), A Practical Sanskrit Introductory.
Liên kết ngoài
| Wikibooks có một quyển sách tựa đề Devanagari |
Thông tin về chữ Devanagari
- Omniglot.com—Devanāgarī Alphabet, including classical/northern variant forms of अ (a) and related letters, झ (jh), ण (ṇ)
- AncientScripts.com—Devanāgarī Intro
- Hindi/Devanāgarī Script Tutor Lưu trữ 2005-04-06 tại Wayback Machine
- IS13194:1991 Lưu trữ 2008-05-28 tại Wayback Machine standard for "ISCII"
- Unicode Chart for Devanāgarī
Phần mềm
- Omkarananda-ashram.org, Itranslator Free program to convert Itrans to Devanagari. Uses 16-bit Unicode-compatible fonts. Works only on Windows 2000 / XP / Server 2003.
- DMJoshi.org Lưu trữ 2011-07-26 tại Wayback Machine, To write Devanagari or Gujarati Script Devised by Dayashankar Joshi
- Merosoft.webs.com, Nepali Font Converter/Deconverter 0.3—Java Based Nepali Font Converter/Deconveter. Supports Preeti, Kantipur & Jaga—FontConverter 0.3 is the software based on java language and is used to convert non-Unicode to Unicode. This software is basically focused on Devanagari non-Unicode fonts (only for Nepali language). It works well on Preeti, Kantipur and Jaga HImali.
- Bhashaindia.com Lưu trữ 2009-09-24 tại Wayback Machine—Indic script IMEs (keyboard layouts) and other Indic-language software by Microsoft Windows.
- Devendraparakh.port5.com Lưu trữ 2005-12-17 tại Archive.today, HindiWriter—The Phonetic Hindi Writer with AutoWord lookup and Spellcheck for MS Word and OpenOffice.org for Windows.
- Baraha.com—Devanāgarī Input using English Keyboard
- Lipikaar.com—The indic script typing tool with support for Devanāgarī through a Windows desktop executable or Firefox Extension.
- [1] Lưu trữ 2011-08-11 tại Wayback Machine—Devawriter, comprehensive Devanagari input for Windows and Macintosh.
Font
- Hundreds of Devanagari fonts—free download
- Unicode Compliant Open Type Fonts Lưu trữ 2011-07-22 tại Wayback Machine including ligature glyphs (TDIL Data Centre)
- Unicode Devanagari font gallery
- Download Free Marathi Fonts
Tổng hợp
- A compilation of Tools and Techniques for Hindi Computing
- Technical information for Hindi Users srijangatha.com Hindi Portal Lưu trữ 2012-03-06 tại Wayback Machine
- Resources for typing in the Nepali language in Devanāgarī Lưu trữ 2007-10-11 tại Wayback Machine
- Resources for viewing and editing Devanāgarī
- Unicode support for Web browsers
- Creating and Viewing Documents in Devanāgarī Lưu trữ 2009-09-21 tại Wayback Machine
Cách nhập dữ liệu
- Microsoft BhashaIndia Lưu trữ 2008-07-20 tại Wayback Machine—Indic Language Computing resources
- Online tool for English (Roman Script) to Hindi (Devanagari script) Transliteration by CDAC Mumbai Lưu trữ 2011-07-23 tại Wayback Machine
- Online tools for typing in Unicode Devanagari for the Nepali language
- Romanized Nepali Unicode Keyboard Lưu trữ 2011-07-12 tại Wayback Machine developed by OOPSLite Technologies
- IndiX, Indian language support for Linux Lưu trữ 2008-05-26 tại Wayback Machine, a site by the Indian National Centre for Software Technology
- Devanāgarī Tools: Wiki Sandbox, Devanāgarī Mail, Yahoo/Google Search & Devanāgarī Transliteration Lưu trữ 2008-05-22 tại Wayback Machine
- Online Latin to Devanāgarī transliteration tool
- Devawriter & Devawriter Pro Lưu trữ 2011-08-11 tại Wayback Machine digitisation tools.
Bàn phím Devanagari
- TVS Devanagari Hindi keyboard with details of keyboard layout, installation instructions for Windows/Linux, shops and online purchase
- Intex Technologies Swadeshi bilingual Hindi keyboard Lưu trữ 2011-07-13 tại Wayback Machine, keyboard layout is Hindi Typewriter
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Devanagari, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.