Avliyo Pyotr

U tarixdagi ilk papa hisoblanadi. Pyotrni Rimda imperator Neron xochga mixlangan. U anʼanaviy ravishda Rimning birinchi Yepiskopi („Papa“) va sharqiy masihiylik anʼanasi boʻyicha Antioxiyaning birinchi Patriarxi sifatida qabul qilingan. Qadimgi nasroniy cherkovlari Pyotrni avliyolar avliyosi sifatida va Antioxiya va Rim cherkovining asoschisi sifatida hurmat qiladilar, ammo hozirgi zamon vorislarining obroʻ-eʼtiboriga nisbatan munosabatlari turlicha. Katolik taʼlimotiga koʻra, Matto 16:18 da Iso Pyotrnini jamoatda alohida mavqega ega boʻlishga vaʼda bergan.

Avliyo Pyotr
Saint Peter
1-Rim papasi
Mansab davri  – 67gacha
Oʻtmishdoshi	yoʼq
Vorisi	Lin
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	noma'lum Rim imperiyasi
Vafoti	67-yil 22-yanvar Rim imperiyasi
Otasi	Jon
Dini	xristian dini

Yangi Ahddagi ikkita umumiy maktub Pyotrga tegishli, ammo zamonaviy olimlar umuman Pyotrning mualliflik huquqini rad etadilar. Uning nomi bilan atalgan bir qancha kitoblar — „Pyotrning Havoriylar faoliyati, Pyotrning Xushxabari, Pyotrning Voizligi, Pyotrning apokalipsisi va Pyotrning Hukmi“ kitoblari xristian mazhablari apokrif sifatida koʻrib chiqilgan va shuning uchun Injil qonunlariga kiritilmagan.

 

Yangi Ahdda aytilganidek, Pyotrning asl ismi „Simon“ (Yunoncha Simōn) „Shimoʻn“ (yunoncha mΣυkεών)."Yahudiylarning taniqli urf-odati yoki Eski Ahdning shaxsini ismini erkak bolaga va shunga oʻxshash oʻxshash yunon / rim nomi bilan berish paytida paydo boʻlgan odatni aks ettiradi" deb tushuntiriladi.Keyinchalik unga oromiy tilida כֵּיפָא (Kepha) ismi beriladi. Koʻplab tarixchilar bu soʻzning maʼnosini „tosh“ deyishadi. Katolik ilohiyotshunos Rudolf Peshning taʼkidlashicha, oromiycha cefa „tosh, toʻp, parcha, parchalanish“ degan maʼnoni anglatadi va „tosh“ bu faqat bir tushuntirishdir; Attic Yunoncha petra „oʻsgan qoyalar, qoyalar, jarliklar, qabrlar“ degan maʼnoni anglatadi; va petros „kichik tosh, toshboʻron, sling tosh, harakatlanuvchi tosh“ degan maʼnoni anglatadi.Boshqa birlari esa boshqa fikrda. Qolgan tarixchilar bu soʻzni „qoʻpol“ deb atashadi.

Manbalar

Pyotrning hayotiy voqeasi toʻrtta qoidaga aylangan Injilda, Havoriylarning faoliyati, Yangi Ahd maktublarida, Ibroniylarning kitoblarida va uning hayoti va oʻlimi haqidagi dastlabki Ilohiy Injillarda aytilgan. Yangi Ahdda u Isoning xizmati paytida chaqirilgan birinchi shogirdlardan biri ekanligi aytilgan. Pyotr ilk jamoatda Iso tomonidan tayinlangan birinchi roʻyxatga olingan havoriyga aylangan.

Xushxabarchilar va Havoriylar Pyotrni eng taniqli havoriy sifatida tasvirlashadi, garchi u xochga mixlanish paytida Isodan uch marta tongan boʻlsa ham.Xristian anʼanalariga koʻra, Pyotr Isoning paydo boʻlgan birinchi shogirdi boʻlib, Cherkovning birinchi rahbari va tarixdagi birinchi Rim papasidir.

Havoriylarning holati

Pyotr har doim Xushxabarda (Injil) 12 havoriylar orasida birinchi oʻrinda turadi va albatta Havoriylar kitobida ham.

• Church Fathers on the Peter’s Primacy (Wayback Machine saytida 2012-07-11 sanasida arxivlangan)
• Church Fathers on Peter’s Successors (Wayback Machine saytida 2018-06-26 sanasida arxivlangan)
• The Life & Miracles of St. Peter, Prince of the Apostles (Wayback Machine saytida 2013-07-30 sanasida arxivlangan)
• Etymology of Peter
• The Jewish St Peter
• Jewish Encyclopedia: Simon Cephas
• Veneration of the Precious Chains of the Holy and All-Glorious Apostle Peter Orthodox icon and synaxarion
• The Holy Glorious and All-Praised Leader of the Apostles, Peter icon and synaxarion
• The Holy Glorious and All-Praised Leader of the Apostles, Peter & Paul sermon of Saint Augustine, Bishop of Hippo
• Catholic response to Protestant claims that Peter never visited Rome
• stpetersbasilica.org (Wayback Machine saytida 2012-05-02 sanasida arxivlangan) Books on St. Peter’s Basilica in Rome