Rripi i Kuiperit është një rrip rrethor në pjesën e jashtme të sistemit diellor, që shtrihet në orbitën e Neptunit (at 30 AU ) afërsisht 50 AU nga Dielli.
dhe është i ngjashëm me rripin asteroidal, por është shumë më i madh - 20 herë më i gjerë dhe 20–200 herë më masiv. Ashtu si rripi i asteroideve, ai përbëhet kryesisht nga trupa të vegjël ose mbetje nga koha kur u formua Sistemi Diellor. Ndërsa shumë asteroide janë të përbëirë kryesisht nga shkëmbi dhe metali, shumica e objekteve të Rripit Kuiper përbëhen kryesisht nga lëndë të paqëndrueshme të ngrira ("akuj"), të tilla si metani, amoniaku, dhe uji. Brezi Kuiper është shtëpia e tre planetëve xhuxh të njohur zyrtarisht: Plutoni, Haumea dhe Makemake. Disa nga hënat e Sistemit Diellor, të tilla si Tritoni i Neptunit dhe Phoebe i Saturnit, mund të kenë origjinën në këtë rajon.
Brezi Kuiper u emërua sipas astronomit Holandezo-Amerikan Gerard Kuiper, megjithëse ai nuk parashikoi ekzistencën e tij. Në vitin 1992, u zbulua planeti i vogël (15760) Albion, objekti i parë i Rripit Kuiper (Objektet e Rripit Kuiper (ORK - KBO) që nga Plutoni dhe Karoni. Që nga zbulimi i tij, numri i objekteve të njohura të Rripit Kuiper është rritur në mijëra, dhe më shumë se 100,000 prej tyre me një diametër mbi 100 kilometres (62 mi) mendohet se ekzistojnë atje. Rripi Kuiper fillimisht mendohej të ishte depoja kryesore për kometat periodike, ata me orbita që zgjasin më pak se 200 vjet. Studimet që nga mesi i viteve 1990 kanë treguar që rripi është dinamikisht i qëndrueshëm dhe se vendi i vërtetë i origjinës së kometave është disku i shpërndarë, një zonë dinamike aktive e krijuar nga lëvizja e jashtme e Neptunit 4.5 miliard vjet më parë; Objektet e disqeve të shpërndara si Eris kanë orbita jashtëzakonisht të çuditshme që i çojnë deri në 100 AU nga Dielli.
Rripi Kuiper dallon nga reja teorike Ort, e cila është një mijë herë më e largët dhe është kryesisht sferike. Objektet brenda Rripit Kuiper, së bashku me anëtarët e diskut të shpërndarë dhe çdo re të mundshme të Hills ose objekteve të reve Oort, njihen bashkërisht si objekte transneptuniane (TNO). Plutoni është anëtari më i madh dhe më masiv i Rripit Kuiper, dhe TNO më i madh dhe i dyti më masiv i njohur, i tejkaluar vetëm nga Eris në diskun e shpërndarë. Fillimisht i konsideruar një planet, statusi i Plutonit si pjesë e Rripit Kuiper bëri që ai të riklasifikohej si një planet xhuxh në vitin 2006. Në aspektin e përbërjes ai është shumë i ngjashëm me shumë objekte të tjera të Rripit Kuiper dhe periudha e tij orbitale është karakteristikë e një klase ORK, të njohur si "plutinos", që ndajnë të njëjtën rezonancë 2: 3 me Neptunin.
Rripi Kuiper dhe Neptuni mund të trajtohen si një shënues i shtrirjes së Sistemit Diellor, alternativat janë heliopauza dhe distanca në të cilën ndikimi gravitues i Diellit përputhet me atë të yjeve të tjerë (vlerësohet të jetë midis 50000 AU dhe rreth 2 vjet dritë).
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Rripi i Kuiperit, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.