Eparkia E Dibrës Dhe Kërçovës

Selia e saj historike është në qytetin e Dibrës. Që nga viti 2005, eparkia është nën administrimin e peshkopit Joakim Jovçevski të Pollogut dhe Kumanovës.

Nga viti 1018 deri në vitin 1283, Eparkia e Dibrës dhe rajoni fqinj i Kërçovës ishin nën juridiksionin kishtar të Kryepeshkopatës Ortodokse Lindore të Ohrit. Në vitin 1107, kryepeshkopi Teofilakt i Ohrit raportoi se peshkopi i Dibrës duhej të ikte për shkak të luftës midis bizantinëve dhe normanëve që përfundoi me Traktatin e Devollit. Në vitin 1283, sundimi bizantin mori fund. Territoret e Dibrës dhe Kërçovës u inkorporuan në Mbretërinë mesjetare të Serbisë dhe u vunë nën juridiksionin e Kishës Ortodokse Serbe. Në 1395–1396, i gjithë rajoni u pushtua nga turqit osmanë, dhe më pas u vendos përsëri nën juridiksionin e Kryepeshkopatës së Ohrit. Nën sundimin osman, rajoni u organizua si sanxhaku i Dibrës.

Në vitin 1557, kur Patriarkana Serbe e Pejës u rivendos, Eparkia e Dibrës mbeti nën juridiksionin kishtar të Kryepeshkopëve të Ohrit. Pas shtypjes së Patriarkanës Serbe (1766) dhe Kryepeshkopatës së Ohrit (1767), të gjitha eparkitë e tyre ranë nën juridiksionin e drejtpërdrejtë të Patriarkanës Ekumenike të Kostandinopojës. Që atëherë, peshkopët e Dibrës u emëruan nga Kostandinopoja dhe atyre iu dha titulli i nderit të Mitropolitit.

Në vitin 1873, Eparkia e Dibrës u bashkua me Eparkinë e Velesit në Eparkinë e Dibrës dhe Velesit. Në vitin 1910, gjatë mandatit të mitropolit Parthenios (1907-1913), Sioni Patriarkal në Kostandinopojë emëroi arkimandritin serb Varnava Rosiç (Patriarkun e ardhshëm serb) si peshkop ndihmës në eparki, me titullin "ipeshkëv i Glavinicës".

Sundimi osman përfundoi në vitin 1912 dhe rajoni u përfshi në Mbretërinë e Serbisë. Mitropoliti Parthenios u nis për në Greqi dhe peshkopi Varnava mori administrimin e eparkisë. Në vitin 1920, i gjithë rajoni u transferua zyrtarisht në juridiksionin e Kishës Ortodokse Serbe të ribashkuar. Në të njëjtën kohë, eparkitë lokale u riorganizuan, dhe Eparkia e Dibrës dhe Velesit u nda, Velesi dhe Kërçova u inkorporuan në Mitropolinë e Shkupit, ndërsa rajoni i Dibrës u inkorporua në Eparkinë e Ohrit e cila më vonë u shkri me Eparkinë e Manastirit në “Eparkinë e Ohrit dhe Manastirit” në vitin 1931.

Në vitin 1959, Kisha Ortodokse Serbe u dha autonomi eparkive në Maqedoninë e Veriut. Pas negociatave të dështuara dhe shpalljes së njëanshme (dhe jokanonike) të autoqefalisë së Kishës Ortodokse Maqedonase në vitin 1967, rendi kishtar u prish. Që kur Republika e Maqedonisë shpalli pavarësinë në vitin 1992, Kisha Ortodokse Serbe vendosi t'i vendosë të gjitha eparkitë në Maqedoni nën administrim special. Në vitin 1993, peshkopi ndihmës Jovan Mlladenoviç i Tetovës u emërua administrator i të gjitha eparkive në Maqedoninë e Veriut. Vitin tjetër, ai u transferua në një detyrë tjetër dhe administrimi iu dha peshkopit Pahomije Gaçiç të Vranjës.

Në vitin 2005, Eparkia e Dibrës dhe Kërçovës e riorganizuar u vu nën administrimin e Joakim Jovçevskit, peshkop i Pollogut dhe Kumanovës.

Mitropolitët e Dibrës dhe Velesit (Δεβρών και Βελισσού) nën juridiksionin e Patriarkanës Ekumenike të Kostandinopojës (1873-1920)

• Kryepeshkopata Ortodokse e Ohrit
• Kryepeshkopi Jovan VI i Ohrit
• Eparkia e Pollogut dhe Kumanovës
• Lista e eparkive të Kishës Ortodokse Serbe
• Gjoni i Dibrës

• Slijepčević, Đoko M. (1958). The Macedonian Question: The Struggle for Southern Serbia. Chicago: The American Institute for Balkan Affairs.
• Fine, John Van Antwerp Jr. (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. The University of Michigan Press. ISBN 0472082604.
• Ćirković, Sima (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing. ISBN 9781405142915.
• Kiminas, Demetrius (2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 9781434458766.
• Sotirović, Vladislav B. (2011). "The Serbian Patriarchate of Peć in the Ottoman Empire: The First Phase (1557–94)". Serbian Studies: Journal of the North American Society for Serbian Studies. 25 (2): 143–169. doi:10.1353/ser.2011.0038.