Ven

Se om kaikiš penemb Avstrijan federacijanma pindan mödhe. Toine federacijanma, Alaavstrii, ümbärdab pälidnad kaikiš polišpäi.

Ven
Wien

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Avstrii
Eläjiden lugu (2023)	1,982,097 ristitud
Pind	414,65 km²
Pämez'	Mihael' Lüdvig (uhoku 2018—, Michael Ludwig)
Telefonkod	+43-(0)1
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Lidn om Avstrijan kul'turan, ižandusen da politikan keskuz, rahvahidenkeskeižiden aluzkundoiden keskuz. ÜRO:n ližaofis (UNO-City), KEVO:n da OEVÜ:n päfaterad sijadasoiš siš.

Eländpunktan aluz om pandud 1. voz'sadal meiden erad kuti Vindobon (latin.: Vindobona «Vindosan mad») — rimalaižiden 15. legionan ezipost. Ven mainitase ezmäižen kerdan vl 881 lidnan statusanke kuti Venii-torasija (latin. Uuenia) mad'jaralaižidenke.

Vozil 1867−1918 Ven oli Avstrijan da Mad'jaranman imperijan ühteks kahtes pälidnaspäi.

Lidn sijadase valdkundan pohjoižpäivnouzmas, Venan katl'uses i Al'piden ezimägištol, Dunain molembil randoil. Korktused oma 151..542 m ü.m.t. lidnan röunoiš. Istorine keskuz sijadase Dunain suvipäivlaskmaižel randal. Pen' Ven-jogi lankteb Dunain oiktaha hijamha kahtes sijas lidnan territorijal. Matkad toižhe Bratislav-pälidnhasai om vaiše 60 km päivnouzmha.

Klimat om ven pehmed. Voden keskmäine lämuz om +10,5 C°, kezakun-elokun +18,6..+20,8 C°, tal'vkun-uhokun +0,3..+1,7 C°. Ekstremumad oma −26 C° i +38,5 C°. Kezaaigan minimum om +3,2 C°, tal'vaigan maksimum om +20,6 C°. Paneb sadegid 649 mm vodes, enamba semendkus-elokus (69..72 mm kus), vähemba vilukus (37 mm) i redukus (38 mm). Tal'vel lumikurod oma paksud.

Ven jagase 23 nimitadud valičemižümbrikoks (saks.: Bezirke), no erasti niid mainitadas nomeruidud nimil-ki. Lidnan administracii om ühthine, sen palakund om kaikuččes ümbrikos.

Ristitišton luja ližaduz tegihe 19. voz'sadal. Kaikiš suremb eläjiden lugu oli 2 083 630 ristitud vl 1910. Vl 2010 kaik 1 689 995 ristitud elihe lidnas. Vl 2016 kaik 1 852 997 ristitud elihe lidnas i läz 2,6 mln ristituid kaikes lidnaglomeracijas.

21. voz'sadal ristitišt ližadui immigracijan tagut: ku vl 2001 toižed rahvahuded otiba 16 % (Avstrijan saksalaižed — 84 %), ka vl 2012 38,8 % eläjid oliba toižen rahvahuden augotižlibundanke paloin vai täuzin.

Religijan mödhe (vn 2001 rahvahanlugemine) eläjiden pol' oli katolikoikš, nelländez — religijatomikš, islamanuskojad — 7,8 %, ortodoksižed hristanuskojad — 6,0 %, protestantad — 4,7 %, toižed uskojad — 6,8 %.

Edeline lidnan Mihael' Hoipl'-pämez' (burgomistr) radoi hätken aigan (1994−2018).

Ven om Evropan kiruhavtotesol'm. Kundaline transport om šingotadud: om avtobusoid, kiruhlidnelektrojonusid (saks.: S-Bahn), tramvaid. Vspäi 1976 metropoliten radab lidnas (saks. U-Bahn, vspäi 2013 om viž jonod, 104 stancijad, 78,5 km raudted).

Rahvahidenkeskeine civiline Ven-Švehat-lendimport (saks.: Wien-Schwechat, VIE / LOWW, 31,6 mln passažiroid vl 2019) sijadase 18 km suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Evropan äjihe maihe, AÜV:oihe, Lähižen Päivnouzmman maihe, jügureisid — Azijan äjihe maihe. Jogivaldmad oma Dunain randal jügukonteineriden täht (6 ga pind, 9 mln tonnoid vl 2005).

•  
  Lidnan ohjastusen pert' öližel aigal (2005)
•  
  Katoline Karlskirhe-pühäpert' (om saudud vll 1716−1737), vn 2020 nägu
•  
  Austria Center Vienna (ACV)-konferenciikeskuz vl 2012
•  
  Venan universitetan juridine fakul'tet (2007)
•  
  Venan Keskuzline päraudtestancii vl 2014

• Lidnan tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (wien.gv.at). (saks.) (angl.) (bosn.)/(horv.)/(serb.) (turk.)